Edebiyatın dunyayı değiştirip değiştiremediği sorusu koklu ve eski bir soru. Bu soruya verilebilecek cevaplarsa ceşitlilik gosteriyor. Kimi yazarlar bunu onaylarken kimi de yazarlığının ilk yıllarında buna inandığını ama zaman gectikce bunun bir fantezi olduğunu soyluyor. Fikrimce edebiyat dunyayı doğrudan değiştirmez ama değiştirecek kişileri yaratır. Tarih boyunca toplumu tarafından sevilen pek cok liderin roman, oyku, şiir gibi yazın turlerini okumuş olduğu gerceği bu fikri guclendirebilir. BBC tarafından yapılan bu secmede; zamanlar ve mekÂnları aşarak evrensel bir boyuta ulaşan oykuler yer alıyor. Nisan 2018 tarihinde yazarlarla beraber yapılan anket BBC ’ye bu secmeyi ortaya cıkarmasını sağlamış.
1. Odysseia (Homeros, M.O. 8. yy)
Batı ’nın ilk buyuk eserleri olarak kabul edilen Odysseia ve İlyada destanları bize Homeros tarafından nakledilmiştir. İlyada destanında bahsi gecen Troya savaşının ardından, Odysseia ’da harp sonrası durumlar anlatılır. Odysseia Truva ’nın duşuşunden sonra vatanı İthaka ’ya doğru yol alır. On yıl suren savaşın ardından İthaka ’ya donmesi de on yıl suren Odysseia turlu maceraların icine girer. Aradan gecen yirmi yılın sonunda eşi Penelope ve oğlu Odysseia ’nın olduğune ikna olurlar, şehri de bu iddiayı ortaya atanlar yonetmeye başlar. Tahtına, vatanına ve ailesine tekrar kavuşabilmek adına Odysseia soylularla mucadele icine girer.
2. Tom Amca ’nın Kulubesi (Harriet Beecher Stowe, 1852)
Kole karşıtı eserleriyle bilinen Harriet Beecher Stowe Tom Amca ’nın Klubesi ’nde de aynı temayı işler. Tom Amca ’nın ve klubesinin ozelinde siyahîlerin yaşadığı ırkcılığı, koleliği duygusal, lirik bir anlatımla ele alır.
3. Frankenstein (Mary Shelley, 1818)
4. 1984 (George Orwell, 1949)
Gunumuzde dunya capında cokca satılan, distopya romanlar arasında en populer eserlerden biri olan 1984 Orwell ’ın başyapıtıdır. Eserde totaliter ve mutecaviz bir iktidarın kontrolundeki Okyanusya anlatılır. Okyanusya halkını izleyen ‘ ’Big Brother ’ ’ karakteri onlara gecmişteki tarihi unutturmayı ve şunları ezberletmeyi amaclar: ‘ ’Savaş Barıştır, Ozgurluk Koleliktir, Bilgisizlik Kuvvettir. ’ ’
5. Parcalanma (Chinua Achebe, 1958)
6. Binbir Gece Masalları (ceşitli yazarlar, 8-18. yy)
7. Don Kişot (Miguel de Cervantes, 1605-1615)
8. Hamlet (William Shakespeare, 1603)
9. Yuzyıllık Yalnızlık (Gabriel García Márquez, 1967)
10. İlyada (Homeros, MO 8. yuzyıl)
11. Sevilen (Toni Morrison, 1987)
Nobel odullu yazar Toni Morrison ’ın yazdığı en kıymetli eserlerden biridir. Amerikan İc Savaşı ’ndan hemen sonra, 1856 ’da kolelikten kacan ve ozgur bir devlet olan Ohio ’ya kacan bir Afrika – Amerikalı kolenin seruveni anlatılır.
