Deniz Gezmiş Biyografisi 1971 yılında gercekleşen 12 Mart Darbesi donemi oğrenci olaylarıyla ve kurucuları arasında yer aldığı Turkiye Halk Kurtuluş Ordusu'yla beraber gercekleştirdiği eylemler ile tanınmıştır. Darbe oncesi ozellikle İstanbul Universitesi'ndeki sağ-sol catışmalarına katılmış ve sol goruşun en onemli temsilcilerinden biri olmuştur.
Deniz Gezmiş, 27 Şubat 1947'de Ankara'nın Ayaş ilcesinde doğdu. Annesi ve babasının oğretmen olması nedeniyle ilk ve ortaoğremini Sivas'ta yaptı. Ardından liseyi İstanbul'da okudu. 1965 yılında Turkiye İşci Partisi'nin Uskudar ilce başkanlığına aday oldu. Henuz lise yıllarındayken tanıştığı sol goruş ile genc yaşta kendini eylemlerin ortasında buldu. 31 Ağustos 1966 tarihinde Ankara'dan İstanbul'a yuruyen Corum Belediyesi temizlik işcilerinin, Taksim Anıtı'na celenk koymaları sırasında Turk-iş yoneticilerini protesto eden grupla beraber yaptığı eylem sonucunda tutuklanarak gozlatına alındı. Bu olay Deniz Gezmiş'in ilk gozaltına alınmasıydı. 1966 yılının Kasım ayında İstanbul Universitesi Hukuk Fakultesi'ne girdi. Ardından 19 Ocak 1967'de Turkiye Milli Talebe Fedarsayonu'nundları ile gozaltına alındı ancak kısa bir sure sonra serbest bırakıldı. 22 Kasım 1967'de ise oğrenci orgutlerinin duzenleddiği Kıbrıs Mitingi sırasında Aşık İhsani ile birlikte ABD bayrağının yakılması nedeniyle tekrar gozaltına alındı.
30 Ocak 1968'de hukuk fakultesindeki arkadaları ile birlikte Devrimci Hukuklular Orgutu'nu kurdu ve hemen ardından 7 Mart 1968'de İstanbul Universitesi Fen Fakultesi konferans salonunda duzenlenen AIESEC genel kurul toplantısında konuşma yapan devlet bakanı Seyfi Ozturk'u protesto ettiği icin bir kez daha tutuklandı. 2 Mayıs 1968'e kadar tutuklu kalan Deniz Gezmiş, yargılandı ancak beraat etti.
12 Haziran 1968'de İstanbul Universitesi'nin işgal edilmesinde onderlik etti. İşgal Konseyi adı verilen grupun lideri olarak Baltalimanı'nda yapılan goruşmelere katılan Deniz Gezmiş, oğrenci haklarının elde edilmesinde etkili oldu. 30 Temmuz'da 6. Filo'nun İstanbul'a girişini protesto etmek sucundan tutuklandı.
Deniz Gezmiş, Milli Demokratik Devrim goruşunun oğrenciler arasında yayılmasında etkili oldu. 1968 yılında yapılan oğrenci eylemlerinde Cihan Alptekin, Mustafa Lutfi Kıyıcı, Mustafa İlker Gurkan, Cevat Ercişli, Selahattin Okur, Saim Kurul ve Erim Suerkan ile birlikte Devrimci Oğrenci Birliği'ni kurdu. Ardından 1 Kasım 1968'de Turkiye Milli Genclik Teşkilatı'nın da icinde bulunduğu AUTB, DOB ve ODTUOB'nin de icinde bulunduğu "Samsun'dan Ankara'ya Mustafa Kemal Yuruyuşu"'nu duzenledi. 28 Kasım 1968'de ABD buyukelcisinin İstanbul'a gelişini prototesto etmek amacıyla duzenlenen eylemde tutuklandı ancak tekrar serbers bırakıldı.
Bu donemde 2-3 aylık tutuklanma surecleri gecirdi. 16 Mart 1969'da İstanbul Universitesi'nde duzenlediği oğrenci hareketleri nedeniyle 19 Mart'ta tutuklandı ve 3 Nisan'a kadar tutukluluğu devam etti. Ardından İstanbul Universitesi Hukuk Fakultesi oğrencilerinin duzenlediği protesto gosterilerine onderlik etti. Cıkan catışmalarda yaralandı. 23 Haziran 1969'da TMGT'nin toplsndığı 1. Devrimci Miliyetci Genclik Kurultayı'nsa FKF Genel Başkanı Yusuf Kupeli ile birlikte bir program hazırladıktan sonra hakkında tutuklama kararının olmasından dolayı Filistin'e kactı.
1 Eylul 1969'a kadar Filistin'de kaldı. Bu donemde universiteyi işgalden dolayı Hukuk Fakultesin'den atıldı. 23 Eylul 1969'da hukuk fakultesinde olduğu bir sıra polis tarafından yakalarak gozaltına alında da 25 Kasım'da serbest bırakıldı. Ardından Yıldız Devlet ve Muhendislik Akademisi'nde Battal Mehetoğlu'nun sağcılar tarafından oldurulmesi olayında okulda yapılan aratırmalarda Deniz Gezmiş'e ait olduğu onesurulen silahların ele gecirlmesi uzerine hakkında tekrar tutuklama kararı cıkarıldı. 20 Aralık 1969'da tutuklanan Deniz Gezmiş, 18 Eylul 1970'e kadar hapis yattı.
