
Emile Durkheim Biyografisi Sosyoloji adı her ne kadar Auguste Comte tarafından verilmiş olsa da, Emile Durkheim modern sosyolojinin kurucularından sayılmaktadır. Emile Durkheim, 15 Nisan 1858 tarihinde Fransa ’nın kucuk bir şehri olan Epinal-Loren ’de bir Yahudi Hahambaşı'nın oğlu olarak doğmuştur. Tam adı David Émile Durkheim ’dır. Babası Yahudi bir dini lider (hahambaşı) olduğu icin onun da haham olmasını istemiştir. Louis Le Grand Lisesi ’nde başarılı bir oğrenci olan Emile Durkheim, babasının olumu uzerine 1879 yılında girdiği Fransa ’nın seckin oğretim kurumlarından yuksek oğretmen okulu Ecole Normale Supérieure ’e girmiştir. 1882 yılında mezun oldu. Oğrenimi sırasında felsefeyle ilgilenmeye başlamıştır.
Sosyoloji adı her ne kadar Auguste Comte tarafından verilmiş olsa da, Emile Durkheim sosyolojinin kurucularından sayılmaktadır. Fransız Sosyolojisi 19. yuzyılın sonundaki guclu etkisini ona ve onun kurmuş olduğu L'Année Sociologique isimli yayına borcludur. Emile Durkheim, Fransa ’daki sosyal olaylar ve bunlarla ilgili reformlar yapılmasıyla yakından ilgilenmiştir. Felsefî ve siyasi konuların hararetle tartışıldığı Yuksek Oğretmen Okulunda, toplumsal olaylara da olan ilgisi okul arkadaşlarının ve oğretmenlerinin gozunden kacmamıştır. Durkheim, toplumsal konularda kendini geliştirmiş; fakat o donemde orta dereceli okullar ve universitede sosyoloji eğitimi verilmediğinden kariyerine felsefe oğretmeni olarak başlamıştır.
Emile Durkheim, 1882 yılında felsefe oğretmeni olmuş ve ceşitli Fransız liselerinde felsefe oğretmenliği yapmıştır. 1885 yılında araştırma yapmak uzere Almanya ’ya gitmiştir. Burada bircok lisede calışmış, sosyal bilimler ve ahlak felsefesi uzerine calışmalar yapmıştır. Daha sonra bu Almanya deneyimlerini raporlaştırmıştır. Akademik raporlarından cıkardığı calışmalarla Emile Durkheim, daha 1887 yılında 29 yaşında iken sosyal bilimler ve sosyal felsefe icin gelecek vadeden bir figur olarak kabul gormuştur.
Almanya donuşunden bir yıl sonra bakanlık kararı ile toplum bilimi ve pedagoji dersleri vermek uzere 20 Temmuz 1887 tarihinde Bordeaux Universitesi ’ne oğretim gorevlisi olarak atanmıştır. Burada calışmalarını aralıksız surdurmuş ve bu calışmaları ile sosyolojinin temellerini oluşturmuştur.
1887 yılında Emile Durkheim, Louise Dreyfus ile evlenmiştir. Karısı Louise Dreyfus ile Andre ve Maria adında iki cocukları olmuştur. Durkheim ’in aile hayatı hakkında cok fazla şey bilinmemektedir. Yalnız karısının da Durkheim ’in calışmalarına kendini adadığı ve iyi, geleneksel bir Yahudi aile deseni oluşturmasının yanında ona bir sekreter gibi yardımcı olduğu bilgileri ceşitli kaynaklarda yer almaktadır.
Emile Durkheim 1893 ’te yayınladığı “Toplumsal İş Bolumu” adını taşıyan kitabını yazmıştır. Bu kitabın konusu, Durkheim sosyolojisinin başlıca konusu olan bireyler ve toplum arasındaki ilişkilerdir. Durkheim bu kitabında, “Bir bireyler dermesi (collection) bir toplumu nasıl oluşturabilir?” sorusuna cevap bulmaya calışmıştır.
