Doktorunuz cocuğunuzda mevcut nobet ya da nobetlerin “epilepsi” nobeti olduğunu soylerse ilk sorunuz epilepsinin ne anlama geldiği olacaktır. Bu sozcuk halk arasında “sara” adıyla tanınır. Epilepsinin ne olduğunu anlayabilmek icin beyni bir bilgisayar gibi duşunmekte yarar vardır. Doktorunuz cocuğunuzda mevcut nobet ya da nobetlerin “epilepsi” nobeti olduğunu soylerse ilk sorunuz epilepsinin ne anlama geldiği olacaktır. Bu sozcuk halk arasında “sara” adıyla tanınır. Epilepsinin ne olduğunu anlayabilmek icin beyni bir bilgisayar gibi duşunmekte yarar vardır. Beyin hucreleri de bilgisayar parcaları gibi birbirleri ile bağlantılıdır ve haberleşmek icin kucuk elektriksel uyaranlar kullanırlar. Bazen beyinde normal olmayan bir elektriksel aktivite oluşur ve bu olay cocuğun nobet gecirmesine neden olur.
Bu olay belirli aralarla tekrarlanırsa o kişi de epilepsi var demektir. O halde nobet, beynin kuvvetli ve hızlı bir elektrik akımı ile kaplanması sonucu oluşan kısa ve gecici bir durumdur, ruh ya da akıl hastalığı değildir ve bazı nadir durumlar dışında zeka geriliğine yol acmaz.
Epilepsiye Yol Acabilen NedenlerCoğunlukla epilepsinin bir acıklamasının bulunamaz. Cocuklarda epilepsiye en sık yol acan nedenleri şoyle ozetleyebiliriz.
Doğuştan gelen hastalıklar: Kromozom hastalıkları, yapım maddeleri ile ilgili değişiklikler iceren metabolik hastalıklar, bazı enzim eksiklikleri gibi doğuştan gelen nedenler.Gebelikte bebeğin beyin gelişimini etkileyen mikrobik hastalıklar, annenin ilac ve alkol alımı.Doğum sırasında meydana gelebilecek beyin zedelenmesi, kanaması ve beynin oksijensiz kalması.Doğum sonrası menenjit, beyin iltihabı.Kazalara bağlı beyin zedelenmesi.Beyin tumorleri.Uzun suren ateşli havaleler.Bazen nobetler, olaydan yıllar sonra ortaya cıkabilir. Bir cok vakada da nobetlerin nedenlerini en modern araştırma yontemleri ile dahi bulabilmek mumkun olmayabilir.
Epilepsi cocuğunuza sizden mi gecmiştir? Bir cocuğunuz daha olursa onda da epilepsi gelişme ihtimali var mıdır? Her iki soruya da verilebilecek cevap buyuk oranda hayır olacaktır. Ancak hem anne hem de babanın ailesinde epilepsi olduğuna dair bulgu, ya da tek bir tarafta epilepsi hikayesi ile birlikte anne-baba akrabalığı varsa ve ozel bazı epilepsi turlerine sahiplerse kalıtımın rolu olduğu soylenebilir. Bu konuda her hastanın kendi icinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu yuzden bu konuda daha fazla bilgi almak icin doktorunuzla goruşmeniz tavsiye edilir.
Epilepsi Nobetleri Nasıldır?Elektriksel bozukluk eğer beynin sadece bir kısmını etkilerse “parsiyel nobet” dediğimiz nobet tipi oluşur. Parsiyel nobetlerin en sık gorulen turu şuur kaybı ile birlikte olan "kompleks parsiyel" nobetlerdir. Kişi sersemlemiş ve şaşkın bir haldedir, gozlerinin onunde benekler gorebilir, kulakları cınlayabilir, mide bulantısı olabilir, elbiselerini cekiştirebilir, ellerini kollarını anlamsızca oynatır ve yaptıklarının farkında değildir. Genellikle nobet gectikten sonra da olanları hatırlamaz.
Başka bir parsiyel nobette belli bir kas grubunu (orn: bir kolu veya yuz yarısını) kontrol eden beyin bolgesinin etkilenmesi ile olur. Nobet esnasında sadece o kas grubu etkilenir ve kontrol edilemeyen hareketler yapmaya başlar, bu olaydan başka hicbir kas grubu etkilenmez ve şuur kaybolmaz (basit parsiyel, fokal motor nobetler).
