Bir toplumu var eden ve ayakta tutan en onemli yaşam kaynaklarından bir tanesi de okumaktır. Yazarların ve bilim insanlarının aktardığı bilgiler, toplumu ileriye taşıdığı gibi dunyanın daha guzel bir yer olmasına da katkı sağlar. İnsan, ancak kendini ve dunyayı bildiği kadardır. Kitaplar, insanı da kendinden daha ileriye taşıyabilecek kadar geniş ve nitelikli bilgilerle doludur. Bu nedenledir ki kutuphaneler, bir toplumun kalbini oluşturur.
Tarih boyunca yaşanan pek cok savaş, insanları ve doğayı yerle bir ettiği gibi kutuphaneleri de yok etmiştir. Yani tarihi oluşturan hafızalar da savaşlarla birlikte eksilmiş, zarar gormuştur.
1. Konstantinapol Kutuphanesi
Konstantinapol İmparatorluk Kutuphanesi, tarih boyunca pek cok depremi ve yangını atlatmıştır. İcerisinde dunyanın en kapsamlı Antik Yunan ve Roma eserleri bulunan bu kıymetli yapı, ne yazık ki 1204 yılındaki Haclı ordusunun yağma ve yıkımları karşısında dayanamamış ve harap olmuştur.
2. İskenderiye Kutuphanesi
Dunyanın en buyuk kutuphanesi olarak kabul edilen İskenderiye Kutuphanesi, farklı donemlerde pek cok savaş ve yıkım tehdidiyle karşı karşıya kalmış ve kademe kademe yıkılmıştır. Ancak ilk olarak M.O 48 yılında cıkan bir ic savaş sırasında yandığı duşunulmektedir.
3. Glasney Universitesi Kutuphanesi
Cornish halkı 15. yuzyıla kadar İngiltere ’nin guney batısında yaşamakta ve kendine ozgu bir dil konuşmaktaydı. Glasney Universitesi Kutuphanesi de Cornish halkı icin oldukca onemli bir kultur merkeziydi. Ancak kendisini İngiltere Kilisesi ’nin dini lideri olarak ilan eden VIII. Henry ’nin hedefi oldu ve harap edildi.
4. Beyt ’ul Hikmet
Abbasiler tarafından 9. yuzyılın başlarında Bağdat ’ta kurulan Beyt ’ul Hikmet, oldukca onemli bir kultur ve bilim merkeziydi. Zaten adı da boyle bir anlam taşıyordu (Hikmetler Evi, İlim İrfan Yuvası). Dunyanın pek cok yerinden duşunurlerin buluştuğu bu merkezde Yunanca, Farsca, Latince ve Hintce eserler Arapca ’ya cevrilerek incelemeler yapılırdı. Ancak Moğollar tarafından yerle bir edilen kutuphane, biliminin altın cağına ev sahipliği yapan bir merkez olarak gorulmekteydi.
5. Maya El Yazmaları
Ozellikle orta Amerika kulturune dair pek cok onemli kaynağın barındırıldığı Yucatan, 1562 yılında İspanyollar tarafından istila edildikten sonra ordunun rahibi Piskopos Diego de Landa ’nın emriyle icindeki butun el yazmalarının yakılmasını emretmesiyle yok olur. Cunku Piskopos, el yazmalarının şeytanın yalanları olduğuna inanmaktadır. Yakılan eserler arasında maya el yazmaları da bulunmaktadır.
6. Cinsellik Araştırmaları Enstitusu
Cinsellikle ilgili araştırmaların yapıldığı ve oncusu olduğu bu enstitu, I. Dunya Savaşı ’nın hemen ardından Berlin ’de kuruldu. Ozellikle LGBT bireylerle ilgili yaptığı calışmalarla dikkat ceken enstitu, 1933 yılında Nazilerin iktidara gelmesiyle birlikte pek cok saldırıya uğradı ve harap edildi.
7. Jaffna Halk Kutuphanesi
Jaffna Halk Kutuphanesi, 1930 ’lu yıllarda Sri Lanka ’da kurulmuş ve Asya kıtasının en onemli bilim merkezlerinden bir tanesi olmuştur. Ozellikle palmiye yapraklarına yazılmış olan binlerce antik yazıyı barındıran kutuphane, ulkede 80 ’li yıllarda yapılan darbe ve catışmalar sonrasında harap edildi.
8. Mısır ’ın Bilgi Tapınağı
Bir diğer adıyla Bilgi Tapınağı, modern Mısır ’ın en onemli arşivleri arasında yer alıyordu. Arap Baharı diye adlandırılan surecte cıkan catışmalar sırasında binaya atılan bir molotof kokteyli ile yanar ve 15. yuzyıla ait pek cok kıymetli eser kurtarılamaz.
9. Nalanda Budist Okulu
5. yuzyılda kurulduğu duşunulen Nalanda, Hindistan ’ın kuzey doğusunda yer alıyordu. Budist okulu olmasının yanında pek cok farklı alandaki duşuncelere de kapılarını acan okul, 1193 yılında Turk asıllı Bahtiyar Halaci tarafından saldırıya uğrar ve harap edilir.
Kaynak: 1