Durkheim kısa bir sure sonra “Sosyolojik Yontemin Kuralları” adlı eserini cıkarmıştır. Bu kitapla Durkheim asıl goruşlerini duyurmuştur. Emile Durkheim asıl ununu bu kitapla kazanmıştır. Bu eserindeki araştırmalarında Durkheim ailenin, hukukun, ahlakın ve diğer kurumların kokeninin dinde olduğunu ifade etmiştir. “Dini Hayatın İptidai Şekilleri” adlı eseri bu calışmaların urunudur.
Durkheim, “Sosyolojik Yontemin Kuralları” adlı eserinde ceşitli sosyal meseleleri acıklamış, sosyal bir olayın sebebinin yine daha onceden meydana gelen bir sosyal olay olduğunu savunmuştur. Bu duşuncesini eserde şu sozleri ile ifade etmiştir: “Sosyal olgular fertten evvel mevcut olup ferdin dışında devam eder. Fertlerin hareket ve aksiyonları uzerinde emir ve yasaklarıyla bir baskı yaparlar. Bu itibarla bunlar ferdî olarak fertler arasında meydana gelmezler ve fertler onlara uymak zorundadır. Biz yine ancak bir sosyal kurum olan eğitim sayesinde bunlara uyarız.” demiştir.
Emile Durkheim iki turlu olay olduğunu acıklamıştır: “Bu olayların birincisi; yemek, icmek, uyumak gibi ferdî şuurla ilgili olaylardır. Bunlar daha cok psikoloji ve biyolojinin sahasına girerler. İkincisi ferdî şuurun dışında olan olaylardır. Bunlar umumî ve mecburidirler. Fert ister istemez bunlara uymak zorundadır. Bir ferdin sosyal kişiliği kendisinden değil cevresindendir. Yani, butun sosyal olaylar, ahlÂk, hukuk, din gibi kolektif alışkanlıklar ve gorunuşlerin değişmeleriyle birlikte meydana cıkarlar. Bunun icin cemiyetin kotu ve fena gorduğu bir hareketi fert de fena gorur. Onu cezalandırmayı uygun bulur. Cemiyetin bu bakımdan fert uzerinde kolektif bir etkisi vardır.”
Durkheim ’e gore her sosyal duzen, onu meydana getiren fertlerin dışında bağımsız olarak var olan ve kişilerin değişmelerine bakmadan devam eden bir gercekliktir. Sosyal kurumlar birer kalıp, birer nehir yatağıdır; cocuklar ve gencler onun icinde şekillenir, oradan akıp giderler. Sosyal şekiller, bireyleri kendi istediği bicimde şekillendirmek icin baskı ve zor kullanır; bu baskı ve zorlama bazı konularda ve bazı donemlerde cok sert hissedildiği gibi, bazen da hemen hic hissedilmeyecek kadar hafif kalır. Sosyal kurumların gucleri ozellikle bu kurumların icinde gecerli olan kurallardan saptığımızda kendisini gostermektedir.
Birkac yabancı dil bilen Durkheim, 1896 ’da kurduğu L ’AnnéeSociologique adlı akademik dergide Almanca, İngilizce ve İtalyanca sayısız metin uzerine eleştiriler yazmıştır. Yaptığı ahlÂk ve sosyoloji calışmalarından elde ettiği bilgileri makale hÂlinde yayınlamıştır. Sosyolojiyi psikolojiden ayırarak pozitif bir bilim hÂline getirmiştir.
1902 ’ye kadar Bordeaux Universitesi ’nde toplum felsefesi dersleri vermiştir. 1902 yılında Paris ’te Sorbonne Universitesine Ferdinand Buisson ’un yanına atanmış ve burada calışmalarına devam etmiştir. Fakat sadece 4 yıl sonra 1906 ’da Ferdinand Buisson ’un olumu uzerine Sorbonne Universitesine pedagoji profesoru olmuştur. Bu Fransa ’da ilk sosyoloji kursusu değildir; bu kursu felsefe bolumune bağlıdır. Ancak ilk sosyoloji eğitimi yapılan kursudur ve 1913 ’te “Sosyoloji Kursusu” adını almıştır.
