İngiliz yazar ve filolog J. R. R. Tolkien tarafından kaleme alınan Yuzuklerin Efendisi, Hobbit, Silmarillion ve daha pek cok kitap uzun yıllardır tum dunyadaki en populer edebi eserler arasında. Ozellikle Yuzuklerin Efendisi ve Hobbit kitaplarının etkileyici şekilde beyaz perdeye aktarılması, Tolkien eserlerinin populerliğini daha da artırmış durumda. Kısacası İngiliz yazarın kaleme aldığı eserler, tarihin en başarılı fantastik edebiyat urunlerinden bazıları olarak kabul ediliyor. Hemen hepsi birbiriyle bağlantılı olan bu hikÂyelerin gectiği evren ise Tolkien tarafından, Orta Dunya olarak isimlendiriliyor. Yani Orta Dunya, Tolkien ’in neredeyse butun omru boyunca uzerinde calıştığı bu buyulu dunyanın genel adı. Bununla birlikte Tolkien ’in yaşamında ve dolayısıyla Orta Dunya ’nın yaratımında I. Dunya Savaşı ’nın son derece buyuk bir rolu, onemli bir etkisi olduğu biliniyor. İşte Tolkien ’in buyulu dunyasında I. Dunya Savaşı izleri…
J. R. R. Tolkien, 3 Ocak 1892 ’de Guney Afrika ’daki bir İngiliz somurgesinde dunyaya geldi Ancak banka muduru olan babasının olumu uzerine Afrika ’daki bu İngiliz somurgesinden annesi ile birlikte İngiltere ’ye geri dondu. Tolkien, Guney Afrika ’da cok kısa bir sure yaşamış olsa da ilerleyen yıllarda Orta Dunya ’nın belirgin ozelliklerinden birisi olacak bir husus, Tolkien ’in Afrika ’da yaşadığı donemlerde ortaya cıkmıştı! Henuz kucuk bir bebekken bir orumcek tarafından ısırılan Tolkien, tum omru boyunca orumceklerden korkan bir insan haline gelmişti. Belki de bu yuzden Orta Dunya ’da orumcekler her zaman kotucul ve kotuluğe hizmet eden canlılar olarak tasvir edildi…
Tolkien İngiltere ’ye dondukten sonra, annesinin de yonlendirmesi ile edebiyatla ilgilenmeye başladı Henuz 12 yaşında annesini de kaybeden Tolkien, oğrenim gormeye başladığı yatılı okulda edebiyat ve dil alanındaki bilgisini de artırmaya başladı. Oyle ki okuldaki arkadaşlarıyla birlikte şiirler yazıyor, edebiyat uzerindeki duşuncelerini daha o zamandan şekillendirmeye başlıyordu…
Tıpkı Guney Afrika ’da gecirdiği donem gibi, 1911 yılındaki İsvicre seyahati de Orta Dunya ’yı bicimlendiren onemli olaylardan biriydi Tolkien, Oxford Universitesindeki eğitimine başlamadan hemen once arkadaşlarıyla birlikte bir İsvicre seyahati gercekleştirdi. İsvicre ’deki bu seyahat Tolkien ’in Orta Dunya ’sına ozellikle de coğrafi anlamda buyuk katkılar sağladı.
