Bir sabah uyandığınızda ya da ne bileyim emekli olduğunuzda, sacma aslında ama belki yazlıkta “Nedir şu felsefe dedikleri. Birisi on kitaplık bir liste yapsa da okusak, anlasak. Bakalım hayatımızda ne değişecek” diye duşunurseniz kendi kendinize, işte buradan başlayabilirsiniz.
İleride birileri size “Canım o liste yanlış. Sen benim dediklerimi oku asıl” derse, bize kızmayın; felsefeye giriş yapmışsınız demektir. 10. kitabı da bitirdikten sonra zaten surekli yeni oneri listeleri arayacaksınız; ta ki kendi listenizi yapana kadar.
Belki size yeni dunyaların kapılarını acacak, belki onyargılarınızı haklı cıkaracak ama yine de felsefeyle tanışmak isteyen ısrarcılar icin işte harika bir okuma listesi…
NOT: Bu sayfanın yaratıcı beyni, ust aklı, sempati deposu, ciddiyet ustadı, ki malumunuz o ben oluyorum, secimlerini yaparken bir kafanın calışırken de dinlenebileceğini gostermek istedi. Sefalar olsun…
1. Selam durun: Boyle Buyurdu Zerduşt / Friedrich Nietzsche
Herkes ve hic kimse icin bir kitap. Nietzsche ’nin olumlulere bıraktığı son imzası. “Ben bu kulaklara gore ağız değilim” diyor; bu eser, bir kitaptan ziyade bir kılavuz. Nietzsche ’ye gore insan, aşılması gereken bir şeydir, dolayısıyla insanın ust insan modeline gecişinin sağlanması gerektiğini ileri surer. Kadınlar hakkında ise her cekmiş erkek gibi pek iyi konuşmaz: “Kadınlar hakkında sadece erkeklerle konuşulur.”
Her konuda konuşabilen kişi ya aptaldır ya peygamber; ve Nietzsche şuphesiz ki modern dunyanın peygamberidir.
Amazon ’da Fiyatını Gor

2. Sacmalıklardan sacmalık beğen: Yabancı / Albert Camus
Camus ’ye gore, “Her ozgurluğun ucunda bir yargı vardır; işte bu yuzden ozgurluğun yuku cekilmez, cok ağırdır.” Varoluşculuğun en sert eserlerinin başında gelen Yabancı, bir edebiyat eserinden cok bir felsefi metindir. Onsozunde de belirtildiği gibi, Yabancı, ‘Sacma uzerine ve sacmaya karşı yazılmış, klasik değerde bir eserdir. ’
Amazon ’da Fiyatını Gor

3. Felesefe bolumunu sececeklere: Bilgi Ağı / W. V. Quine, J. S. Ullian
Bu basit bilgilerle yoğrulmuş eser, Amerikalı profesorler W. V. Quine ve J. S. Ullian ’ın ortak calışması. Oldu ki bu eseri aldınız, koltuğunuza kuruldunuz, okumaya başladınız; ne zaman başladığınızı unutacak kadar kısa surede son sayfaya gelecek ve ne cok şey oğrendiğinizi duşuneceksiniz, bunların başında da duşunmek geliyor. Matematik, mantık, felsefe gibi farklı disiplinlerle ‘Felsefeye nasıl girilir? ’ sorusuna en basit ve anlaşılır şekilde cevap veren bu şirin profesorlerin kitabının ABD ’de, lisans duzeyinde okutulduğunu da ekleyelim; sarısı MEB aracılığıyla bizim universitelerimizin başında diyelim.
4. Adam kendini tanıyacağım derken… Denemeler / Montaigne
Bu eseri tek kelimeyle tarif edersek, her yuz kişiden 99 ’u muhtemelen ‘olumsuz ’ diyecektir. Kendi omrune uyguladığı ‘Kendini tanı ’ dusturuna sadık kalan Montaigne ’in satırlarında kendisinizi goreceğinizi garanti edebilirim. Montaigne, bu eseri elbette ilham gelerek yazmadı; kanıtı mı? Alıntı yaptığı filozofların bir listesini sıralıyorum, siz karar verin: Persius, Ovidius, Cicero, Vergilius, Juvenalis, Lucretius, Gallus, Horatius, Seneca, Ennius, Terentius, Lucanus, Titus Livius, Martialis, Tusculanes, Catullus, Quintus, Tasco, Plautus, Propertius, Tacitus, Maniuus, Quintilianus.
Montaigne, kendi ustunden insanlığı tanımak gibi zor bir misyon ustleniyor ve elbette başarılı oluyor.
Amazon ’da Fiyatını Gor

