
Erdal Oz Biyografisi 2008 yılından itibaren Erdal Oz ’un anısını yaşatmak icin ailesi ve Can Yayınları tarafından her yıl bir şair ya da yazara verilen “Erdal Oz Edebiyat Odulu” verilmeye başlamıştır. Erdal Oz, 26 Mart 1935 tarihinde Sivas'ın Yıldızeli ilcesinde ailesinin tek cocuğu olarak doğmuştur. Aslen Kırşehirlidir. Annesi Balkan Savaşları sırasında işgal edilen Bulgaristan ’ın, Kırcaali Bolgesi ’nden Kırşehir ’e goc eden bir aileden Mehcure Hanım, babası Kafkasya ’dan goc etmiş bir ailenin oğlu olan Şefik Bey ’dir. Babası Şefik Bey cok sevdiği İsmet İnonu ’den esinlenerek oğluna Erdal ismini verir (İsmet İnonu ’nun oğlunun adı Erdal İnonu ’dur). Ceza hÂkimi olan babasıyla birlikte Turkiye ’nin değişik yerlerini dolaştı. Erdal Oz, hem anne hem baba tarafından akrabalarının bulunduğu Kırşehir ile bağlarını hic koparmaz. Burada cocukluk yılları ile ilgili anılarını biriktiren yazar, yıllar sonra yazmaya başladığı oykulerinde surekli memleketine ait anılarına başvurur. “Kara Ev”, “Unutulmaz Atlı” adlı oykuleri buraya ait olan anılarından esinlenerek kaleme aldığı oykulerinden birkacıdır.
Okul oncesi cağları, Yozgat ’ta gecmiş; İlkokula 1941 yılında Edirne Uzunkopru ’de başlamış, II. Dunya Savaşı sırasında sınırda doğan tehlikeden oturu dayısının yanına Ankara ’ya gonderilmiştir. Babasının Bolu ’ya tayini sonrasında Bolu ’ya gecmiş ancak ailevi nedenlerden oturu annesi ile birlikte yeniden Ankara ’ya gecmiş ve ilkokula Cankaya ilkokulunda ucuncu sınıfa burada devam etmiş ancak Şefik Bey ’in Muğla ’ya tayini uzerine, ilkokulu dorduncu ve beşinci sınıfı Muğla ’da tamamlamıştır. Ortaokulu Antalya ’da okudu. 1953 yılında Tokat Gaziosmanpaşa Lisesi'nden mezun olan Erdal Oz, 1953 yılında İstanbul Universitesi Hukuk Fakultesi ’nde başladığı yuksekoğrenimini 1956 yılında Ankara ’ya gecerek Ankara Universitesi Hukuk Fakultesinde okurken 1957 yılında askere gitti, daha sonra 1968 yılında tekrar devam ederek 1969 yılında mezun olarak tamamladı. Ankara Universitesi Hukuk Fakultesinde iken Oğrencilik yıllarında Amerikan Haber Merkezinde calışmakla aynı zamanda yazınsal faaliyetlerine devam etti. Bu yıllarda Turgut Uyar, Bilge Karasu, Gulten Akın, Vus ’at O. Bener, Ozdemir İnce ve Ozdemir Nutku gibi isimlerle temas halinde oldu.
Erdal Oz, 1956 yılında İstanbul Universitesi Hukuk Fakultesi ’nde oğrenci iken oğrenci arkadaşları Ferit Ongoren, Hilmi Yavuz, Edip Cansever, Demir Ozlu, Konur Ertop, Adnan Ozyalcıner, Kemal Ozer, Onat Kutlar, İlhan Berk, Asım Bezirci, Doğan Hızlan, Ulku Tamer, Ercument Ucarı ile birlikte a Dergisi ’ni cıkardı. Cuneyt Arkın ve Yılmaz Guney ilk oykulerini burada yayımlandı.
1957 yılında Ankara Universitesi Hukuk Fakultesindeki eğitimini tamamlamadan yedek subay olarak askere giden Erdal Oz, vatani gorevini Erzurum Oltu ’da yaptı.
1959 yılında askerliğini tamamladığında once Kırşehir ’e gecmiş ardından da 1959 yılının Kasım ayında Ankara ’ya gecerek once Akis gazetesinde ardından 1960 yılında Turk Dil Kurumu ’nda duzeltmenlik yaptı.