Orneğin İsvicre seyahatinde katıldığı bir dağ tırmanışı sırasında gorduğu manzaraları, neredeyse birebir şeklide Hobbit kitabında kullandı. Kitapta yer alan sık ormanlar, yuksek tepeler ve hatta “Sisli Dağlar” bile Tolkien ’in İsvicre ’de gorduğu manzaraların sonucunda Orta Dunya ’da var olan mekÂnlar arasındaydı…
1915 yılında I. Dunya Savaşı ’na katılması hem Tolkien hem de dunya edebiyatı icin onemli bir kırılma noktası oldu Savaş sırasında Fransa ’ya gonderilen Tolkien katıldığı pek cok muharebeden, şansının da yardımıyla, sağ kurtulmayı başardı. Ancak savaş boyunca olum korkusu, hastalık, sefalet, kotuluk, iyilik, yıkım, kayıp, arkadaşlık ve daha pek cok tema Tolkien ’in zihnine oldukca sarsıcı bir şekilde işlenmişti. Butun bu temalar, yıllar sonra Orta Dunya ’yı meydana getirecekti…
Savaş sona erdikten sonra Tolkien, eski İngiliz edebiyat metinleri alanında uzmanlaşmış, saygın bir akademisyen haline geldi Bu donemde buyuk aşkı Edith ile evlendi ve mutlu bir yaşam surmeye başladı. En keyif aldığı aktivitelerden birisi ise cocukları icin hikÂyeler yazmaktı. Tolkien ’in bu boş zaman aktivitesi 1930 ’ların başında Hobbit ’in ilk taslaklarına donuştu… Tolkien 1932 yılında, daha sonraki eserlerine kıyasla oldukca masalsı bir anlatıyla kaleme aldığı Hobbit hikÂyesini tamamladı. Ancak aklında Hobbit ’i bir kitap olarak yayınlamak gibi bir duşunce yoktu. Bu nedenle Hobbit ’in varlığından yalnızca edebiyatla ilgili arkadaşları ve birkac oğrencisi haberdardı. Fakat Hobbit bir yayıncının da ısrarıyla 1937 yılında kitap olarak yayımlandı…
Hobbit ’in ilk baskısı cok kısa sure icerisinde tukendi! Kitap inanılmaz bir satış başarısı yakaladı Hobbit ’in satış başarısı uzun yıllar devam etti. II. Dunya Savaşı sırasında ortaya cıkan kÂğıt kıtlığına kadar, pek cok kez yeniden basıldı… Bu başarısı oykusu hem Tolkien ’i hem de yayınevlerini yeni bir hikÂye kaleme alması konusunda cesaretlendirdi. Boylece İngiliz yazar, Hobbit ’ten cok daha karanlık temalarla donatmak istediği yeni projesine başladı: Yuzuklerin Efendisi.
Tolkien Yuzuklerin Efendisi ’ni yazarken Hobbit ile uyumlu olması icin oldukca ozenli davrandı Cunku yazar, iki eseri arasında tematik olarak kusursuz bir uyum yakalamak istiyordu. Tolkien ’in bu duşuncesi daha sonra yazacağı kitaplar icin de gecerliydi. Bu nedenle Orta Dunya, Tolkien ’in olumune kadar surekli uğraştığı, duzeltmeler ve değişikler yaptığı adeta yaşayan bir hikÂye haline geldi…
Bircok araştırmacısı, Tolkien ’in I. Dunya Savaşı ’ndan onemli olcude etkilendiği konusunda hemfikir Genclik yıllarında icerisinde bulunduğu savaş ortamı iyi kotu butun bicimleriyle Tolkien ’i etkilemiş ve edebi karakterine de sirayet etmişti. Savaş sırasında ilk ornekleri ortaya cıkan yıkıcı endustriye karşı zayıf gorunenin direnci, arkadaşlık ve cesaret gibi temalar, Orta Dunya ’daki pek cok kahramanlık anlatısının da temelini oluşturuyordu…
Tolkien ’in Orta Dunya ’yı yaratırken etkilendiği tek şey I. Dunya Savaşı değildi Tolkien şahit olduğu savaş kadar eski İngiliz edebi metinlerinden ve İskandinav mitolojisinde de etkilenmişti. Orneğin Orta Dunya ’daki en tanınan karakterlerden Gandalf ve başka pek cok karakterin adı, İskandinav mitolojisinden secilmişti. Hatta kimilerine gore Orta Dunya ’nın kendisi bile mitolojideki Midgard ’ın bir yansımasıydı…
Kaynak: 1