Butun beyin etkilendiğinde ise sonuc jeneralize nobettir. Jeneralize nobetin bir ceşidi jeneralize tonik-klonik nobettir (grand-mal). Grand-mal nobet geciren bir kimse aniden şuurunu kaybeder ve yere duşer, kasları kasılır sonrada butun vucudu sarsılmaya başlar, ağzından kopuk gelebilir, dilini ısırabilir, idrar ve kakasını kacırabilir, dudaklarında, yuzunde, ellerinde morarma olabilir. 1-5 dakika sonra cırpınma hareketi durur, arkadan bazen uyuklama veya yorgunluk donemi başlar, bundan sonra kalkıp daha once yaptığı işine devam eder.
Başka bir jeneralize nobet tipi dalma (absans, petit-mal) nobeti olarak bilinenidir. Bu nobet o kadar kısadır ki, hissedilmeden gecebilir. Absans nobeti gecirenler hayal kuruyormuşcasına cevrelerine birkac saniye anlamsız gozlerle baktıktan sonra yaptıkları işlerine devam ederler. El kol hareketi yoktur, kişi kısa bir zaman icin şuurunu yitirmiştir. Tedavisiz kalırsa bir gun icinde defalarca tekrarlayabilir. Bu tip nobetler cok kısa sureli olduğundan aile tarafından pek onemsenmeyebilir veya farkedilmeyebilir.
Nobetlerin peşpeşe gelmeleri haline “status epileptikus” denir. Hayati tehlikesi olan bu durumda hastanın acilen hastaneye kaldırılması gerekir.
Her epilepsi nobetinde şuur kaybı olmayabilir. Bazı nobetler de sadece uykuda gorulebilir. Burada anlatılanlar en sık gorulen nobet tipleridir. Epilepsinin başka tipleri de vardır.
Hastalığın TeşhisiEn ideali hastanın nobetini doktorun gormesidir. Ancak coğunlukla bu mumkun olamaz, bu nedenle doktorunuz once nobeti goren kişiler ve anne-babadan nobetin başlangıcı, sıklığı ve ozellikleri hakkında ayrıntılı bilgi alır. Ayrıca gebelik, doğum, cocuğun gelişimi ve diğer aile bireylerinde nobet olup olmadığı konusunda bilgi isteyecektir. Ayrıntılı bir norolojik muayeneden sonra bazı laboratuvar tetkiklerine ihtiyac doğabilir. Bunların başında elektroensefalografi (EEG) gelir. Bunun yanı sıra beyin tomografisi (CT), manyetik rezonans (MRI), uzun sureli EEG-video monitorizasyon ve ceşitli biyokimyasal ve metabolik tetkikler (kanda, idrarda ve beyin-omurilik sıvısında) gerekli olabilir. Bu tetkiklerin hicbirisinin hasta acısından onemli bir tehlikesi yoktur. Aksine bu nobetlerin nedenini bulmak, epileptik olmayan diğer bazı nobetlerden ayırt edebilmek icin gereklidir.
Doktorunuz epilepsi teşhisini kesin bazı deliller olmadan koymaz. Uzun sureli en az 4-5 yıllık, belki de omur boyu surecek ciddi ve zahmetli bir tedaviyi gerektirdiğinden teşhisi koyarken cok dikkatli davranmalıdır. Bu aşamada doktor aile işbirliğinin cok buyuk onemi vardır.Nobet anında yapılması ve yapılmaması gerekenlere ilişkin bazı basit kurallar Buyuk bayılma şeklinde nobet gecirmekte olan cocuğunuza yapılacak şey onu olabilecek zararlardan korumak ile sınırlıdır.Sakin olun, cocuğun yanından ayrılmayın, yardım gerekiyorsa bir başkasını bu işle gorevlendirin.Cocuğu yere yatırın, etrafındaki sivri maddeleri ortadan kaldırın.Cocuğu yan dondurup tukuruğunun dışarı akması ve daha rahat nefes alıp vermesi icin başını hafif yana arkaya eğin. Elbiselerini gevşetin, şayet takıyorsa gozluklerini cıkartın, hastanın dilini ısırmasını engellemek amacıyla elle veya bir cisimle ceneyi acmaya calışmayın, ağzına hicbir şey koymayın. Ancak ağızdaki yiyecek maddelerinin cıkartılması yararlı olur.Uzerine su dokmeyin, zorla nefes aldırmaya calışmayın, cocuğu sallayarak ya da yuzune vurarak, bazı maddeler koklatarak uyandırmaya calışmayın.Nobet esnasında ilac vermeye calışmayın, doktorunuzun onerileri dışında kendi kendinize nobetin gecmesine yonelik hicbir şey yapmayın.Unutmayın ki nobet sonrasında cocuk yorgun, ne yaptığını bilmez