Edith Wharton, 1921 yılında kaleme aldığı The Age of Innocence adlı romanıyla Pulitzer Kurgu Odulu ’nu kazanan ilk kadın yazar oldu. Kitap, Yaldızlı Cağ diye bilinen 1870 ’lerde, New York City ’de geciyor ve ust sınıf bir cifti konu alıyordu. Roman, bir sure Avrupa ’da yaşayan guzel Kontes Olenska ’nın, muhafazakÂr ve katı Âdetlerin hukum surduğu New York ’a geri donuşuyle sosyetenin calkalanışını anlatır. İki aşığın zorluklarla dolu hikayesini anlatan kitap Wharton ’a gorkemli odulun kapılarını acar. “Masumiyet Cağı” isimli kitap, 1920 ’de Pictorial Review ’da dort bolum halinde serileştirildi. İşte edebi bir simge haline gelen aynı zamanda cok seyahat eden ve Yaldızlı Cağ ’ın sosyetesinde yer alan Wharton hakkında 10 ilginc gercek.
Unu ulke sınırlarını aşan, yazdıkları eserlerle buyuk başarılar yakalayan Turk kadın yazarlarımız hakkında bilgi sahibi olmak istiyorsanız buraya tıklayabilirsiniz.
1. Edith Wharton yakalandığı tifo ateşi hastalığı sebebiyle olumun kıyısından dondu 24 Ocak 1862 ’de New York ’ta Edith Newbold Jones olarak dunyaya gelen Wharton, ebeveynleri ve iki buyuk erkek kardeşiyle henuz cocukken Avrupa ’yı gezme fırsatını yakaladı. 1870 yılında serveti emlaktan gelen ailesi, bir Alman kaplıca kasabası olan Bad Wildbad ’ı ziyaret etti. Orada yakalandığı tifo ateşi onu neredeyse olduruyordu, hatta iyileşirken bile korkunc kabuslar gormeye devam etti. Wharton yıllarca sadece bir hizmetlinin bulunduğu ve ışığın acık olduğu bir odada uyudu.
Edith Wharton Kitaplarına Ulaşmak İcin Tıkla!

2. Wharton 28 yıllık evliliği boyunca calkantılı bir surec gecirdi 1885 ’te 23 yaşındayken Edith, Manhattan ’daki Trinity Chapel Kompleksi ’nde Edward (Teddy) Robbins Wharton ile evlendi. Eşinden 12 yaş buyuk olan Teddy, Harvard mezunu ve guven fonuyla hayatını devam ettiren bir sporcuydu. Erken bir uyumsuzluk belirtisi olarak, cinsel yaşamları gorunuşe gore evlilikte bir aydan kısa bir sure sonra sona erdi. Daha sonra, Teddy ’nin manik depresyonu ve metresine bir Boston dairesi satın almak icin guven fonunu kullanmasının ustune evlilikleri iyice sarıldı. Tum bunları oğrenen Edith Wharton 1913 ’te Teddy ’den boşandı. Yazar karmaşık ve yoğun hislerine romanlarında yer verdi;
” Butun ilişkileri boyle dile getirilemeyen anlardan oluşuyordu, mutluluğa aniden kış ormanında bir kelebeği urkutmuş gibi rastladıkları anlardan ”
3. Edith Wharton, Massachusetts ’te kendi evini tasarladı Wharton, Teddy ile İtalya ya da Fransa seyahatleri dışında 1901 yılına kadar Newport, Rhode Island ’da ikamet etti. Daha sonra Wharton, The Mount ’u inşa ettiği Lenox, Massachusetts ’te 113 donumluk bir arazi satın aldı. Laurel Golu ’ne bakan bu gorkemli ev, bakımlı bahceleri ve Gurcu tarzını yansıtan ahırı ile kendine ozgu bir mimariye sahipti. Wharton ’un sevgilisi Morton Fullerton ’a yazdığı bir mektupta evin dizaynına dair şunları soyledi: “Kesinlikle, ben bir roman yazarı olmanın otesinde, iyi bir peyzaj bahcıvanıyım.”
