Orhan Pamuk, edebiyatımızın en kıymetli ve uretken yazarları arasında yer alıyor. Yazın dunyamıza kazandırdığı eserler bir hayli zengin ve nitelikli yapıtlar arasında gosteriliyor. Masumiyet Muzesi romanı ise muzeye uyarlanması acısından oldukca onemli bir yere sahip.
Masumiyet Muzesi, 2008 yılında roman olarak yayınlanmasının ardından 2012 yılında muze olarak ziyaretcilere acılıyor. Orhan Pamuk ’un muzeyi acmadan once gezdiği ceşitli muzelerde tuttuğu notları Manzaradan Parcalar isimli kitabından sizler icin derledik.
1. Milano ’da Bagatti Velsecchi Muzesi
“Muzeyi gezerken duyduğum huşu duygusunu nasıl ifade etmeli? Buyukluk hayalleri, buyuk tasarılar (Masumiyet ’ten sonra cok daha buyuk bir muze: Kendisi sanat eseri olacak eserlerle dolu olacak vs.)… Şimdi alt katta, calışma odasındayım… Bomboş muze… Bomboş muzenin mutluluğu… Peşinden gelen bekci hanımlar alt katta oturduğum sandalyeden kaldırıyorlar, cunku kapıya dokunuyor ve “thiz iz alarm” diyor ve guluyor. Buranın butun bekcileri kırk beş yaşın uzerinde kadınlar. Bazıları salon boşken kitap okuyor. Bu inanılmayacak kadar harika , mucize muzede, benden başka kimse olmaması ne mutluluk verici!…”
2. Museum der Dinge
“Burası Masumiyet Muzesi ’nin ruhuna,fikrine em yakın muze. Olağanustu mutlu oldum burada… Martin-Gropius binasında… Gropius ’un yaptığı bir sergileme evinin ust katında yirminci yuzyılın başında ortaya cıkmış Werk Bund Archiv diye bir akım, bir grup var. Bunların bugunku hayranları bitpazarlarından, terekelerden, ailelerden, “eşya”lar topluyorlar… Buyuk bir depoları, arşivleri olmalı… Sonra bu arşivin deposundan sergiler acıyorlar… Bugun gezdiğim sergide yukarıda saydığım mantıkla dizilmiş koleksiyonlar var…”
3. Berlin ’de Grunderzeit Muzesi
“Charlotte von Mahlsdorf adlı bir travestinin, Doğu Almanya ’da zor şartlar altında yaşarken biriktirdiği 19. yuzyıl sonu- 20. yuzyıl başı sanayi urunu mobilyalar, eşyalar, muzik aletlerinden yapılmış bir muze… Adam devletten hicbir yardım gormeden kendi başına 1970 ’den beri burayı muze olarak surdurmuş… Devlet “İcindeki eşyaları devlete sat,” demiş (Doğu Alman Devleti), satmayınca da buyuk bir vergi cıkarmış, odeyememiş… Vergiyi odeyemedim, devlete de satmam, dağıtırım burayı derken, araya giren bir unlu oyuncu ve avukat onu kurtarmış.Gecim kaynağı: Muzik otomotları tamir ediyor ve muzeyi film seti olarak kiralıyor…”
4. Roma ’da Plazzo Venezia
“Muzenin sergileme salonunda Caravaggio ’nun resimlerini seyrediyorum. Caravaggio ve Roma: 16. yuzyıl başlarında yapılmış pek cok resim. Venedik Sarayı ’nın yuksek pencereleri biri siyah biri esmer iki kat tul ile kapatılmış… Boylece pencerelerin bicimi, odaya verdiği hava bozulmuyor hic Mimar İhsan ’ın butun cepheleri duvar-pencere ayrımı yapmadan ışık dağıtan saydam bir maddeyle kaplama tasarımına karşı cıkmalıyım. Venedik Sarayı ’ında pencere iclerini misafirin oturup dinleneceği kucuk koşelere cevirmişler. Pencerelerin fazlaca ortulmuş olması, yerlerin koyu kurşuni renkte bir yapay halı ile ortulmesi butun salonu fazla karanlık yapmış. Harika resimler spotlarla aydınlatılıyor… Boylece sergiyi gezenlerin dikkati, tavanlardaki ve duvarlardaki resimlerden uzaklaştırılmış. Oysa tavanlardaki resimler, taşıyıcı kirişlerin arasına giren geometrik hareketler tavana oyle hoş bir derinlik veriyor ki, Masumiyet Muzesi ’nde de benzerini acaba yapabilir miyim diye duşunuyorum…”
5. Antwerp ’te Rockox Evi
