Tarihci, yazar, akademisyen İlber Ortaylı kendi deyimiyle; cocukluğundan beri gezen biri. Gerek akademik anlamda konuk hoca olarak gittiği yabancı universiteler, gerek yuksek lisansı icin gittiği Chicago Universitesi akla gelen birkac ornek. Bununla beraber direkt Avrupa ’ya adım atmanın coğunluğun tercihi olduğu soylenebilirse, İlber Ortaylı Doğu ’nun kadim topraklarına da işaret ediyor ve oralara da gidilmesi gerektiğini soyluyor. Alıntılar yaptığımız bu kitapta da zaten Guney Rusya, Kafkasya, İran, Akdeniz gibi bolge ve ulkeler anlatılıyor. Onun genclere verdiği meşhur tavsiyeyi de belirtelim ve Seyahatname adlı kitabında bahsettiği Dunya ’nın dort bir yanındaki ulke ve şehirlere bir goz atalım: ‘ ’Dunya ’yı gormeden hicbir şey ifade edemezsiniz. Benim meşhur tavsiyemdir: Mektebi bitirir bitirmez evlenip de mobilyacı dukkanı gezeceğinize Dunya ’yı gezin. Evlenin buna hicbir lafım yok ama mobilyalar kacmıyor. Once bir gezin… ’ ’ Gercekten, tek bir hayatımız olduğunu hesaba katarsak mobilyacı gezmenin onemi ne kadar ya da kacıncı sırada olabilir ki?
Esere Ulaşmak İcin Tıkla!

1. Suriye
Suriye, tarihsel surec icerisinde onemli bir coğrafyayı kapsar; fakat o Suriye, bugunku Suriye değildir. Cok daha geniş bir bolgedir. Buralara ‘ ’Buyuk Suriye ’ ’ yahut ‘ ’Bilad-ı Şam ’ ’ denir. (…) Suriye ve bilhassa Şam beş bin yıla yakın bir sure yerleşim noktası olmuştur. (…) Ayrıca Aramca, Arapca ve Yunancanın bir arada bulunması gibi ilginc bir sentez de soz konusudur. Bu muhteşem şehrin ticareti, İran ve Roma – Helen dunyası arasındaki kulturu de muhafaza etmektedir.
2. İsrail
Bu kucuk coğrafya Ortadoğu ’nun en yoğun kesiti ve sorunların cozulmezliğinin en iyi ifadesi… Bir yanda en ilginc mimari eserler, bir yanda hayat kavgasını ifade eden alelacele inşa edilmiş cirkin yapılar; yeşillik ve tabiat guzelliği yanında depo, fabrika, siloların getirdiği cevre kirliliği bir arada. Dunyanın hicbir koşesi insanı her an iki bin yıl geriye goturup sonra tekrar zamanımıza getiren boyle bir zihinsel mekanizma oluşturamaz.
3. İran
İran ’ın etnik unsurları birbirini ortadan kaldırmakla uğraşmaz ama rekabetle birbirlerinin minderine el atar. (…) İran bir imparatorluk; onu meydana getiren unsurların her biri kendi dilini ve kulturunu itişip kakışarak değil, keyifli ve uyumla taşıyor. (…) Bir şeyi takdir etmek lazım; İran yonetimi ve halk, İsfahan ve Yezd gibi geleneksel şehirlerin tarihî yapısını ve cevreyi korumakta son derece başarılı, hassas hareket ediyor. İsfahan ’da gokdelen yok, musaade edilmiyor.
4. Rusya
Moskova işcisinden iş adamına, entelektuelinden eğitimsiz elemanlarına kadar burada yaşayan Turkler icin hem problemler hem de imkÂnlar arz eden bir şehir. Gorulduğu kadarıyla Turkler Moskova ’da yaşamaktan ve calışmaktan memnun. Rus halkı yabancılarla yaşamaya alışkın ve Batı Avrupa ’dan farklı olarak Turklere karşı onyargılı, dışlayıcı bir tutumları yok ya da cok daha duşuk duzeyde. (…) St. Petersburg ’un her koşesinde bir tarih var. Topu topu uc asırlık bir başkentin bu kadar dolu olması, ancak onun ardındaki halkın dinamizmi ve zengin muhtevası ile acıklanabilir.
5. Makedonya
Etnik bakımdan renkli olan Balkan ulkelerinin icinde en renklisi Makedonya… Burası bir milliyetler deposu… ‘ ’Karışık dondurma ’ ’ Makedonya dendiği kadar var. (…) Tarihte Buyuk İskender, Justinyen, Mustafa Kemal gibi komutanlar ve devlet adamlarını yetiştiren Makedonya ’nın tarihine sahip cıkması, ozgun kişiliğini koruması icin komşularının ve Avrupa ’nın gayret gostermesi gerekiyor.
Esere Ulaşmak İcin Tıkla!

6. Macaristan
Macaristan, Avrupa ’nın ozgun ve koklu bir ulkesidir. Macarlar da zihniyetleri itibarıyla ilginc bir halktır. Bu millet, Volga – Oka boyundaki Başkırlara, İskandinavya ’daki Finlilere ve Baltık ’taki Estonlara kadar akrabalık ilişkileri ile bağlıdır. (…) Buda ve bilhassa Peşte tarafının butun binaları 19. asırdaki ozelliklerini koruyor. Budapeşte tıpkı Barselona gibi, hatta ondan daha carpıcı ve muhteşem bir bicimde her binası ile ayrı bir uslubu ve dunyayı temsil ediyor.
7. İtalya
Roma ’nın idare merkezi sayılabilecek Campidoglio, yani unlu Capitol, efsaneye gore Roma ’nın yedi tepesinin en merkezinde bulunanıdır. Diğer tepelerin hepsinde Roma ’yı kuran ailelerin, yani ‘ ’Patrici ’ ’lerin mekÂnı vardır. (…) Roma ’nın merkezinde ‘ ’Forum Romano ’ ’ denilen bir yer vardır ve yollarında, carşılarında eski Roma ’nın kalıntılarını gorebilirsiniz.
8. İspanya
Barselona ’da hayallerdeki eski Avrupa yaşıyor. Katalonya icin İspanya ’nın icindeki Akdeniz derler ama burada Akdeniz limanlarına has capaculluğun gorunmediği acıktır. Alışılmamış manzaralardan biri de 50 – 60 yaşındaki ciftlerin hafta sonunda belirli dans kulupleri onunde kuyruk oluşturmasıdır.
9. Japonya
Japon milleti muze duşkudur; gerci ulkelerinin zengin ve eski bir tarihi var ama bu daha cok tahrib edilmiş bir tarihi cevredir. Japon sanatcılar mimaride de, heykelde de ahşabı cok kullanmışlar. Onun icin Cinlilerde olduğu gibi her koşede 2 bin yıllık bir heykel, her tepede bin yıllık bir mabet ve pagoda yukselmiyor. (…) Japonya bazı ‘ ’ilk ’ ’lerin ulkesidir. Mesela, yeryuzunde bugune kadar bilinen ilk seramik Japon adalarında imal edilmiştir. (…) Japonya yaygın okuma – yazmanın da gercekleştiği ilk yeryuzu ulkesidir.
Bonus
Harita bilgisi cok onemli. Bu vesileyle hem İlber Ortaylı ’nın dediği yerlere hem de başka nerede hangi ulkelerin olduğuna bir bakabilirsiniz, kendinize ucuz yollu bir harita da alabilirsiniz.
Esere Ulaşmak İcin Tıkla!