1961 yılında “Değişim” adlı yeni bir dergi cıkarmaya başladı. Cok kısa bir sure sonra hem Turk Dil Kurumundan hem de Değişim kadrosundan ayrılan Oz, 1962 ’de Ankara Radyosu ’na gecmiş, burada Soz ve Temsil yayınları bolumunde raportorluk yapmıştır. Radyodaki gorevinden de kısa surede ayrılan Oz, Bursa ’da bulunan ailesinin yanında bir sure kalmasının ardından Ankara ’ya donmuş ve 1965 yılında Unal Ustun ile birlikte Sergi Kitabevini kurarak kitapcılığa başladı. Bu kitabevi, donem icerisinde pek cok tartışma ve paylaşmaya ev sahipliği yapmış; edebî ve siyasal bir mahfil olmuştur. Sergi Kitabevi, sol eğilimli genclerin sıklıkla uğradığı bir yer olmasından oturu, pek cok kez baskına uğramıştır.
Erdal Oz, 1965 Secimleri esnasında Turkiye İşci Partisi icin calıştı.
İlk oyku kitabı Yorgunlar, 1960 ’ta a Dergisi Yayınları arasında cıktı. İlk romanı Odalarda, aynı yıl Varlık Yayınları ’ndan cıktı. Ankara ’da Sergi Kitabevi ’ni actı. 12 Mart 1971 Askerî Darbesi ’yle başlayan karanlık donemde siyasal goruşlerinden dolayı uc kez tutuklandı, hapis yattı ama yargılanma sonucunda aklandı. Bu donemi işlediği Yaralısın adlı romanıyla 1975 yılında Orhan Kemal Roman Armağanı ’na değer goruldu.
1971 yılında tutuklu olduğu surede Deniz Gezmiş ve Yusuf Aslan ile tanışan Erdal Oz, onların oykulerini yazdı. Tahliye edilmesinin ardından Deniz Gezmiş, Huseyin İnan ve Yusuf Aslan ’ın idam kararlarını erteletmek icin gercekleştirilen ucak kacırma olayından dolayı 1972 ’de yeniden tutuklanmış ve 15 Haziran 1973 ’e dek hapiste kalmıştır. Tahliyesinin ardından mali nedenlerle Ankara ’daki Sergi kitabevini devretmek zorunda kalan Erdal Oz, 1974 yılında Cem Yayınlarından gelen teklif uzerine ailesiyle birlikte İstanbul ’a taşındı.
Cem Yayınlarında editor olarak işe başlayan Erdal Oz, 1975-1981 yılları arasında Cem Yayınevi ’nin Arkadaş Kitaplar adlı cocuk edebiyatı dizisini yonetti. Bu dizide yer alan isimlerden bazıları; Gungor Dilmen, Aziz Nesin, Fikret Otyam, Nihat Behram, Nezihe Meric, Rıfat Ilgaz, Orhan Kemal, Ulku Tamer, Fakir Baykurt, Fazıl Husnu Dağlarca ve Adnan Ozyalcıner ’dir.
Erdal Oz, 1976 yılında Deniz Gezmiş Anlatıyor adlı kitabını bastırdı. Aynı yıl cıktığı Sovyetler gezisindeki izlenimlerini aktardığı yazıları Cumhuriyet ’te yayımladı.
1981 yılında Ragıp Yazır ile ortak olarak Can Yayınları'nı kurdu.
Can Yayınları bunyesinde Kardeş Kitaplar dizisi aracılığıyla cocuk edebiyatı serisi oluşturması icin olanak sağlar. Bu seride Erdal Oz, Sureyya Berfe, Abdulkadir Bulut, Nezihe Meric, Orhan Kemal, Ulku Tamer, gibi yerli yazarlar yer alırken, Rene Guillot, Andre Maurois, Lev Tolstoy ve Hans Christian Andersen gibi dunyaca unlu cocuk masalları yazarı yabancı yazarlar da yer alır. Daha sonra Dost Kitaplar adıyla genclik dizisini de cıkaran Erdal Oz, cağdaş klasikler adıyla yayımladığı bu dizide Agatha Christie, John Steinbeck, Jerome David Salinger gibi yabancı yazarları da seriye dÂhil eder.
Dunya Edebiyatı dizisini de yayına hazırlayan Erdal Oz ’un Can Yayınları 1981 yılında en cok kitap yayımlayan yayınevi olur.
15 Mayıs 1984 ’te Aydınlar Dilekcesi olarak bilinen Cumhurbaşkanlığı ve TBMM başkanlığına “Turkiye ’de demokratik duzene ilişkin gozlem ve istemler” başlıklı dilekcede imzası olmasından oturu yeniden yargılanmış, 7 Şubat 1986 ’da diğer sanıklarla birlikte beraat etmiştir. Erdal Oz ’un bu yıllarda yargılandığı bir diğer dava ise “Kucukleri Muzır Neşriyattan Koruma Kanunu”na muhalefet iddiasıyla acılmış; yayımcısı olduğu Pınar Kur, Ahmet Altan, Henry Miller ’in eserlerinin iceriğinden oturu yargılanmıştır. Yayımladığı kitaplardan dolayı karşılaşacağı diğer dava ise Yaşar Kemal ’in “Turkiye‟nin Ustundeki Kara Gokyuzu” ve “Zulmun Artsın” başlıklarını taşıyan yazılarını iceren bir kitabı yayımlamasıdır (1994).