1900 ’lerde hızla gelişmekte olan Fransız sosyolojisinin butun sorumluluğunu uzerine almıştır. Durkheim, gelişen toplum olayları ve Fransa ’da milliyetci akımlar onunde ve icinde yerini bulmaya calışırken bu kez de I. Dunya Savaşı sınavı ile karşılaşmıştır. Savaşın başlaması yol ayrımı oncesi arkadaşı Jean Jeaurés ’in olumune yol acmıştır. Yine de buyuk bağlılıkla Fransa ’ya hizmet sunmaya cabalarken Yahudi olması nedeniyle Almanlar hesabına calışabileceği suclamasıyla karşılaşmıştır. Bu suclamalar yanında 1915 ’de tek oğlu olan Andre, Durkheim Balkan Cephesinde savaşırken olmuştur.
Oğlunun olumune cok uzulen Durkheim 15 Kasım 1917 ’de Paris yakınlarında Fontainebleau ’da 54 yaşında vefat etmiştir.
Fransa ’da Auguste Comte ’den sonra sosyoloji okulunun en onde gelen kurucusu olan Durkheim ’in talebeleri kucuk farklarla onun okulunu devam ettirmişlerdir. Emile Durkheim, arkasında bir araştırma okulu bırakmıştır. Hukuk, iktisat, dilbilim, etnoloji, sanat tarihi ve tarih araştırmalarının ufkunu genişleten Durkheim sosyolojisi temel bir bilim dalı hÂline gelmiştir.
Ozellikle Ziya Gokalp ve diğer Turk sosyologları uzerinde de onemli derecede etkili olan Durkheim, Turkiye ’de sosyolojinin gelişmesinde de onemli katkılarda bulunmuştur.
Tespit edilebildiği kadarıyla Emile Durkheim ’in 9 ’u kitap, 1 ’i risale ve 20 ’si makale olmak uzere 30 eseri Turkceye cevrilmiştir.
1887 yılında Louise Dreyfus ile evlendi. Andre Durkheim adında bir oğlu oldu.
Emile Durkheim, 15 Kasım 1917 tarihinde Fransa ’da Paris yakınlarında Fontainebleau ’da 59 yaşında olmuştur.
Başlıca Eserleri :
1888-1908 - Sosyal Bilim ve Eylem (La science sociale et L ’action)
1893 - Sosyolojik Yontemin Kuralları (Règles de La Méthode Sociologique)
1893 - Toplumsal İş bolumu (De La Division du Travail Social)
1894-1895 - Hobbes Uzerine
1897 - İntihar (Le Suicide)
1898-1900 - Sosyoloji Dersleri (Lecons de Sociologie)
1903 - İlkel Sınıflama (Primitive Classification) (Marcel Mauss ile birlikte)
1915 - Dini Hayatının İptidai Şekilleri (Les Formes Êlémentaires de La Vie Religieuse)
1922 - Eğitim ve Sosyoloji (Education et Sociologie)
1925 - Ahlaksal Terbiye ( L ’éducation Morale)
1928 - Sosyalizm ve Saint-Simon (Socialism and Saint-Simon)
Ahlak ve Hukuk Kaideleri Hakkında Dersler
Ahlak ve Toplum
Ceza Evriminin İki Kanunu
Ensest Yasağı ve Kokenleri
Felsefe Dersleri
Meslek Ahlakı (Le Morale Professionelle)
Montesquieu ve Sosyal Bilimin Gelişimi
Pragmacılık ve Toplumbilim
Rousseau ve Toplum Sozleşmesi
Sosyoloji ve Felsefe
Sosyolojinin Onculeri: Montesquieu ve Rousseau