4. Odullu yazarın ilk romanı 40 yaşında yayımlandı Yazarın ilk romanı yayımlandığında Edith 40 yaşındaydı. Unlu yazar, Karar Vadisi isimli romanı 1902 ’de yayınlanmadan once şiir ve kısa oykuler yayınlamıştı. 1789 Fransız Devrimi ’nden once İtalya ’da gecen tarihi aşk, romanı yarım yılda 25.000 kopya sattı. Bu ticari başarı, The House of Mirth (1905) ve Ethan Frome (1911) dahil Wharton ’un klasik I. Dunya Savaşı oncesinden bahseden romanlarının yolunu actı.
Ote yandan 19. yuzyıl Amerikan edebiyatının onemli kadın yazarlarından olan Wharton ’un Pulitzer Odulu alan romanı Masumiyet Cağı, gizli bir aşk hikÂyesini, toplum yargıları ile insan psikolojisinin kesiştiği bir cerceveden ele alıyor. Konusu ise şoyle; bir sure Avrupa ’da yaşayan guzel Kontes Olenska ’nın, muhafazakÂr ve katı Âdetlerin hukum surduğu New York ’a geri donuşu sosyetede buyuk yankı uyandırır.
İyi bir konuma sahip genc avukat Newland Archer ile guzeller guzeli May Welland ’ın nişanlandıkları gece ortaya cıkan Kontes Olenska, kocasını terk ediş oykusu, entelektuel ruhu, ozgurluğe duşkunluğu ve herkesten farklı olan duruşuyla sosyetenin hayatını renklendiren bir figur haline gelir. Melankolik bakışları ve ulaşılmaz tavırlarıyla Archer ’ın yureğine hancer gibi saplanan bu genc kadın, ozlemini duyduğu duyguların karşılığını da bu genc adamda bulur ve roman bu tutku etrafında şekillenmeye devam eder.
Edith Wharton Kitaplarına Ulaşmak İcin Tıkla!

5. 1. Dunya Savaşı sırasında Wharton, Fransa ’yı destekledi Birinci Dunya Savaşı patlak vermeden once, koyu bir Fransız hayranı olan Wharton, kalıcı bir Paris sakini olmuştu. Henuz yeni boşanmıştı, Amerika ’ya donmek yerine dikiş atolyeleri kurdu, Alman işgalcilerden kacan Belcikalı multeciler icin pansiyonlar actı ve on cephelerden yazılar yazdı. Wharton, Paris ’te iken Amerikalı unlu gazeteci William Morton Fullerton ile buyuk bir aşk yaşamıştı. Bu tutkulu aşkta yazarın Paris ’te kalma suresini uzattı. Ote yandan Fransız hukumeti onu 1917 ’de Legion of Honor odulune layık gordu. Ustelik Fransa ’da bir caddeye (Saint-Brice-sous-Forêt ’deki) Wharton ’un olumunden sonra onun adı verildi.
6. Edith Wharton, Theodore Roosevelt ve Henry James ile yakın arkadaştı Masumiyet Cağı bir cameo yaptı (cameo yontemini yuzyıllardan beri resim ve kitaplarda kullanılan kendini katma tekniğinin sinema karşılığı olarak tanımlayabiliriz) Theodore Roosevelt, Newport ziyaretinde Wharton ile bir araya geldi. Wharton, 26. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı ile Beyaz Saray ’da oğle yemeği yedi ve onunla yıllarca yazışmalar yaptı. Henry James, Wharton ’ın uzun zamandır edebi idoluydu ve ona kısa oykusu “The Line of Least Resistance” hakkında hayranlık uyandıran bir yazı gonderdikten sonra ikili yakın arkadaş oldular. Wharton doneminin entellektuel isimleriyle ettiği arkadaşlığı ile de sık sık konuşulmuştur.
