Beyin ve omurilikte mesajları taşıyıcı sinirlerin etrafındaki koruyucu kalkan olan miyelin kılıftaki fonksiyonel bozukluklardan kaynaklanan bir hastalıktır. MS merkezi sinir sisteminde iltihabi değişikliklere neden olabilen bir hastalıktır. Hastalık coğunlukla ataklarla ve duzelmelerle seyreder, bazılarında ise surekli ilerleyen (yavaş veya hızlı) bir durum gosterir.
Hastalık beynin beyaz cevherinde ve merkezi sinir sisteminde hızlı iletimi sağlayan sinirsel yapıları kaplayan kılıflarda (myelin) hasar meydana getirir. Hastalığın gelişiminde bağışıklık sisteminin myelin kılıfını yanlışlıkla yabancı gibi tanıyarak savunma mekanizmasını calıştırmasının etkili olabileceği duşunulmektedir. Bununla birlikte genetik olarak hastalığa yatkın kişilerde viruslerle bu hastalığın meydana gelebileceği uzerinde de durulmaktadır.
Farklı zamanlarda ortaya cıkabilen bu iltihabi durum ve kılıf hasarı, beyin ve omuriliğin herhangi bir seviyesinde gelişebileceğinden, hastada ortaya cıkan belirtiler son derece değişken ve ceşitlidir. MS bulaşıcı veya kalıtsal (anne-babadan gecen) bir hastalık değildir.
BelirtilerMS sıklıkla 20-40 yaşları arasında, genellikle duyu kaybı, gorme bozuklukları, kuvvet ve denge kayıpları, idrar tutma bozukluklarından bir veya birkacı ile birlikte başlar. Başlangıcta belirtiler cok hafif olabileceği gibi cok şiddetli bir şekilde de başlayabilir.
Beyindeki ventrikuller civarında yerleşen MS plakları sık olmakla birlikte genelde belirtilere neden olmazlar.
Beyin sapı ve beyincikte yerleşim durumunda; cift gorme, gozlerde kayma (nistagmus), konuşma ve yutma bozukluğu, denge bozukluğu, yurume zorluğu, kol ve bacak hareketlerinde zorlanma gibi belirtiler meydana gelir.
Goz sinirlerinin tutulması MS de en sık rastlanılan başlangıc bulgularındandır. Gorme keskinliğinde azalma meydana gelir.
Omuriliğin boyun bolgesinde meydana gelen tutulum mevcutsa; kol ve bacaklarda kuvvet kaybı ve hareket bozukluğu, duyu kaybı, idrar tutma bozukluğu, cinsel fonksiyon bozukluğu meydana gelir.
İlk 5 yıl; hastaların %65 inde duzelme ve ataklarla seyreden bir durum vardır. %15-20 hastada hem ataklar hem de ilerleme devam eder. İlk 5 yılın sonunda ise hastaların %10-20 si normal hayatlarına devam ederken, %10-25 i yardımcı yurume cihazlarına gereksinim duyarlar.
TanıDoktorunuz MS tanısını muayene sonucunda koyar.
Manyetik Rezonans, Beyin Omurilik Sıvısı analizi gibi laboratuvar yontemleri muayene bulgularını destekleyen yontemlerdir.
TedaviAtak Tedavisi: İlk beş yıl ataklar kendiliğinden duzelebilir. Ancak 5 yıldan sonra her atak bir sekel bırakarak hastalık ilerler. Ataklar sırasında 5-7 gun sureyle damardan (infuzyon şeklinde) metilprednizolon verilir. Sık atak gecirenlerde bu tedavi ayda 1 gram olacak şekilde tekrarlanır.Şikayetlerin Tedavisi: Hastadaki kas sertliği hareket zorluğunun temel nedenidir. Bunu gidermek icin, baclofen ve tizanidin gibi ilaclar kontrollu olarak kullanılabilir. Hasta ayrıca fizik tedavi ve egzersiz programına alınmalıdır. Mesane kontrolunu sağlamak icin; idrar tutamama gibi durumlarda oxybutinin, yapamama durumunda ise aralıklı mesane sondası uygulaması kullanılır. Erkeklerdeki iktidarsızlık sorunu şeker hastalarındaki gibi penise papaverin uygulanması ile gecici olarak cozulebilir. Aralıklı olarak gorulen yanma, batma, uyuşukluk ve ağrı gibi şikayetlerde amitriptilin, karbamazepin ve sodyum valproat gibi ilaclar kullanılabilir.Bağışıklık Sistemini Etkileyen İlaclar Kullanılabilir: Yaygın kullanım kazanmamıştır.