19. yuzyıl kadın edebiyatını duşunduğunuzde aklınıza otomatik olarak Brontë Kardeşler, Jane Austen veya George Eliot geliyor. Hemen Jane Eyre, Aşk ve Gurur veya Middlemarch gibi kitapları duşunuyorsunuz. Bugun cok az insan Bayan Henry Wood, Charlotte Riddell veya Maria Edgeworth isimlerini biliyor. Coğunluk tarafından bilinmeseler de, bu kadın yazarların hepsi Viktorya doneminin en cok satan romanlarını yazdılar ve iyi bir kazanc sağladılar. Mesela Jane Austen, Mansfield Park isimli kitabını yayınlamak icin para vermek zorunda kalırken, Maria Edgeworth ’a sadece bir romanı icin 2100 sterlin gibi muazzam bir odeme yapıldı. İşte hic duymadığınız Viktorya donemindeki kadın yazarlar.
1. Maria Edgeworth Viktorya donemindeki kadın yazarlar arasında bulunan Maria Edgeworth, zengin bir babanın kızı olarak İngiltere ’de doğdu, ancak 5 yaşındayken annesi oldukten sonra babasının yanına İrlanda ’ya taşındı. Edgeworth, İngiltere ve İrlanda arasında gidip gelirken donuşumlu olarak evde ve bir dizi okulda eğitim gordu. Daha sonra babası icin asistanlık yaparak aile mulkunu yonetmesine yardım etti. 1790 ’ların ortalarında yazmaya başladı ve ilk romanı Castle Rackrent ’i 1800 yılında yayınladı.
Edgeworth ’un yazıları, alışılmadık yetiştirilme tarzı sayesinde zamanın genc hanımları icin “uygun” olduğuna inanılan konularla sınırlandırılmamıştı. Lord Byron ve Sir Walter Scott gibi yıldızlarla 1813 yılına kadar birlikte vakit gecirerek edebi şohret statusune erişmişti. Bir yıl sonra Patronage adlı romanı icin 2100 sterlinlik muthiş bir odeme yapıldı.
2. Charlotte Riddell Charlotte Riddell (kızlık soyadı Cowan) İrlanda ’da doğdu. Charlotte, Edgeworth gibi doğuştan zengin bir aileye sahip değildi. Annesi İngiliz olduğu icin babasının olumunden sonra annesi ile birlikte 1855 yılında Londra ’ya dondu. Once olmekte olan annesine yardım etmek, daha sonra 1857 yılında evlendiği ve surekli borc icinde olduğu kocasına destek olmak icin yazarlık yapmaya başladı.
Başlangıcta calışmaları sık sık reddedildi. Ancak sonunda Thomas Cautley Newby birkac kısa oykusunu F.G. Trafford adı altında yayınladı. Emma Dale, Riddell ’in yarı-otobiyografik romanı A Struggle for Fame ’in yeniden yayınlanan baskısının girişinde belirttiği gibi: “Kadın yazarlar, eleştirmenler tarafından haksız muamele gormekten ve toplumdan dolayı genellikle erkek isimleri veya cinsiyet ayrımı gozetmeyen takma adlar altında yazdılar.” Charlotte Riddell, 1858 ile 1902 yılları arasında 30 cilt yayınladı.
3. Ellen Price (Bayan Henry Wood) Ellen Price, etrafı kitaplarla cevrili bir cocukluk gecirdi. Bu nedenle kucuk yaşlarda yazmaya başladı. İlk yazdığı hikayeler gunumuze ulaşmadı. Ancak kocası iş konusunda başarısız olunca ailesine destek olmak icin tekrar yazmaya başladı. Viktorya donemindeki kadın yazarlar arasında yer alan Wood, kocasıyla Fransa ’da yaşarken New Monthly Magazine icin kısa oykuler yazdı. İlk romanı Danesbury House ’u bir yarışma icin yazdı ve bu yarışmadan 100 sterlin kazandı.
Wood, 1861 tarihli populer romanı East Lynne ile toplumun her kesiminde unlu bir isim haline geldi. 30 yıllık kariyerinin sonunda yılda 6000 sterlin kazanıyordu. Wood ’un eserleri dunyanın her yerinde okundu. Hatta kitapları Charles Dickens ’ı geride bıraktığı Avustralya ’ya kadar ulaştı .Wood, 1887 yılında 73 yaşındayken hayata gozlerini yumdu.
4. Mary Russell Mitford Pek cok kişi tarafından rakibi olmayan bir roman ve oyun yazarı olarak kabul edilen Mary Mitford ’un hayranları arasında yaklaşık 500 mektup paylaştığı Samuel Coleridge ve Elizabeth Barrett-Browning gibi isimler vardı. Melodramatik trajik draması Rienzi 34 kez sahnelendi. Oyunun 8000 ’den fazla kopyası satıldı.