7. Wharton 20. yuzyılın en iyi romanı icin “bicimsiz bir sacmalık” yorumunda bulundu Wharton, 1998 ’de Modern Kutuphane tarafından 20. yuzyılın en iyi İngilizce romanı olarak adlandırılan James Joyce ’un Ulysses ’ini fazlasıyla sert bir dilde eleştirdi. Joyce ’un romanını “pornografi ve bicimsiz bir sacmalık” olarak tanımladı. Ayrıca Virginia Woolf ’un Mrs. Dalloway ’ine “jelatinimsi bir kutle akışı” ve “bicimsiz bir duyum dalgası” yorumunda bulundu. Wharton eserleri eleştirirken korkusuz ve salt bir dil kullanıyordu.
8. Pulitzer Odulu icin Sinclair Lewis duşunuluyordu Pulitzer Odulu jurisi, odulu vermek icin, kucuk bir kasaba olan Minnesota yaşamına dair kasvetli bir hiciv anlatan Sinclair Lewis ’in kaleme aldığı, Main Street ’i secti. Ancak odulu yoneten Columbia Universitesi ’ndeki mutevelliler, The Age of Innocence ’ın “Amerikan yaşamının sağlıklı atmosferini ve Amerikan tavrının yuksek standartını” daha iyi ifade ettiğini belirterek juriyi reddetti. Dolayısıyla odulun sahibi son anda Wharton oldu.
9. Edith Wharton ’un The Buccaneers ’ı başka bir yazar tarafından tamamlandı Wharton olduğunde, The Buccaneers ’ın yaklaşık 89.000 kelimesini yazmıştı fakat roman henuz bitmemişti. R.B.W. icin araştırma yapan Marion Mainwaring, Wharton ’un romanı tamamlamak icin 33.000 kelime daha ekledi. Hem Mainwaring ’in 1993 ’te yayınlanan guncellemesi hem de Maggie Wadey tarafından ayrı yazılan ve Mira Sorvino ve Carla Gugino ’nun oynadığı 1995 BBC mini dizisi, ovguler aldı, ancak Wharton ’a benzemeyen mutlu sonları nedeniyle de biraz eleştirildiklerini soyleyebiliriz. Bunun yanında Marion, yazdığı Wharton biyografisi ile odule layık gorulmuştur.
Romanın konusundan kısaca bahsedecek olursak Wharton, kitabında yeni sosyeteye karışmış amerikan kızlarının ingiltere toplumu icindeki yukselişleri ve sosyal başarılarını anlatıyor. 1995 yılında ise kitap dijital mecraya taşınarak BBC & Amerikan ortak yapımı bir diziye uyarlandı.
10. Edith Wharton ’un romanları sayısız film ve diziye uyarlanmıştır Daniel Day-Lewis, Michelle Pfeiffer ve Winona Ryder, Martin Scorsese ’nin The Age of Innocence (1993) uyarlamasında rol aldı. Donem detaylarına gosterdiği ilgiyle dikkat ceken film, En İyi Kostum Tasarımı dalında Oscar almanın yanı sıra Roger Ebert ’ten ovgu dolu bir eleştiri aldı. Liam Neeson, Ethan Frome ’da (1993) Joan Allen ve Patricia Arquette ile birlikte esrarengiz başrol karakterlerini oynuyor. Gillian Anderson, The House of Mirth ’de (2000) bir New York sosyetesini trajik bir duşuş hikayesiyle canlandırıyor.
Wharton uzun edebiyat yaşamına pek cok roman, oyku, anı ve seyahatname sığdırdı; kitaplarından bazıları henuz Wharton hayattayken filme uyarlandı. 1937 yılında kalp hastalığı sonucu St. Brise ’de hayata veda etti. Vasiyeti uzerine Versailles ’daki Cimetière des Gonards mezarlığında dostu Walter Berry ’nin yanına gomuldu. Wharton hayatının coğunu Avrupa ’da gecirdiyse de, romanlarında Amerika ’daki toplumsal ve bireysel aksiyonlardaki catışmalara odaklanmıştır.
Edith Wharton Kitaplarına Ulaşmak İcin Tıkla!

Kaynak: 1