Kemani Tatyos Efendi Biyografisi Ermeni asıllı Osmanlı Turk Sanat Muziği bestecidir. “Gamzedeyim deva bulmam” şarkısının bestecisidir. Kemani Tatyos Efendi, 1858 yılında İstanbul'un Ortakoy semtinde Ermeni bir ailede doğmuştur. Esas adı Tateos Enserciyan ’dır. Babası Monakyan da Ortakoy Ermeni kilisesi musikişinaslarındandır. Ortakoy'deki Ermeni okulundan mezun oldu. Aile yoksul olduğundan kucuk yaşta c vermişler, daha sonra da cilingir dukkÂnında cırak olmuş.
Kemani Tatyos Efendi ’nin cocukluğunda ve gencliğinde musikiye duşkunluğunu goren dayısı Movses Papazyan kanun dersi vermiş. Sonra Kemanî Kor Şebuh'den de keman calmasını oğrenmiş. Daha sonra Civan ve Askid ağalardan da sozlu ve sozsuz yapıtlar, muzik teorisi oğrendi. İlerletince Galata'daki Pirincci Gazinosu başta pek cok yerde fasıllar yonetmiştir.
Unlendikten sonra Ahmet Rasim Bey, Civan ve Andon kardeşler, Şevki Bey, Kemenceci Vasilaki, Tanburi Cemil Bey ile arkadaşlık kurdu ve onlarla birlikte caldı.
Tanburi Cemil Bey ’in de yakın arkadaşı olan Kemani Tatyos Efendi, bestelerden başka saz eseri olarak da karcığar, suzinak, rast peşrevleri; huseyni, rast saz semaileri uretmiş. Kemani Tatyos Efendi'nin bircok bestesi olmasına rağmen en bilineni "Gamzedeyim Deva Bulmam"dır. Bu şarkıyı Muzeyyen Senar ve Barıcı seslendirdi.
Bircok eserine gufte de yazan Tatyos Efendi'nin eserlerinin coğu kayıt altına alınamadığı icin nota bilmesine rağmen unutulmuştur. Sekiz peşrev, altı saz semaisi, bir beste denemesi, muhtelif makam ve usûllerden bestelediği kırk yedi şarkısı bulunuyor. Tatyos Efendi'nin, saz eseri olarak bestelediği karcığar, suzinak, rast peşrevleri; huseyni, suzinak, rast saz semaileri ile birlikte bazı şarkıları cok bilinir.
Suleyman Erguner, 1996 yılında, onun eserlerinden secmelerle "Tatyos Efendi Kulliyatı" isminde Suzinak Pesrev, KurdilîhicazkÂr Pesrev, Gamzedeyim Deva Bulmam, Bu Akşam Gun Batarken, Guldun Eğlendin, Goz Suzup Yan Bakışınla Yine Aldatma Beninin de bulunduğu 39 eserinin yer aldığı iki CD'lik albumu bulunuyor.
Gunumuze ulaşabilen peşrev ya da sazsemailerinin coğu Turk calgı muziğinin en değerli parcaları arasında yer alır.
Tatyos Efendi, yaşamını ceşitli gazinolarda keman ya da kanun calarak kazandı. Fazla icki yuzunden sağlığı bozulduktan sonra Ahmet Rasim gibi birkac dostunun dışında yalnız kaldı. Olum kaydı kilise defterine, Turk muziğinde onemli bir sanatcı olmasına karşın, “Calgıcı” olarak gecirildi.
Kemani Tatyos Efendi, 16 Mart 1913 tarihinde İstanbul ’da 55 yaşında karaciğer sirozundan olmuştur. Sanatcının cenazesi Ahmet Rasim Bey ’le birlikte on onbeş kişi tarafından kaldırılarak Kadıkoy Uzuncayır Ermeni Mezarlığı ’nda toprağa verildi.
Bilinen en unlu eserleri, Mustafa Kemal Ataturk ’un de sevdiği şarkılardan olan “Mani oluyor halimi takrire hicabım” ve “Gamzedeyim deva bulmam”dır.
Tatyos Efendi ’nin en sevilen eserlerinden biri de guftesi Ahmet Rasim Bey ’e ait olan meş¬hur uşşak şarkısıdır: «Bu akşam gun batarken gel, Sakın gec kalma erken gel.»dir.
Kemani Tatyos Efendi ’nin besteleri :
Bayati-Ateşi aşk olmada her dem sebep berbadıma
Bestenigar Peşrev
Hicaz-Bilsen de neler gecti şu bicare serimden
Hicazkar-Ben care ararken dili bicareye senden
Hicazkar-Mani oluyor halimi takrire hicabım
Hicazkar-Yok mudur ey mah peyker zerre insafın bana
Huseyni-Cekdim elimi gayrı bu dunya hevesinden
Huseyni-Gonul duştu yine gulzarı zevke
Huseyni-Meskenim kuşei zillet olalı sam u seher
Huseyni Saz Semaisi
Huzzam-Gozum hasretle giryandır
Karcığar-A gozum bakma havai sozune
Karcığar-Goz suzup yan bakışınla yine aldatma beni
Karcığar-Guldun eğledin perişan halu kalimle bugun
Karcığar-Hatıram rahatsız etmezse seni
Karcığar-O mahitabı acep gosterir mi bana felek
Karcığar Peşrev
Karcığar Saz Semaisi
Kurdilihicazkar-Ehli aşkın neşvegahı kuşei mehhanedir
Kurdilihicazkar Peşrev
Kurdilihicazkar Saz Semaisi
Kurdilihicazkar-Sohbetinle hoş gecen eyyamı cana ozlerim
Muhayyer-Uyandı bahtım etmem artık şekva felekden
Mustear-Tağyir olunmuş guya hevası
Nihavend-Cana firkatinle sinemi ben dağlarım
Nihavend-Meftunu gonul oldu şahane nigahın
Rast-Bir gonlume bir hali perişanıma baktım
Rast-Ceşmi celladın ne kanlar doktu kağıthanede
Rast-Mavi atlaslar giyersin
Rast-Meyi lalinle dil mestane olsun
Rast Peşrev
Rast-Saz Semaisi
Suzinak-Affetme sakın hanceri mujganını nagah
Suzinak-Ceşmi celladın boyandı
Suzinak-Gel ela gozlum efendim yanıma
Suzinak-Guzelim gozluğunu ceşmine tak
Suzinak Peşrev
Suzinak Saz Semaisi
Suzinak-Suzinaki faslı aşkı soyleyim dinle yeter
Uşşak-Bu akşam gun batarken gel, sakın gec kalma erken gel
Uşşak-Gamzedeyim deva bulmam
Uşşak-Ol kadar ağlattın ki gulmek bana oldu haram
Uşşak Peşrev
Uşşak-Rahmi yok bir yare duştum ki el aman gonca dehen
Uşşak-Ruhummusun ey ruhi safabahsi cihanın