
Ali Hadi Bara Biyografisi Eserleri ile Turk heykelciliğinde katı bicimciliğin aşılmasında etkili olmuş, yeni anlatım olanakları sunmuştur. Ali Hadi Bara, 9 Eylul 1906 tarihinde Tahran, İran ’da doğmuştur. Babası Afgan asıllı Cafer Efendi, annesi Leh asıllı Bezmi Hanım'dır. Mehmet Sadi adında abisi vardı. Ailesi, o dort yaşındayken Turkiye'ye geldi. Kucuk ahşap heykelcikler yapan babasından heykel ile ilgili ilk izlenimlerini aldı. Anne ve babasının farklı kulturlere mensup olması onun hem doğu, hem batı kulturunu tanımasında ve sanatcı kişiliğinin gelişmesinde etkili oldu. İstanbul ’da ilkokuldan sonra yazıldığı Saint Joseph Fransız Lisesi'nde Fransız kulturu ile tanıştı. Fikret Mualla Saygı, Turgut Zaim gibi geleceğin onemli sanatcılarıyla arkadaşlık kurdu.
Ali Hadi Bara, 1923 yılında Fransız Lisesi Saint Joseph ’den sonra Sanayi-i Nefise Mektebi'ne girdi ama ailesinin ekonomik koşullarının bozulması nedeniyle bir ay sonra okulu bıraktı. Fransızların işlettiği demiryollarında memurluğa başlayan Ali Hadi Bara, 2 yıl surdurduğu bu gorevi sırasında sanat eğitimine donebilmek icin fırsat kolladı ve sonunda yeniden sınavları kazanarak kaydolduğu Sanayi-i Nefise Mektebi'ne 1925 yılında tekrar girdi ve İhsan Ozsoy atolyesinde naturalist cizgide bir eğitim aldı. Fransızca dergilerden tanıdığı Rodin'in uslubuna yakınlık duymasına neden olmuştur. 1927 yılında mezun oldu. Resim de yapan Ali Hadi Bara, 1926 yılındaki sekizinci ve 1927 yılındaki dokuzuncu Galatasaray sergilerine resimleriyle katılmıştır.
İtalyan Heykeltıraş Pietro Canonica'nın 1926- 1928 yılları arasında İstanbul Taksim meydanında yaptığı Cumhuriyet Anıtı'na Sabiha Bengitaş ile Ali Hadi Bara yardımcı olmuştur.
1927 yılında akademiden tanıştığı Bedia Hanım ile evlendi. Aynı yıl kazandığı 3 yıllık bursla eşi ile beraber Paris'e gitti. Paris'teki Julian Akademisi ’nde Henri Bouchard ’ın oğrencisi oldu. Ayrıca Charles Despiau ’dan ozel dersler aldı, unlu sanatcı Aristide Maillol'un yanında calıştı. Bu sırada Paris'in sanat merkezi olan Montparnasse'da bir atolye kiraladı. Bu atolye olasılıkla Cemal Tollu ile paylaştığı bir otel odasıdır. İlk yapıtlarında Henri Bouchard'dan ziyade Despiau ve Maliol'un etkileri goruldu.
Ali Hadi Bara, Paris'te bulunduğu donemde yaptığı bilinen ilk heykeli olan 1928'de Paris Sonbahar Sergisinde Salon des Artistes Francaises'de sergilediği Bedia'nın Başı ise gunumuzde kayıptır. 1929 yılında Havva heykeli ile Fransa'nın Paris kentinde duzenlenen bir sanat sergisi olan Salon d'Autumne'a katılmıştır. Bu surecte İtalya'ya kısa sureli bir ziyarette bulunduğu anlaşılmaktadır. 1929 tarihli Floransa resmi bu sırada yaptığı bir calışmadır ve kendi kuşağının isimleriyle Turk resmine giren kubist- inşacı duyarlılığı yansıtmaktadır. 1929'da Paris'te Sonbahar Sergisi'nde yer alan "Havva Figuru", onemli bir anıtsal yapıtıdır. Havva, gunumuzde İstanbul Resim ve Heykel Muzesi'ndedir.
Kendi otoportresi
1930 yılında Paris ’ten İstanbul ’a donen Ali Hadi Bara, 23 Ağustos 1930 tarihinde Guzel Sanatlar Akademisi'ne kutuphane memuru ve asistan olarak işe girdi. Ayrıca Paris ’ten dondukten sonra; 15 Temmuz 1929 tarihinde kurulmuş olan ve Refik Fazıl Epikman, Cevat Dereli, Şeref Akdik, Mahmut Cuda, Nurullah Berk, Hale Asaf, Ali Avni Celebi, Ahmet Zeki Kocamemi, Muhittin Sebati, Ratip Aşir Acudoğlu, Fahrettin Arkunlar ’dan oluşan Mustakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği ’ne katıldı.
Mustakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği ’nin bazı sergilerinde yer alan Ali Hadi Bara, bu sergilerden en onemlisi Şubat 1931'de Beyoğlu'ndaki Moskovit salonunda acılan birliğin dorduncu sergisidir. Ali HÂdi, bu sergiye Paris'ten zorluklarla getirdiği Havva ile katılmıştır. Bu sergide ayrıca Bedia'nın Başı Maarif Vekili Mustafa Necati Bustu ile birlikte Floransa resmini de sergilemiştir. Mustakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği'nin 1931 yılı sonunda eski Turk Ocağı binasında actığı sergiye de katılmıştır.
1932 yılında Ataturk Bustu ve Tevfik Fikret Bustu yapmıştır.
1933 yılında Guzel Sanatlar Akademisi ’ndeki modelaj atolyesinin başına getirildi. 1933 yılında Mareşal Mustafa Fevzi Cakmak Bustu'nu calışmıştır. Bu eser, Cumhuriyet'in onuncu yılı nedeniyle duzenlenen ve 1936 yılına kadar devam eden İnkılÂp Sergisi'nin ilkinde yer almıştır.
1933 yılında ayrıca gerek sanatcının kariyerinde gerekse Turk anıt heykelciliğinde cok onemli bir yere sahip olan Adana Milli Kurtuluş Anıtı'na başlamıştır. Bu sanatcının ilk anıt calışmasıdır.
1934 yılında Soyadı kanunu cıkması ile "Bara" soyadını aldı.
İlk anıt eseri olan Adana Anıtı'nın acılışı 1935 ’te gercekleşti, 1936 yılında gercekleştirdiği Gemlik Ataturk Heykeli ise, sanatcının ikinci anıt calışması olarak onem taşımaktadır. 1936 yılında Mustakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği'nin yedinci sergisine katıldı. 1936- 1937 yıllarında bir Ataturk Bustu ile birlikte Ahmet Rasim Bustu'nu gercekleştirdi.
1937 yılında askerliğini yaparken komutanının gorevlendirmesi ile İstanbul Harbiye ’deki Harbiye Ataturk Anıtı'nı yaptı. Aynı yıl, Erzurum'da yapılması planlanan anıt projesine hazırladığı maket, yerli ve yabancı sanatcıların oluşturduğu bir jurinin secimiyle birincilik odulunu kazanmış ancak proje daha sonra uygulanmamıştır.
Ali HÂdi Bara ’nın1937 yılında onemli bir calışması da Tors'tur. Ağustos 1937 yılında Akademi salonlarında duzenlenen Elli Yıllık Resim ve Heykel Sergisi'ne katıldı.
Ali HÂdi Bara, 1938 yılında Nazilli Ataturk Heykeli'ni Zuhtu Muridoğlu ile birlikte gercekleştirmiştir. 1939 yılında ilki duzenlenen Devlet Resim ve Heykel Sergisi'ne Tors ve Ataturk Başı ile katıldı. 1940 yılındaki ikinci sergiye; Cıplak Kadın, Erkek Torsu, Kadın Torsu ve Kadın Başı (M.T.) adlı eserlerle katıldı. Bu sergilere 1940, 1941 ve 1942 yıllarında da katılmıştır.
Ali HÂdi Bara, 1939 yılında, New York'taki Dunya Fuarı'nda sergilenmek uzere buyuk boyutlu Ataturk Başı'nı yaptı.
Ali Hadi Bara, Zuhtu Muridoğlu ile beraber 1941-1943 yılları arasında Beşiktaş'taki Barbaros Anıtı'nı, 1946 yılında Zonguldak'taki atlı Mustafa Kemal ATATURK ve İsmet İnonu heykelini yaptı.
Barbaros Anıtı, Ali Hadi Bara ’nın Zuhtu Muridoğlu ile birlikte yaptığı; Beşiktaş'ta unlu Osmanlı amirali Barbaros Hayreddin Paşa'nın hatırasına 1944 yılında dikilen bronz dokumden yapılmış anıttır. Kaide uzerindeki kabartmaları Zuhtu Muridoğlu, figurleri Ali Hadi Bara yapmıştır.