Ancak Mitford ’un en populer eseri, Lady ’s Magazine ’de bolum bolum yayınlanan Our Village adlı duz yazı eskiz serisiydi. The Times ’a gore, butun ulkede bu hikayelerden bahsetmeyen bir hane yoktu ve Mitford kendi ulkesinin inzivasını satın alacak kadar para kazandı.
5. Sarah E. Farro 1859 ’da Illinois ’de doğan Sarah Farro, ilk ve tek romanı True Love ’ı 1891 ’de yayınladığında, 19. yuzyılın tamamında yayın yapan yalnızca beş Afrikalı-Amerikalı roman yazarından biriydi ve bunu yapan ikinci siyahi kadın oldu. Hayali ve melodramatik yazı tarzı o zamanlar modaydı ve roman hit oldu. Ozellikle İngiltere ’deki insanlar, Amerika ’da yazılmış ancak Thackeray ve Holmes gibi İngiliz yazarları taklit eden bir hikayeyi okumaya hevesliydiler.
Farro ’nun kitabı, 1893 Dunya Kolomb Sergisi ’nde sergilendi ve popularitesi arttı. Ne yazık ki bugun kitabı buyuk bir coğunluk tarafından unutuldu. Amherst Massachusetts Universitesi İngilizce profesoru Gretchen Gerzina ’nın The Conversation ’da yazdığı gibi, “True Love ’ın unutulmasının nedeni basit olabilir: Hikaye İngiltere ’de muhtemelen Farro ’nun hic ziyaret etmediği bir yerde geciyor ve tum karakterler beyaz.” Farro, yazılarında Charles Dickens ve Oliver Wendell Holmes gibi en sevdiği romancıları taklit ediyordu. Gerzina, “Farro ’nun rol modelleri, siyahi kadınlar hakkında romanlar yazan siyahi kadın yazarlar olsaydı, her şey farklı olabilirdi.” sonucuna varıyor.
1890 ’larda binlerce okuyucu tarafından konuşulan ve onlarca gazetede yer alan Sarah Farro adı, o zamandan beri neredeyse hic anılmadı.
6. Mary Elizabeth Braddon Viktorya donemindeki kadın yazarlar arasında yer alan Mary Elizabeth Braddon, 1835 yılında Londra ’da doğdu ve alışılmadık bir cocukluk gecirdi. Annesi Fanny, Mary 4 yaşındayken kendisini aldatan kocasını terk ederek donemin normlarına meydan okudu ve uc cocuğunu bekar bir anne olarak buyutmeyi secti. Braddon yazmaya erken başladı ve oyuncu olmak icin Bath ’a taşınmadan once birkac okula gitti.
Braddon ’ın 1862 ’de yayınlanan romanı Lady Audley ’s Secret, onu neredeyse anında unlu yaptı ve kucuk bir servet kazanmasını sağladı. Ayrıca yılda iki roman yayınlayarak buyuk bir ev satın aldı. Braddon 1915 yılına kadar 80 ’den fazla roman ve bircok dergi makalesi yazdı.
7. Ann Radcliffe Ann Radcliffe, 1764 yılında Londra ’da doğdu. 1772 ’de ailesi Bath ’a taşındı ve yazar burada, gotik roman ve drama edebiyatını geliştiren ilk isimlerden Sophia ve Harriet Lee ’ye ait bir okula gitti. Radcliffe son derece ozeldi ve fazlasıyla utangactı. Bu nedenle hayatı hakkında pek bir şey bilinmiyor. 1787 ’de, onu zamanını meşgul etmesi icin yazmaya teşvik eden gazeteci William Radcliffe ile tanıştı ve evlendi. İlk romanı The Castle of Athlin and Dunbayne, 1789 yılında yayınlandı.
Radcliffe, hayatı boyunca okuyucularını eşit olcude korkutan, sevindiren ve buyuleyen beş roman yazdı. Kitaplar o kadar populer oldu ki, 1800 ’lerin başlarında en cok kazanan yazar oldu. 1797 ’de yayınladığı The Italian adlı kitabından sonra teoride artık para kazanmak icin bunu yapmasına gerek olmadığından roman yayınlamayı bıraktı ve daha az başarılı olduğu şiire odaklandı. Radcliffe, 1823 yılında zaturreye bağlı komplikasyonlardan dolayı oldu; Son romanı Gaston de Blondeville olumunden sonra yayınlandı.
Dunden Bugune Fikirleriyle İlham Kaynağı Olmuş 9 Feminist Yazar
Kaynak: 1