
Koca Mustafa Reşid Paşa Biyografisi Tanzimat Fermanı ’nın hazırlanmasında başrolde olan ve Osmanlı Devleti ’ne ilk diplomasi usulunu getiren aydındır. Sultan I. Abdulmecit doneminde 6 kez olmak uzere toplam 7 yıl 1 ay Sadrazamlık yapmıştır. Koca Mustafa Reşid Paşa, 13 Mart 1800 tarihinde İstanbul ’da doğmuştur. Babası II. Bayezid Kulliyesi Vakıfları ruznamececisi Mustafa Efendi'dir. Dar gelirli bir aileden gelen, iyi bir oğrenim goremeyen fakat kendi kendini yetiştiren Mustafa Reşit Paşa, kısa zamanda devlet memurluğuna girdi. Babasının olumunden sonra Osmanlı Devleti'nin onemli Devlet Ricalinden olan dayısı Ispartalı Seyyid Ali Paşa'nın yanında girip ozel eğitimle yetişti. Beylerbeylik, Sadrazamlık, Seraskerlik gibi onemli gorevlere getirilmiş olan Seyyid Ali Paşa, Mora'daki Rum ayaklanmasını bastırmak gorevi ile Mora Seraskerliğine atanınca onun muhurdarlığını yaptı.
Koca Mustafa Reşid Paşa, 1824 yılında Sadaret Mektub-i kalemine girdi. 1828 Onca ordu kÂtibi olarak sefere katıldı.
1829 yılında Rusya ile yapılan Edirne Antlaşması ile 1833 yılında Kavalalı Mehmet Ali Paşa ile yapılan Kutahya Antlaşması goruşmelerine kÂtip olarak katıldı.
Calışmalarıyla dikkati ceken Koca Mustafa Reşid Paşa, 1834 yılında Paris elciliğine atandı. 1836 yılında da Londra elcisi oldu. Aynı yıl İstanbul'a cağrılarak II. Mahmut'un reformları cercevesinde yeni kurulan Hariciye Nezareti musteşarlığına getirildi.
Koca Mustafa Reşid Paşa, hariciye nazırı olunca 1837 yılında padişah II. Mahmut ile daha yakın ilişki kurdu. Padişaha sunduğu raporlarla ulkede koklu reformlar yapılması gereğini belirtti. 1838 yılında gittikce ağırlaşan Mısır sorununda destek sağlaması amacıyla Londra buyukelciliğine atandı.
2 Temmuz 1839 tarihinde II. Mahmut olup oğlu I. Abdulmecit padişah olduğunda yeni padişahı kapsamlı bir reform programının gereğine inandırmayı başardı. Bunun ilk adımı ve hukuki temeli olarak da 3 Kasım 1839 tarihinde Tanzimat Fermanı (Gulhane Hatt-ı Humayunu) ilan edildi. İkinci kez hariciye nazırı olan Koca Mustafa Reşid Paşa, Tanzimat Fermanı'nrcarken, 1840'ta imzalanan Londra Antlaşması ile Mısır sorununu da bir cozume kavuşturdu. Ama hem İstanbul'daki karşıtlarının, hem de Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın antlaşmaya karşı direnmeleri uzerine I. Abdulmecit ortalığı yatıştırmak amacıyla 1841 yılında Koca Mustafa Reşid Paşa'yı nazırlıktan alarak Paris buyukelcisi yaptı.
Koca Mustafa Reşid Paşa, 1845'te ucuncu kez hariciye nazırı olduktan sonra 1846 yılında sadrazamlığa getirildi. 1839 yılından beri Tanzimat Fermanı'nın getirdiği yenilikler konusunda fazla bir şey yapılmadığını gorerek hızla atılımlara girişti. Ozellikle yonetim, eğitim ve hukuk alanında başlayan değişimler, tepkisiyle karşılaşınca Mustafa Reşid Paşa 1846-1852 yılları arasında uc kez istifa etmek zorunda kaldıysa da kısa aralıklardan sonra yeniden sadrazam oldu.
Koca Mustafa Reşid Paşa, 1846 yılında Meclis-i Maarif-i Umumiye'yi kurdu. 1851 yılında Mustafa Reşid Paşa ’nın girişimi ile Avrupa bilim akademileri ornek alınarak Encumen-i Daniş adında bir bilim ve kultur kurulu oluşturuldu.
1853 yılında dorduncu kez hariciye nazırlığına getirildiği sırada Kırım Savaşı patlak verdi. Rusya'ya karşı İngiltere ve Fransa'yı Osmanlı Devleti'nin yanına cekmeyi başaran Koca Mustafa Reşid Paşa savaş butun hızıyla surerken 1854 yılında dorduncu kez sadrazam oldu. Bir yıl kadar suren bu gorevden sonra 1856 yılında onun yetiştirdiği yeni sadrazam Ali Paşa'nın hazırladığı Islahat Fermanı'nı devletin cıkarlarına aykırı bulduğunu belirten bir raporu I.Abdulmecit'e sundu.
Koca Mustafa Reşid Paşa, son sadrazamlık donemi esnasında 7 Ocak 1858 tarihinde İstanbul ’da 58 yaşında olmuştur.