Hapisten cıkmasından sonra oğrenci hareketlerinden uzaklaştı ve Sinan Cemgil ve Huseyin İnan'la birlikte Turkiye Halk Kurtuluş Ordusu'nu kurdu. Turkiye'de silahlı mucedele veren ilk siyasi orgut olan THKO, bağımsız ve demokratik bir Turkiye icin mucadele yururttu. Sosyalist gencliğin katıldığı bu orgut Huseyin İnan, Sinan Cemgil, Yusuf Aslan, Alparslan Ozdoğan, Deniz Gezmiş ve Cihan Alptekin tarafından kurulmuştu. Bir takım eylemlerden sonra 4 Mart 1971'de yayınlanan bir bildiri ile orgut kamuoyuna tanıtıldı.
İlk silahlı eylemleri 29 Ocak 1970 tarihinde verdi ve 12 Mart donemi boyunca faaliyetlerini durdurdu. Daha sonra bu orgut icinde Yusuf Aslan, Huseyin İnan ve Deniz Gezmiş'in de bulunduğu idam kararının iptali icin calışmalarda bulundu. Kadir Manga ve Alparslan Ozdoğan'nın Nurhak'ta, Cihan Alptekin ve Omer Ayna'nın Kızıldere'de oldurulmesinden sonra Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Huseyin İnan'nın idamıyla bu orgut dağıldı.
Deniz Gezmiş, 11 Ocak 1971'de Turkiye Halk Kurtuluş Ordusu adına Ankara İş Bankası, Emek Şubesi'nin soygununda yeraldı. Bu sırada Deniz Gezmiş hakkında tutuklama kararı cıkarılmıştı ve polisten kacmaktaydı. 1971 yılında gercekleşen 12 Mart darbesinin hemen ardından Yusuf Aslan ile birlikte Sivas'a giderken motorsikletlerinin bozulmasıyla gelen ihbarla 16 Kasım 1971'de tutuklandı. Gemenek'te yakalandıktan sonra Kayseri'ye getirildi. Ardından Ankara'ya o donem icişleri bakanı olan Haldun Menteşeoğlu'na goturuldu.
16 Temmuz 1971'de Sıkıyonetim Mahkemesi, Altındağ Veteriner Okulu binasında Tuğgeneral Ali Elverdi başkanlığındaki, Baki Tuğ savcılığında toplandı. 9 Ekim 1971'de son bulan mahkeme'de TCK'nın 146. maddesinin ihlali gerekcesiyşe 9 Ekim 1971'de idama mahkum edildi. 6 Mayıs 1972 tarihinde Yusuf Aslan, Huseyin İnan ile birlikte saat 1.00-3.00 arasında Ankara Merkez Kapalı Cezaevi'nde idam edildi.
Deniz Gezmiş'in son istekleri hakkında kesin bir bilgi mevcut değildir. Yazar Erdal Oz'un yaptığı goruşmlerde en son olarak Rodrigo'nun Aranjuez Koncertosunu dinlemek ve bir bardak cay icmek istediği gecse de avukatı bunu doğrulamamıştır. Ancak olumunden sonra kendisi gibi devrimci arkadaşı Taylan Ozgur'un yanına gomulmek istediği babasına yazdığı mektupta yerlamaktadır.
Deniz Gezmiş'in babasına yazdığı son mektup..
Baba,
Mektup elinize gectiğinde ben aranızdan ayrılmış bulunuyorum. Ben ne kadar uzulmeyin dersem yine de uzuleceğinizi biliyorum. Fakat bu durumu metanetle karşılamanı istiyorum, insanlar doğar, buyur, yaşar, olurler, onemli olan cok fazla yaşamak değil, yaşadığı sure icinde fazla şeyler yapabilmektir. Bu nedenle ben erken gitmeyi normal karşılıyorum. Ve kaldı ki benden evvel giden arkadaşlarım hicbir zaman olum karşısında tereddut etmemişlerdir. Benim de duşmeyeceğimden şuphen olmasın, oğlun, olum karşısında aciz ve caresiz kalmış değildir, o bu yola bilerek girdi ve sonunun da bu olduğunu biliyordu. Seninle duşuncelerimiz ayrı ama beni anlayacağını tahmin ediyorum. Sadece senin değil Turkiye'de yaşayan Kurt ve Turk halklarının da anlayacağına inanıyorum. Cenazem icin avukatlarıma gerekli talimatı verdim. Ayrıca savcıya da bildireceğim. Ankara'da 1969'da olen arkadaşım Taylan Ozgur'un yanına gomulmek istiyorum. Onun icin cenazemi İstanbul'a goturmeye kalkma, annemi teselli etmek sana duşuyor, kitaplarımı kucuk kardeşime bırakıyorum. Kendisine ozellikle tembih et. Onun bilim adamı olmasını istiyorum, bilimle uğraşsın ve unutmasın ki bilimle uğraşmak da bir yerde insanlığa hizmettir, son anda yaptıklarımdan en ufak pişmanlık duymadığımı belirtir, seni, annemi, ağabeyimi ve kardeşimi devrimciliğimin olanca ateşi ile kucaklarım. Oğlun Deniz Gezmiş. Merkez Cezaevi