12. İlahi Komedya (Dante Alighieri, 1308-1320)
13. Romeo ve Juliet (William Shakespeare, 1597)
14. Gılgamış Destanı (yazarı bilinmiyor, MO 22-10. yy)
15. Harry Potter (JK Rowling, 1997-2007)
16. Damızlık Kızın Oykusu (Margaret Atwood, 1985)
17. Ulysses (James Joyce, 1922)
18. Hayvan Ciftliği (George Orwell, 1945)
19. Jane Eyre (Charlotte Brontë, 1847)
20. Madam Bovary (Gustave Flaubert, 1856)
21. Uc Krallığın Hikayesi (Luo Guanzhong, 1321-1323
22. Batı ’ya Yolculuk (Wu Cheng ’en, 1592)
23. Suc ve Ceza (Fyodor Dostoyevksy, 1866)
24. Gurur ve Onyargı (Jane Austen, 1813)
25. Su Kenarı (Shi Nai ’an, 1589)
26. Savaş ve Barış (Leo Tolstoy, 1865-1867)
27. Bulbulu Oldurmek (Harper Lee, 1960)
28. Geniş, Geniş Bir Deniz (Jean Rhys, 1966)
29. Ezop Masalları (Ezop, MO 620-560)
30. Candide (Voltaire, 1759)
31. Medea (Euripides, MO 431)
32. Mahabharata (Vyasa, MO 4. yy)
33. Kral Lear (William Shakespeare, 1608)
34. Genji ’nin Hikayesi (Murasaki Shikibu, 1021 oncesi)
35. Genc Werther ’in Acıları (Johann Wolfgang von Goethe, 1774)
36. Dava (Franz Kafka, 1925)
37. Kayıp Zamanın İzinde (Marcel Proust, 1913-1927)
Proust ’un hayatının son 17 – 18 yılını yazdığı ve 3.000 sayfaya yayılan eşsiz romanıdır. Oyle ki 51 yaşında, olumu şu sozlerle karşılar: ‘ ’Her şeyi yazdım, olebilirim. ’ ’
38. Uğultulu Tepeler (Emily Brontë, 1847)
39. Gorulmeyen Adam (Ralph Ellison, 1952)
40. Moby-Dick (Herman Melville, 1851)
41. Tanrıya Bakıyorlardı (Zora Neale Hurston, 1937)
42. Deniz Feneri (Virginia Woolf, 1927)
43. The True Story of Ah Q (Lu Sin, 1921-1922)
44. Alis Harikalar Diyarında (Lewis Carroll, 1865)
45. Anna Karenina (Leo Tolstoy, 1873-1877)
46. Karanlığın Yureği (Joseph Conrad, 1899)
47. Monkey Grip (Helen Garner, 1977)
48. Mrs Dalloway (Virginia Woolf, 1925)
49. Kral Oedipus (Sofokles, MO 429)
50. Donuşum (Franz Kafka, 1915)
51. Oresteia (Eshilos, MO 458)
52. Sindirella (Anonim)
53. Howl (Allen Ginsberg, 1956)
54. Sefiller (Victor Hugo, 1862)
55. Middlemarch (George Eliot, 1871-1872)
56. Pedro Páramo (Juan Rulfo, 1955)
57. The Butterfly Lovers (masal)
58. Canterbury HikÂyeleri (Geoffrey Chaucer, 1387)
59. Panca-Tantra (Vishnu Sharma ’ya atfedilir, MO 300)
60. The Posthumous Memoirs of Bras Cubas (Joaquim Maria Machado de Assis, 1881)
61. The Prime of Miss Jean Brodie (Muriel Spark, 1961)
62. The Ragged-Trousered Philanthropists (Robert Tressell, 1914)
63. Song of Lawino (Okot p ’Bitek, 1966)
64. Altın Defter (Doris Lessing, 1962)
65. Geceyarısı Cocukları (Salman Rushdie, 1981)
66. Nervous Conditions (Tsitsi Dangarembga, 1988)
67. Kucuk Prens (Antoine de Saint-Exupéry, 1943)
68. Usta ile Margarita (Mihail Bulgakov, 1967)
69. Ramayana (Valmiki ’ye atfedilir, MO 11. yuzyıl)
70. Antigone (Sofokles, MO 441)
71. Drakula (Bram Stoker, 1897)
72. Karanlığın Sol Eli (Ursula K Le Guin, 1969)
73. Bir Noel Şarkısı (Charles Dickens, 1843)
74. América (Raúl Otero Reiche, 1980)
75. Yasa Onunde (Franz Kafka, 1915)
76. Cebelavi Sokağı ’nın Cocukları (Necip Mahfuz, 1967)
77. Canzoniere (Petrarca, 1374)
78. Kebra Nagast (Ceşitli yazarlar, 1322)
79. Little Women (Louisa May Alcott, 1868-1869)
80. Donuşumler (Ovidius, MS 8)
81. Omeros (Derek Walcott, 1990)
82. İvan Denisovic ’in Yaşamında Bir Gun (Aleksandr Soljenitsin, 1962)
83. Orlando: Bir Yaşam Oykusu (Virginia Woolf, 1928)
84. Rainbow Serpent (Avustralyalı yerlilerin hikayesi, tarih bilinmiyor)
85. Revolutionary Road (Richard Yates, 1961)
86. Robinson Crusoe (Daniel Defoe, 1719)
87. Kendi Şarkım (Walt Whitman, 1855)
88. Huckleberry Finn ’in Maceraları (Mark Twain, 1884)
89. Tom Sawyer ’ın Maceraları (Mark Twain, 1876)
90. The Aleph (Jorge Luis Borges, 1945)
91. Ciftcinin Ağıtları (Eski Mısır Halk Hikayesi, MO 2000 civarı)
92. Kral Cıplak (Hans Christian Andersen, 1837)
93. Chicago Mezbahaları (Upton Sinclair, 1906)
94. The Khamriyyat (Abu Nuwas, 9. yuzyılın başları)
95. The Radetzky March (Joseph Roth, 1932)
96. Kuzgun (Edgar Allan Poe, 1845)
97. Şeytan Ayetleri (Salman Rushdie, 1988)
98. Gizli Tarih (Donna Tartt, 1992)
99. The Snowy Day (Ezra Jack Keats, 1962)
100. Toba Tek Singh (Saadat Hasan Manto, 1955)