1957 yılında keşfedilen ve toprak yığını ile kaplı olan tumulusun Frigya Kralı Midas ’a ait bir mezar olduğu biliniyor. Ozellikle bolgede bulunan 128 tumulusun en buyuğu ve en gosterişlisidir kendisi.
Gordion Antik Kenti olarak bilinen bu bolge, Anadolu ’da oldukca onemli bir konuma sahip. MO 9. yuzyılda, Friglerle birlikte bir kale-şehir formunu alarak gunumuzde tarihi kulturun en onemli temsilcisi olarak dikkatleri uzerine topluyor.
Gordion Muzesi ’nde yaklaşık 750 tarihi eser sergileniyor.
Ozellikle yazıda ele alacağımız Buyuk Tumulus ’ten cıkan fibulalar, kaseler, suslemeler ve bircok tarihi eser bu muzede sergileniyor. Bunun yanı sıra Eski Tunc Cağı ’na ait canak comlekleri de burada gormek mumkun. Fakat hepimizi cok heyecanlandıran bir ayrıntı daha var: dunyanın en eski ve sağlam ahşap yapısının da burada, Friglere ait olması!
Bugun yapılan beton binalar bile en ufak sarsıntıda hasar alırken nasıl oluyor da binlerce yıldır “ahşap” bir yapı ayakta kalabiliyor?
MO 800 ’lu yıllarda Gordion şehri, en parlak donemini Frig Kralı Midas doneminde yaşıyor. Midas tumulusu icinde Kral Midas ’ın ağactan yapılmış oda mezarı Kentin en onemli ozelliği tumuluslerdir. Tumulusler, kral ve soylu kişilerin olumunden sonra acılan cukurların icine ahşap mezarların konularak uzerlerinin toprakla kapatılması ve mezar formuna getirilmesiyle oluşan anıt mezarlardır. Soyluların ve Frig krallarının gomulduğu bu tepecikler, şehrin de en dikkat cekici tarafını oluşturuyor. Buyukluğu ile de dillerde dolaşan Midas Tumulusu, Alyattes ’ten sonra en buyuk ikinci tumulus olma ozelliğine sahip.
Bu anıt mezarla ilgili dikkat ceken ve son zamanlarda gundeme oturan şey ise Tumulus'teki mezar odasının, dunya uzerinde gunumuze ulaşan en eski ahşap yapı olmasıdır. Bir mezar odası formunda inşa edilen bu yapıda malzeme olarak sedir, cam ve ardıc ağacları kullanılmıştır. Bu ağacların ortak ozellikleri ise dayanıklı ve uzun omurlu olmalarıdır. Bu yuzden inşaat işciliğinde genellikle uc ağac tercih edilir.
Mezar gelenekleri, Turklerdeki 'kurgan' geleneğine benzetiliyor. Yassıhoyuk Midas tumulusu ahşap cantı tekniği ile yapılan Kral Midas mezar odası Olulerin eşyaları ile gomulmesi, sevenlerinin mezara hediye bırakması gibi gelenekler Turk tarihinde de kurgan geleneğiyle gorulmuştur. En buyuk ikinci tumulus olan bu anıt mezar, 300 metre capında, 53 metre yuksekliğindedir. Yapımında kullanılan ağac cantı tekniğinde yapılmış, mezar odası ve icindekiler oldukca iyi korunmuştur. Bugun bu yapının kucuk bir formu Anadolu Medeniyetleri Muzesi ’nde sergileniyor.
Midas Tumulusu, diğer Frig tumuluslerinden farklı yapıdadır. Mezar odası toprağın altına gomulmek yerine toprak zemine inşa edilmiştir. Mezar odasının etrafı, 3 metre yuksekliğindeki kirec taşı bloklarından oluşan bir duvarla cevrilmiştir ve bu duvarın ici kucuk moloz taşlarla doldurulmuştur.
Mezarın ici ve dışı ayrı ayrı tasarlanmış.
Mezar yapısının ici, dort yonde uzanan ve moloz taşların basıncını dengeleyen kirişlerle desteklenen bir kasnak şeklinde tasarlanmıştır. Dışı ise buyuk boyutlu ahşap tomrukların cantı tekniğiyle yapılmış bir kaplama işlevi gormektedir. Bu dış kısım, ustteki kirişlerin oturduğu bir platform olarak kullanılır.
Dış yapının inşasında ardıc ve sedir ağacları tercih edilmiştir. Mezar odasının ic boyutları 6.20 x 5.15 metre olup yuksekliği 3.5 metredir. Mezar odasına bir giriş kapısı bulunmamaktadır. Catı, kırma catı şeklinde tasarlanmış ve cift cidarlıdır. Catının uzerine 4 metre kadar taş bir yığın eklenmiştir ve bu yığının ustune yığma toprak ve kil yerleştirilmiştir. Donemine gore muazzam bir işcilikle inşa edilen bu dev yapı, gunumuzde de ihtişamını koruyor.
Bu bolgede yapılan calışmaları ustlenen araştırmacılar, Friglere başkentlik yapmış bu bolgenin henuz %10 ’una erişilebildiklerini soyluyor. Gunumuze ulaşan en eski ahşap yapı olma ozelliğini korumasının tek bir acıklaması var: iyi ve sağlam bir işcilik. Bolge, ziyaret edip bu devasa yapıları yerinde gormek isteyenlerin ziyaretcilerine ise her zaman acık.
Kaynaklar: Sas Upenn, Kucuk Dunya, Penn Museum, Arkeolojik Haber Webtekno'yu Threads'de takip et, haberleri kacırma