1943 yılında ikinci kez askere cağırılan Ali Hadi Bara, Sarıkamış'a gonderildi. Askere alınma ve butce konusundaki sıkıntılar nedeniyle Barbaros Anıtının acılışı 25 Mart 1944 tarihinde onbinlerce kişinin katılımıyla gercekleşti.
Zuhtu Muridoğlu - Ali Hadi Bara, Zonguldak Atlı Ataturk Heykeli, 1946
1946-1947 yıllarında İstanbul Caddebostan Plajyolu'nda atolye olarak da kullandığı kendi evini yaptı. Bu atolyeye gectikten sonraki donemde soyut sanatla ilgilendi. 1956- 1957 yıllarında Plajyolu atolyesinden ayrılarak Kandilli'deki atolyeye taşındı. Kayıkhanesini atolye olarak kullandığı Kandilli'deki bu yalı da sanatcıların buluşma mekÂnı olmuştur.
1949 yılında yaz tatilini gecirmek ve sanattaki gelişmeleri takip etmek icin Paris'e gittiğinde Paris'te oğrenim gormekte olan oğrencisi İlhan Koman, ilgisini yeni soyut sanat eserlerine cekmişti. Oradaki izlenimlerinin etkisiyle yurda dondukten sonra figuratif calışmalardan uzaklaştı, soyut anlayışta eserler vermeye başladı. Feza Cağı adlı yapıtı, bu donemdeki onemli yapıtlarındandır.
Ali Hadi Bara, Guzel Sanatlar Akademisi ’ndeki ikiye ayrılan heykel atolyelerinden birisinin başına 1950 yılında tekrar getirildi. Diğerin de başına Zuhtu Muridoğlu getirildi. 1951-1953 yılları arasında Anıtkabir calışmalarına katkıda bulundu.
1954 yılında eserlerinde demir ve sac malzeme kullanmaya başlayan Ali Hadi Bara, ilk demir heykellerini uretmeye başlamış, Eylul 1954'te İstanbul'da duzenlenen Uluslararası Sanat Eleştirmenleri Kongresi kapsamındaki Turk Resim ve Heykel Sergisi'ne demir levhalarla yaptığı heykellerle katılmıştır.
Nisan 1955'te Fransız Başkonsolosluğu galerisinde kultur muşavirliği tarafından, Paris atolyelerinde calışmış Akademi hocalarının eserlerinden oluşan bir resim ve heykel sergisi duzenlenmiştir. Sergiye ressam Nurullah Berk, Sabri Berkel, Cevat Dereli, Halil Dikmen, Bedri Rahmi Eyuboğlu, Neşet Gunal, Zeki Faik İzer, Cemal Tollu ve heykeltıraş Ali HÂdi Bara, İlhan Koman ve Zuhtu Muridoğlu katılmıştır.
Ali Hadi Bara, 1954- 1956 yıllarında mimar Zeki Sayar'ın cıkarttığı Arkitekt dergisinde ozellikle plastik sanatların sentezi uzerine yoğunlaşan yazılar yazdı.
1956 yılında ve 1958 yılında Venedik Bienali'ne iki demir heykel ile katıldı. 1957 yılında Brezilya ’da 4. Sao Paolo binealine katıldı.
1950'li yıllarda sağlık sorunları başlayan Ali Hadi Bara, 1958 yılında arkadaşı mimar Sadi Oziş'le birlikte hastalığının teşhisi icin Londra'ya gitmişlerdir. Once Venedik ardından Paris ve nihayet Bruksel Fuarı'nı gezmek uzere Bruksel'e uğramışlardır. Londra'da bacak damarlarında tıkanıklık teşhis edilmiştir. Bu bir iki aylık geziden sonra yurda donmuşlerdir.
1959 yılında Londra'da bacak damarlarından ameliyat olmuş, fakat daha sonra sağlığına dikkat etmediği icin yeniden rahatsızlanmıştır. 1960'lı yıllarda sağlığı giderek bozulmaya başlamıştır.
1961 yılında Brezilya ’da 6. Sao Paolo Bienali'ne beş adet demir heykelle katılmıştır. Aynı yıl, Paris, Rodin Muzesi 2. Cağdaş Uluslararası Heykel Sergisi'nde eserleriyle yer almıştır. 18 Kasım 1964 tarihinde Guzel Sanatlar Akademisi'ndeki gorevinden kendi isteğiyle emekli olmuştur.
1966 yılında bir kez daha Paris, Rodin Muzesi'nin Uluslararası Heykel Sergisi'ne katıldı.
1970 yılında iki kez ust uste felc geciren Ali Hadi Bara, 30 Ağustos 1971 tarihinde İstanbul ’da 65 yaşında olmuştur.