5. Hayata gecen tek felsefi sistem: Komunist Manifesto / Karl Marx
Nietzsche ’yle birlikte son felsefi sistem kuran adam kimdir diye sorarlarsa cevabınız Karl Marx olsun; yok başka turlu duşunuyorsanız o ismi her yerde soylememenizi tavsiye ederim. İncil ’le birlikte dunyanın en cok satan kitaplarından biri olan Komunist Manifesto ’nun yazarı Marx, bildiğiniz gibi daha buyuk ve dev eserlerin de yazarı. Size elbette Kapital ’i okuyun demeyeceğiz ama bunu da okumadan olmeyin lutfen. Cunku hem dunyanın en kaliteli ve ses getiren, tarihe yon veren propaganda metinlerinden birini okuyacak, felsefenin insana dair en somut verilerinden haberdar olacak ve 27 yaşında “Dunyayı anlamak yetmez, onu değiştirmek gerekir” diyen bir adamın 30 yaşındayken bunu somutlaştırma cabasına şahit olacaksınız. Daha ne istiyorsunuz?
Amazon ’da Fiyatını Gor

6. Klişelerden uzak durun! Minima Moralia / Theodor Adorno
Adorno ’yu pek sevmeyenler olabilir; siz tabii ki ne yapıyorsunuz, bu kor cahilleri hic ciddiye almıyorsunuz. Cunku karşınızda bir dahinin elinden cıkma denemeler manzumesi duruyor. Yastığa kafasını koymadan once bir şeyler okumak isteyenlerin de, her zaman dilediği yerden acıp birkac sayfa okuyabileceği bir kitap arayanlar da doğru adresteler. Başlarda biraz ağır gelse de, bu cumleleri duyduktan sonra kusursuz bir metinle karşı karşıya olduğunuza eminim ki kısa surede siz de ikna olacaksınız. İşte yersiz yurtsuzların kutsal kitabı, moderniteye cekilmiş en sert nanikten en anlamlı alıntılardan biri: “Yanlış yaşam doğru yaşanmaz.”
Amazon ’da Fiyatını Gor

7. Canı sıkılanlara: Sıkıntının Felsefesi / Lars Fr. H. Svendsen
Bu kitap, biz ve siz şehirlilerin en buyuk sorunlarının başında gelen can sıkıntısını konu ediniyor. Kitapta yalnızca ozellikle varoluşsal metinleri (şiir, film, roman, tiyatro oyunu ne ararsanız) analiz etmekle kalınmıyor aynı zamanda okuması zevkli butun deli filozofları ve o kadar da deli olmayanları ‘sıkılmak ’ bağlamında gayet eğlenceli (sıkıcı olmayan!) bir şekilde anlatıyor. Elbette can sıkıntınızı tedavi etmiyor ama canınızın neden ve nasıl sıkıldığını oğretirken bunun cok da anormal olmadığına sizi ikna ediyor. Şiddetle tavsiye edilir.
Amazon ’da Fiyatını Gor

8. Kafalarımız bir cicektir, su ister: Kucuk Prens / Antoine de Saint/Exupery
Etrafınızda Kucuk Prens ’in başucu kitabı olduğunu soyleyen o kadar cok insan var ki. Herkese benzemek pek istenmeyen bir şey olsa da, bu sefer farklı. Guvenin bana, gunumuzde Kucuk Prens severler klanına katılmak kadar insanı rahatlatan bir his bulmak cok ama cok zor. Bakın ne diyor: “Keyfimce harcayacak elli uc dakikam olsaydı, ağır ağır bir ceşmeye doğru yururdum.”
Amazon ’da Fiyatını Gor

9. Soruya dikkat: Felsefe Nedir? / Gilles Deleuze, Felix Guattari
Kitabın isminden de anlaşılacağı gibi felsefe ’nin ne demek olduğuna yonelik en acık yanıtı bu eser veriyor. Merakta bırakmadan hemen soyleyeyim: Felsefe demek, kavram uretmek (catmak) demektir. “Ne demek şimdi bu, ya da ne işime yarayacak?” demeyin, en azından artık eş dost ortamında, bu en temel felsefi soruya verecek bir yanıtınız var. Kitaptan şık bir alıntıyla noktalayalım: Deleuze ve Guattari, uzun uğraşlar sonucu sanatcı ’nın tanımını ararlar ve onu avustralya ’nın yağmurlu ormanlarında bulurlar: “Scenopoietes dentirostris, Avustralya ’nın yağmurlu ormanlarında yaşayan bu kuş, her sabah ağactan kopardığı yaprakları aşağı atar, onları, daha solgun olan ic yuzeyleri toprakla kontrast yapsın diye ters cevirir, boylece kendine bir ready/made gibi bir sahne kurar ve tam ustunde, bir sarmaşık veya bir dala tuneyip kendi oz notalarıyla arada taklit ettiği başka kuşların notalarından oluşan bir şarkıya başlar, bu arada gagasının altındaki tuylerin sarı renkli diplerini de ortaya cıkarmaktadır: bir artist/komple ’dir o.”
Amazon ’da Fiyatını Gor

