Daha once askıda ekmek, askıda kahve ve askıda fatura gibi bircok uygulamayla tanışmıştık. Peki ya askıda kitap? Askıda kitap uygulaması, okurun bir bağımsız kitapcıdan satın aldığı kitapları, ekonomik guclukler nedeniyle kitaba ulaşmakta sıkıntı ceken okurlara verilmek uzere, aynı kitabevinde askıya bırakması biciminde işleyen bir dayanışma hareketidir. Bu uygulama 2020 yılının başında İzmir ’deki Yerdeniz Kitapcısı ’nda başlatıldı. Peki askıda kitap uygulaması tam olarak nasıl işliyor? Gelin, İzmir ’deki bir kitapcıda başlayan bu muhteşem hikayeye yakından bakalım.
Askıda kitap uygulaması bir okuyucunun beş adet kitap satın alarak universite oğrencilerine hediye etmek istemesiyle başladı 31 Aralık gunu Vehbi Yurdakurban isimli bir okuyucu, Nuray Onoğlu ’nun Turkceye cevirdiği Sabotaj Cetesi adlı romandan beş adet satın alarak, Yerdeniz Kitapcısı aracılığıyla universite oğrencilerine yeni yıl armağanı olarak iletmek istedi. Bunun uzerine Yerdeniz Kitapcısı ’nı işleten Nuray Onoğlu ve Ergun Tavlan, bu kitapları okura nasıl ulaştırabiliriz diye duşunmeye başladı. Sonra “askıda ekmek” ve “askıda kahve” gibi uygulamalardan ilham alarak “Askıda beş adet Sabotaj Cetesi var, universite oğrencisi arkadaşlar gelip Yerdeniz ’den alabilir,” şeklinde bir duyuru yayımladılar. İşte boylece guclu bir dayanışma hareketi başlamış oldu.
Askıda kitap uygulaması hem yerel kitapcıları hem de maddi durumu olmayan ve kitap okumak isteyen kişileri desteklemeyi amaclıyor Yerdeniz Kitapcısı ’na gidip askıdan kitap alan ilk universite oğrencisi, annesiyle birlikte gelmişti. Askıdan kitap alındıktan sonra oğrencinin annesi de askıya uc kitap koydu ve bu kitaplar da aynı şekilde sosyal medyadan duyuruldu. Bunun uzerine İstanbul ’da yaşayan ve Onoğlu ve Tavlan ’ın arkadaşı olan Tania Taşcıoğlu da askıya uc adet kitap bıraktı. Daha sonra bu dayanışma hareketi kartopu gibi buyumeye başladı. Uygulamayı duyan bircok kişi kitapcıyla irtibat kurarak, askıya kitap bırakmak istedi. Boylece duyanların, haberdar olanların katılmasıyla dayanışma buyudu. Nihayetinde hareket ve askıda kitap uygulaması şimdilerde 14 ayı doldurmuş oldu.
Zaman icinde yalnızca universite oğrencileri değil işsiz, dar gelirli kişiler de askıdan kitap almaya başladı Bu sırada okuyucular ile Nuray Onoğlu ve Ergun Tavlan surekli iletişim halindeydi. Orneğin İstanbul dahil cok ceşitli illerdeki dezavantajlı bolgelerde bulunan kimi okul kutuphanelerine askıda bulunan kitaplar gonderildi. Aynı zamanda uygulamayı radyodan duyan, dergilerden okuyan ve cezaevlerinden yazarak kitap isteyen kimi yurttaşlara da askıda kitap uygulaması cercevesinde pek cok kitap ulaştırıldı.
Peki surec nasıl işliyor? Askıda kitabın iki ayağı var: Biri bağımsız kitapcı, diğeri de ekonomik gucluk nedeniyle kitaba ulaşmakta zorluk ceken okur. Kitaplar bağımsız kitapcıdan satın alınıp askıya konuyor. Dolayısıyla bağımsız kitapcının ayakta kalmasına katkı sağlanıyor. Okur da o bağımsız kitapcıdan bedelsiz olarak okuyacak kitap alma olanağına kavuşuyor.
Nuray Onoğlu, uygulamayı yanlış anlayan ve evinden kitap gondermek isteyen pek cok okur olduğunu belirtiyor. Elbette bağımsız kitapcının altından kalkabileceği bir caba değil bu. Evlerden gelecek kitapları koyacak yer bulmak, kaydını tutacak ve ilgilisine ulaştıracak zaman ve eleman ayırmak, bir bağımsız kitapcıyı aşan ve ona yararı olmak bir yana ilave yuk getirecek uğraşlar olurdu. Yine de Yerdeniz Kitapcısı, elinden geldiğince bu taleplerle kendilerine giden insanlara yardımcı olmaya calışıyor. Orneğin kitaplarını semt kutuphanelerine, okul kutuphanelerine gondermeleri oneriliyor. Hatta zaman zaman Yerdeniz ’den kitap talep eden okul kutuphanelerinin adresleri veriliyor. Fakat yerel yonetimler boyle birimler oluştursa, yurttaşların kitap bırakıp kitap odunc alabileceği merkezler kursa ne kadar iyi olur diye duşunmekten kendimizi alamıyoruz tabii.
Bağımsız kitapcılar, zincir kitapcılara kıyasla mevcut ekonomik şartlardan cok daha fazla etkileniyor Benzer şekilde son yıllarda universite oğrencileri ve dar gelirli insanların da kitaba erişimi fazlasıyla kısıtlandı. Bu nedenle askıda kitap uygulamasının devamlılığı oldukca onemli. Siz de askıya kitap bırakarak destek vermek ya da askıdaki kitaplardan faydalanmak isterseniz İzmir Alsancak ’taki Yerdeniz Kitapcısı ’na uğrayabilirsiniz 🥰