“Rockox muzesinde ise bir Protestan basitliği ve sukuneti var. Oysa muzeler, ev-muzeler, Katolik aşırılığın, gunahın ve gizliliğin, yasağın ve cezanın yani aşkın ve hayatın merkezi olmalı… Burada ise harika tablolar goruyorum. Bir Bruegel gordum, balıklı Flemenk naturmortları ve durgunluk var… Muze boş… İceride, avluda bir muzik var, birisi “arp” calıyor. Geniş odalar, ahşap dolaplar ve kabinetler, yağlıboya resimler ve avizeler, muze bekcileri ve sessizlik…”
6. Antwerp ’te Mayer van den Berg Muzesi
“Burada cok mutluyum. K da bu muzede cok mutlu olurdu. Bu muze Avrupa ’daki en guzel muzelerden biri. Bir zenginin kişisel resim koleksiyonu icin, erken olumunden sonra, muze olsun diye yakınlarınca yapılmış harika bir binada… Zengin koleksiyonunun yanı sıra Mayer van Bergh ’in, annesinin resimleri de var duvarlarda. Ve K boylece Masumiyet Muzesi ’nde kendi resminin de anılabileceğini ve katalogda ya da rehberde bir yer tutabileceğini duşunuyor…”
7. Paris ’te Balzac Muzesi
“Alt katta bir yerde duvarlarına duzeltilmiş prova sayfaları, roman illustrasyonları asılmış ve ilk baskılarla gazete sayfalarının acılmış olarak sergilendiği masa vitrinler arasında bir sandalyeye oturdum., yazıyorum. Balzac, bric-a-brac, ıvır zıvır eşya meraklısıydı, bir koleksiyoncuydu ve K gibi biriktirdiği şeylerin piyasa değeri duşuktu. K ’nın aksine Balzac bu eşyaları evlenmeyi duşlediği kontes sevgilisini etkilemek, kendisini olduğundan daha zengin gostermek icin biriktiriyordu. K da Le Cousin Pons ’u okuduğu icin bu muzeye benim gibi buyuk umutlarla gelmişti, ama onun da benim gibi hayal kırıklığını tahmin edebiliyorum. Yazıya, manuskriye fazla donuk bir muze burası: Balzac ’ın hayatının muzesinden cok, yazılarının muzesi sanki….”
8. Lubeck ’te Buddenbrook evi
“Şimdi Lubeck ’de, Buddenbrook evi denen yerdeyim ve şaşkınlık icindeyim… Savaştan ve bombalamalardan yalnızca cephesi kalmış olan evi yeniden, eski haliyle değil, bir muze olarak yapmışlar. İlk katta buyukce bir muze dukkÂnı… Bir muze alanı ve Thomas Mann ailesinin kitaplarına, fotoğraflarına, el yazılarına ayrılmış bir camekÂnlı aile tarihi sergisi!…”
9. Berggruen Koleksiyonu Picasso ve Cağı Muzesi
“Muzenin en ust katındayım. Bay Berggruen ’e hayranlığım sonsuz. Paris ’te yıllarca Rue de l ’Université 70 ’te Diusso ve cevresinin eserlerini sattığı bir galeri işlettikten sonra, bu ustat galerici, elindeki, Picasso, Matisse, Braque koleksiyonunu Charlottenburg ’daki bu guzel binanın muzeye cevrilmesi karşılığında bağışlamış. Karşılığında koleksiyonu muzeye kavuşmuş. Ayrıca kendisi de bu muzenin en ust katında bir dairede yaşıyor…”
10. Duke Homestead Tutun Muzesi
“Cok eğleniyorum burada. Pek cok sigara aleti. İlk sigara makinelerinden biri! Bir televizyon Marlbora ya da benzeri sigara reklamlarını gosteriyor. İlk sigara reklamları… Sigara doldurma makinesi icat eden adamların hayatları… Klasik Marlbora, Lark vs. paketleri. Bir Amerikan koltuk. Bir sehpa. Bir kulluk ve icinde sigara izmaritleri…”
11. New York ’ta Frick Muzesi
“Elbetteki K ’nın hayran olduğu dunyadaki en iyi on-on beş muze arasındadır burası… “180 ’den fazla kişinin aynı anda iceride bulunması tehlikeli ve yasaktır,” diyor duvardaki bir levha. Ve K kalabalık muzelerden nefret ettiği icin bu levhayı cok sevecek. Oyle ki Masumiyet Muzesi ’ne benzer bir levha konulmasını şart koşacak. K ayrıca Frick ’in resim koleksiyonunun zenginliğini, muzenin populer sanata ve populer ziyaretciye hic taviz vermeyen havasını sevecek…”