Erdal Oz, 1970 ’li yıllarda Turk Sinematek Derneği Ankara Şubesi'nde de calıştı.
Edebiyat yaşamına şiirle giren Erdal Oz, “Rasgele” isimli ilk şiiri İstanbul ’daki Kaynak dergisinde 1952 yılında yayınlandı. Secilmiş HikÂyeler Dergisi, Varlık, Yenilik, Yeditepe, Pazar Postası, a, Değişim, Emek, Cumhuriyet gibi dergi ve gazetelerde şiirlerinin yanı sıra oyku ve eleştirileri de yayınlandı. "a" dergisinin kurucuları arasında yer aldı.
Eserlerinde toplum yaşamının bireylerin ic dunyasına etkilerini duygusal bir uslupla yansıttı. 1970 sonrasında toplumsal gercekci cizgiye yoneldi. 12 Mart doneminde hukuk dışı uygulamalarla karşılaşan tutukluların yaşamlarından yalın kesitler verdi. Baskı karşısında bireylerin yalnızlığını, direncini, umudunu etkin bir duyarlılıkla işledi.
Erdal Oz, 6 Temmuz 1966 tarihinde eczacı Ulku Işın ile evlendi. 14 yıl sonra 1 Şubat 1980 tarihinde boşandı. Senem Oz (d.14 Haziran 1968) adında bir kızı oldu.
Erdal Oz, daha sonra 8 Mart 1980 tarihinde Samiye Erer ile evlendi. Bu eşinden de 2 Ekim 1985 tarihinde boşandı. Bu evlilikten Can Oz (d.2 temmuz 1980) ve Zeynep Oz (d. 22 Mart 1982) adlarında cocukları vardır. Oğlu Can Oz 2015 yılında oyuncu Selma Ergec ile evlendi.
Erdal Oz, 1987 yılında gecirdiği bağırsak ameliyatından sonra hastanede kendisini ziyaret eden Samiye hanım ile yeniden evlenmeye karar verir ve 23 Ağustos 1988 tarihinde yeniden evlenirler.
2002 yılına gelindiğinde TBMM İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Sema Pişkinsut başkanlığında parti kurma hazırlıkları icinde yer alır. Kurulması planlanan parti Toplumcu Demokratik Parti olarak anılır. Ancak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı ’nın 27 Mart 2002 tarihli yazısında TCK 312/2 maddesince Erdal Oz ’un, parti kuramayacağı acıklanır. Boylece siyaset hayatı başlamadan noktalanır.
14 Mart 2006 tarihinde ağır bir ameliyat gecirir. Ameliyatın ardından taburcu edilen yazar, yetmiş birinci yaşını dostlarıyla birlikte kutlar. Ancak bir gece oksuruk krizi gecirmesi sonucu hastaneye kaldırılır ve bir ay gibi bir sure komada kalır. Erdal Oz, 6 Mayıs 2006 tarihinde İstanbul ’da akciğer kanseri sebebi ile 71 yaşında olmuştur.
2008 yılından itibaren Erdal Oz ’un anısını yaşatmak icin ailesi ve Can Yayınları tarafından her yıl bir şair ya da yazara verilen “Erdal Oz Edebiyat Odulu” verilmeye başlamıştır. İlk odul 2008 yılında şair Gulten Akın'a verilmiştir.
Odulleri:
1975 - Orhan Kemal Roman Armağanı (Yaralısın ile)
1998 - Sait Faik Oyku Armağanı (Sular Ne Guzelse ile)
1996 - Turkiye Yayıncılar Birliği Duşunce ve İfade Ozgurluğu Odulu
2001 - Sedat Simavi Oyku Armağanı (Cam Kırıkları ile)
Kitapları :
Roman:
1960 - Odalarda
1974 - Yaralısın
1976 - Deniz Gezmiş Anlatıyor
1986 - Gulunun Solduğu Akşam
1995 - Odalarda (Elden gecirilmiş)
2003 - Defterimde Kuş Sesleri (Anılar)
Oyku:
1960 - Yorgunlar
1973 - Kanayan
1987 - Havada Kar Sesi Var (Yorgunlar ’dan dort oyku ile birlikte)
1997 - Sular Ne Guzelse
2001 - Cam Kırıkları
Gezi yazısı :
1994 - Ihlamurlar
1976 - Allı Turnam
Cocuk kitapları :
1979 - Dedem Korkut Oykuleri
1981 - Alcacıktan Kar Yağar
1990 - Kırmızı Balon
2003 - Babam Resim Yaptı