10. Cennetten sesleniyor olsa gerek: Cehenneme Ovgu / Gunduz Vassaf
Ozgurlukcu bir dunya goruşune sahip olmak, herkesin malumu, bu aralar cok populer. Sizin de dunyayı boyle algıladığınızı seve seve kabul ederek diyorum ki, doğru yerdesiniz. Yazar Vassaf, kitabın kendi kendisini yazdığını soylese de, bu denli mutevazı olmasını gulumseyerek karşılıyoruz. Vassaf ’tan eserine yonelik durust bir itirafla sonlandıralım: “Ozunde zaten totaliter olan kelimeler, yapılar, kesin cumleler kullanmak zorunda olduğumdan totalitarizmi yererken bile totaliter araclar kullanmak zorunda kalmak;” bu bile duşundurucu değil mi?
Amazon ’da Fiyatını Gor

11. Arızalar out! GOG / Giovanni Papini
Bu eseri diğerlerinden ayıran onemli bir nokta var: Yazar Papini belki bir filozof olmayabilir ama kitabını yazabilmek icin 19 ve 20. Yuzyılın bircok unlu siyasetci, sanatcı, bilim adamı ve duşunuruyle goruşmuş. Bu başucu kitabını şoyle tarif etmek mumkun: “Super duşunsel, entelektuel kimliğinizde yeni cığırlar acacak, hayatı yeni diyalektikler cercevesinde değerlendirmeye almanızı sağlayacak, ruhunuzun dehlizlerinde yeni yansımalara yol acacak, kişisel menkıbenizi kat be kat gercekleştirmeye yarayacak hatta Metallica cover ’lamanızı bile sağlayacak buyuklukte bir eser.
Amazon ’da Fiyatını Gor

12. Kişisel gelişim yerine: Yaşama Sanatı / Andre Maurois
“Yaşam bir soru işareti gibi duruyor karşımızda. Bu cetrefil duğumu cozemediğimiz icin karantinaya alınmış bir dunyada yaşıyoruz. İcinde bulunduğumuz durumdan kurtulmak icin mechul Tanrılara yalvarıyoruz. Cunku hayatımızın amentusu calınmış… Oysa ki, cennet ve cehennemin kendi icinde olduğunu bilmelidir insan.”
Kişisel gelişim kitaplarından uzak durmak kaydıyla, duşuncenin doruklarında, pratik cozumlerle hayatını rengÂrenk yapmak isteyenler icin birebir.
Mutluluğun değil ama cennetin resmini ciziyor bu eser.
Amazon ’da Fiyatını Gor

13. Ben sizin babanızım: Oğluma Ahlak Ustune Oğutler / Fernando Savater
İlk bakışta, hepimizin goruş birliğine vardığı biricik şey, hepimizin goruş birliğinde olmadığımızdır. Ama bu ceşitli goruşler, başka bir noktada birleşirler: Yaşamımızın nasıl olacağı, en azından bir olcude, her birimizin ne istediğinin bir sonucu olacaktır.
İspanyol Felsefe Profesoru Savater, okurla sohbet ediyor. Bir de tavsiye: “Yaşamı nefret ve korku icinde gecirmemeye calış.”
Amazon ’da Fiyatını Gor

14. Bu bir TV programı değil: Utopya / Thomas More
Bugunlerde TV izleyicilerinin kilitlendiği program değil, sakin olun, sadece isim benzerliği. Bu eseri bilmeyeniniz, duymayanınız yoktur eminim, ama okuyanınız da yoktur, ondan da eminim. Thomas More ’un kendine gore ideal yonetim ve toplum duzenini anlattığı kitabı, herkesin aynı renk sade kumaşlarla giyindiği, değerli taşların insanların sadece cocukken oynadığı nesneler olduğu bir yaşam tarzını anlatıyor. Aslında var olmayan utopya adasında yaşayan utopyalıların anlatıldığı kitap, bizim olmasa da cocuklarımızın yaşayacağı bir hayatı tastamam tarif ediyor olabilir, dikkat.
Amazon ’da Fiyatını Gor

15. Psikanaliz oldu diyenler bir daha duşunsun: Sanat ve Sanatcılar Uzerine Notlar / Sigmund Freud
Freud deyince akan sular durur, dizler titremeye başlar; etrafta kimsecikler kalmaz, herkes kacacak delik arar. Ama merak etmeyin, bu eser, okumayı sevdiğini soyleyen herkesin hoşuna gidecek, koay okunur bir metin. Kendisi de harika bir okuyucu olan ve edebiyatı cok seven Freud, Michelangelo ’nun Musa heykeli başta olmak uzere, Dostoyevski, Shakespeare, Leonardo ve Goethe gibi buyuk sanatcı ve duşunurler aracılığıyla bizlere felsefenin en karanlık dehlizlerinden psikanalizi aydınlatıyor. Şiddetle tavsiye edilir.