“Kucuk prensin geldiği gezegenin Asteroid B-612 olduğunu zannediyorum. Boyle duşunmek icin iyi nedenlerim var. Bu asteroid yalnızca bir kez, bir Turk gokbilimci tarafından 1909 yılında goruldu.” Dunyanın gelmiş gecmiş en cok satan eserlerinden biri olan Kucuk Prens ’te Turk gokbilimci hakkında bu satırlar yer alıyor. Bu bilgilerin gercek mi yoksa eserin sahibi Antoine de Saint-Exupéry ’nin kurmaca dunyası mı olduğu hala daha tam olarak bilinmez ama bazı cıkarımlar da yok değil. Kucuk Prens bilindiği gibi, bir cocuğun gozlerinden buyuklerin yuzeysel dunyasının anlatıldığı, masal olarak da değerlendirilebilen, hem cocuklara hem buyuklere hitap eden bir eser. Yazarın bir pilot olması da eserde gezegenlerden, evrenin derinliklerinden, goklerden bahsedilmesinin temel sebeplerinden biri olsa gerek. Gercekle kurmacanın ic ice gecmeye cok musait olduğu şu Turk gokbilimci uzerine bizim de birkac fikrimiz var. Tabii buna gecmeden once ceşitli ayrıntılara da bakmamız iyi olacaktır.
Kucuk Prens, Fransız yazar ve pilot Antoine de Saint-Exupéry ’nin 1943 ’te yayımlanan dunyaca unlu eseridir Esere Ulaşmak İcin Tıkla!

Bir cocuğun gozunden buyuklerin dunyasının anlatıldığı, farklı gezegenler, dunyalar ve hayal alemiyle orulu bu eserin ne anlatmak istediğini bilebilmek icin bazı ayrıntılara da bakmak gerekir Kitabın girişinde yazar, bu eseri Fransız yazar Leon Werth ’e adadığını, cunku onun her şeyi, hatta cocuk kitaplarını bile anladığını soyler. Leon Werth ayrıca, Exupéry ’nin sırdaşıdır
Leon Werth ’e. Bu kitabı bir buyuğe sunuyor olmamdan dolayı cocuk okurlarımın beni hoş gormelerini dilerim. Bunu yapmamın cok ciddi bir nedeni var: O benim dunyadaki en iyi arkadaşım. İkinci nedenim de şu: Bu adam her şeyi anlıyor, cocuk kitaplarını bile. Ucuncu bir nedenim daha var: Fransa ’da yaşıyor şu anda, ac ve uşuyor. Biraz yureğinin ısıtılması ona iyi gelir. Eğer butun bu nedenler size yeterli gelmiyorsa, o zaman ben de bu kitabı onun cocukluğuna armağan ederim. Butun buyuklerin bir zamanlar cocuk olduğunu biliyoruz: Pek azı bunu hatırlasa da… Neyse, sunuşumu şoylece değiştiriyorum: Leon Werth ’in cocukluğuna…
Buradan hareketle, Kucuk Prens ’in cocukluğumuzdaki on yargısızlığı, yetişkinler dunyasının nasıl da peşin hukumluluklerle dolu olduğunu icerdiğini soyleyebiliriz Bir diğer ayrıntı da yazarın bizzat kendisinin cizdiği, eserdeki yetişkin karakterlerinse bu cizimi yanlış anladığı kısımdır
Buna gore, kitaptaki cocuk kahraman bir fili sindirmekte olan bir boa yılanını cizmiş, ancak buyukler bu cizimde bir şapkayı gormuştur. Eserin bu kısmında kahramanımız şoyle diyor: ‘ ’Neyse, buyukler anlayabilsin diye başka bir resim daha cizdim. Bu kez boa yılanının midesindeki fili acık secik gostermiştim. Şu buyuklere hep acıklama yapmak gerekiyor. İkinci resmim ise şoyle bir şey oldu: ’ ’
Bu oldukca onemli bir detay, cunku cizimde gorulen şey kişiye gore, belki de kişinin cocukluğunu unutup unutmadığına gore değişkenlik gosterir Bizce, eserde bahsedilen Turk gok bilimcinin gercek mi kurmaca mı olduğunu duşunmek de tıpkı cizim orneği gibi kişiye gore değişebilir Şimdi gelelim şu gokbilimciye. Kucuk Prens ’in geldiği B – 612 adlı gezegeni 1909 ’da bir Turk astronomun gorduğu soylenir
Kucuk prensin geldiği gezegenin Asteroid B-612 olduğunu zannediyorum. Boyle duşunmek icin iyi nedenlerim var. Bu asteroid yalnızca bir kez, bir Turk gokbilimci tarafından 1909 yılında goruldu. Gokbilimci bu keşfini bir Uluslararası Astronomi Kongresi ’nde acıkladı. Ama tuhaf giysileri yuzunden kimse ona inanmadı. Buyukler boyledir işte. Neyse ki, bir Turk onderi olum doşeğindeyken halkının Avrupa tarzı kıyafetler giymesini emretti ve gokbilimci bu keşfini 1920 yılında, şık bir kıyafet icinde yeniden sergiledi. Bu kez keşfini herkes kabul etti.
Bu tarihlerde astronomiyle ilgilenen birkac Turk gok bilimcisini sıralayalım. İlki ressam Ahmet Ziya Akbulut ’tur Akbulut ’un ressam ve yazar olması, Fransızca ve geometri oğretmenliği yapması Kucuk Prens ’in yazarı ile benzer yonleridir. Kucuk Prens ’teki cizimlerin hepsi eserin yazarı Antoine de Saint-Exupéry tarafından yapılır Ahmet Ziya Bey ayrıca, Rasathane Mudurluğu Yardımcılığı gorevinde bulunur ve 1924 ’te Fransa ’nın başkenti Paris ’te astronomi oğretmenliğini kazanarak Astronomi Derneği ’ne uye olur Eserde, buyuklerin işin ozune inemediği, birtakım luzumsuz ayrıntılara boğulduğu eleştirisinin de olduğunu hatırlatırsak tarihlerin, isimlerin o kadar onemli olmadığı da soylenebilir
Kucuk Prens ’te Turk gok bilimcinin bulduğu gezegen hakkında soylenen şu sozler de aslında, yazarın gereksiz ayrıntılara boğulan yetişkinlere atıf yaptığını gosterebilir: ‘ ’Asteroid-B-612 hakkındaki bu acıklamaları sadece buyukler icin yapıyorum. Onlar şekillerden hoşlanırlar. Onlara yeni tanıştığınız bir arkadaştan bahsetseniz, asla en onemli soruları sormazlar. Size arkadaşınızın sesinin nasıl olduğunu, hangi oyunları tercih ettiğini, ya da kelebek koleksiyonu yapıp yapmadığını hicbir zaman sormazlar. ‘Kac yaşında? Kac kardeşi var? Babası kac lira kazanıyor? ’ gibi şeyler sorarlar. Ancak bunları bildiklerinde onu tanımaya başladıklarını duşunurler. ’ ’ Bu kısım oldukca onemlidir, cunku yazara gore buyukler ancak boyle detaylar verdiğinizde sizi dinlerler. Cocuklar gibi işin fantastik, buyulu, hayal alemine dalmazlar. O nedenle, yazarın bahsettiği Turk gok bilimci ve verdiği tarih tamamen kurmaca, sırf yetişkinliklerin dikkatini cekmek icin de olabilir.
Bunu da belirterek bir diğer muhtemel isme gecelim: Turk astronom, Kandilli Rasathanesi ’nin kurucusu ve ilk muduru Fatin Gokmen ’in ideali Batılı anlamda bir rasathane kurmaktır Bunun icin hayatının epey bir yılını harcayan Gokmen, rasathanenin kurulması sırasında Fransız Meteoroloji Birliği Muduru Angot ile de temasa gecer ve birinci sınıf bir meteoroloji istasyonu icin gerekli aletlerin siparişini verir Rasathane-i Amire ’nin devamı olan Kandilli Rasathanesi ’ni kuran Gokmen, Rasadhane-i Amire ’de de 1909 ’da mudurluğe atanır Bir diğer isim de matematikci, bilim tarihcisi ve astronom Salih Zeki ’dir. Fatin Gokmen ’den once, 1896 – 1909 arasında Rasathane-i Amire Mudurluğu gorevinde bulunur 1868 ’de İstanbul Beyoğlu ’nda acılan Rasathane-i Amire ’nin kurucusu Fransa ’dan davet edilen ve telgraf şebekeleri konusunda uzman olan Aristide Coumbary olarak bilinir Ayrıca Salih Zeki ’nin, 1900 ’de Paris ’te toplanacak olan “Beynelmilel Rasathaneler Fevkalade Kongresi”ne katılımı soz konusudur, ancak gidemez
Kucuk Prens ’in yaşadığı gezegeni bulan Turk astronom da bu keşfi 1909 ’da yapar ve Uluslararası Astronomi Kongresi ’nde sunumunu gercekleştirir.
Salih Zeki Bey ek olarak; 1908 – 1909 arasında Darulfunun ’da astronomi dersleri verir ve takımyıldızlarını inceler Saydığımız uc isim de, astronomi, bilim, matematik gibi alanlarda mutlaka hatırlamamız gereken, araştırmaya, gelişmeye tutkun insanlardır Tarihlerin, kimin ne iş yaptığının, ne kadar kazandığının onemli olmadığı Kucuk Prens dunyasında belki bunca bilginin bir değeri yoktur Dediğimiz gibi, yazar belki de sadece teknik detaylara cok takılan buyuklere cevaben bu Turk gok bilimci meselesini ortaya atmıştır Belki de Kucuk Prens ’in geldiği Asteroid B-612 gezegeni, gozle gorulebilecek somut bir yer değildir de, cocukluğumuzu hatırlamanın ta kendisidir Tum bu bilgileri ‘ ’belki ’ ’ diyerek ortaya attık atmasına ama, Kucuk Prens ve nahif dunyasında bunların cok bir onemi olmadığının da farkındayız Bu Turk astronomlardan biri gercekten de yazarın kast ettiği kişi olsun ya da olmasın bu duşunmeye değerdir ama Kucuk Prens ’te asıl onemli olansa bir zamanlar hepimizin cocuk olduğu ve ara ara bunu hatırlamamız gerektiğidir Esere Ulaşmak İcin Tıkla!