haldedir, bu aşamada elinizden geldiğince sakin bir şekilde teskin ederek bu durumun duzelmesini bekleyin, guven verici olun.Nobetler hakkında verebileceğiniz tum bilgiler hem cocuğunuza, hem de doktorunuza yardımcı olacağından dikkatli bir gozlem daha sonra doktorunuzun sorularını cevaplamada cok işe yarayacaktır.Akıllıca gozlemek akılsızca mudahale etmekten daha yararlı olacaktır.Nobet 10 dakikadan uzun surerse ya da kısa bir sure sonra tekrarlarsa doktorunuza haber verip tavsiyelerine uyun ya da en yakın sağlık merkezine başvurun.Unutulmamalıdır ki tehlikeli gorunumune rağmen epilepsi nobeti oldurucu değildir.Epilepsi Tedavi Edilmeli Mi?Epilepsi, mutlaka doktora başvurulmasını ve doktorun gerekli gorduğu surece kontrol altında kalınmasını gerektiren bir hastalıktır. Bu epilepsinin omur boyu devam edeceği şeklinde algılanmamalıdır. Epilepsinin bazı turleri hasta belli yaşlara geldiğinde kendiliğinden tamamen duzelebilirler ve bunlarda ilac tedavisine gerek duyulmabilir, ancak bu kararı doktor vermelidir. Ulkemizde maalesef epilepsi hastalığı doktor olmayan kişiler tarafından tedavi edilmeye calışılmaktadır. Nobetlerin tekrarlaması ve status epileptikus hali, beyinde oksijensiz kalmaya bağlı bazı etkilere yol acabilir ve her nobet bir sonra kinin ortaya cıkmasını kolaylaştırabilir. Tedavisiz kalan kucuk nobet turlerinin bir sure sonra buyuk nobetlere donuşmesi olasıdır ve nobet gecirme anında hastanın maruz kalabileceği tehlikeler vardır. Bunlar, merdivenden duşme, kişi sokakta ise trafik kazası, suda boğulma, vb.dir. Yukarıda sayılan tum bu nedenlerle epilepsi mutlaka mudahale edilmesi gereken bir durumdur. Epilepsinin en onemli tedavi şekli ilac tedavisidir. Epilepside kullanılan ilaclar beyin hucrelerinin aşırı uyarılma durumunu baskılayarak nobetlerin oluşunu engeller. Epilepsi ilacları her gun, onerilen dozda ve saatlerde cok duzgun bir şekilde kullanılmalıdır. Anne-babaların sık yaptıkları yanlışlıklar; *orneğin sabah dozu unutulduğunda akşam her iki dozun birlikte verilmesi veya *dozların cok dakik verilebilmesi amacıyla cocuğun uyku duzeninin bozulması gibidir. Bu uygulamalar hastaya yarar sağlamaz. İlacın veriliş saatlerinde yapılacak 30-60 dakikalık oynamaların zararı yoktur.
Doktorunuz cocuğun yaşını, kilosunu, nobet tipini goz onune alarak ilacları secmiştir. İlacları duzenli ve doktorunuzun tarif ettiği gibi kullanmanız cok onemlidir. Kullanılan bu ilacların hastalığı tamamıyla gecirmediğini, ancak nobet gelmemesini sağladığını ya da sayısını azalttığını bilmelisiniz. Bu nedenle aylardır nobet olmuyor diye ilac miktarını azaltmamalı ya da cocuğunuza vermekten vazgecmemelisiniz. İlacın ne zaman kesileceğini ya da değiştirileceğini ancak doktorunuz bilir. Bazen kullanılan tek bir ilac nobeti kontrol altına alamayabilir. O zaman doktorunuz ikinci, bazen de ucuncu ilac ilave edecektir. Cocuğunuzun gecirdiği nobetlerle ve aldığı ilaclarla ilgili kayıt tutarak doktorunuza yardımcı olabilirsiniz.
Epilepsi tedavisinin duzgun bir bicimde surdurulmesi halinde de nobetler devam edebilir. Tıbbın dev adımlarla ilerlediği dunyamızda hicbir hekim epilepsili bir cocuğun anne-babasına tedavi ile nobetlerin %100 kaybolacağını garanti edemez. Nitekim dunya istatistiklerine bakılacak olursa uygun tedavi şartlarında hastaların %60’ında nobetlerin tumuyle ortadan kalktığı, %20’sinde tum tedavi seceneklerine rağmen nobetlerin devam ettiği gorulmektedir. Anne babanın hic aklından cıkarmamaları gereken bir nokta, epilepsi cağdaş tıbbi tedavi yontemleriyle yeterince kontrol altına alınamıyorsa orta cağın buyuculuk yontemleriyle hic durdurulamaz.
Halen ilacla tedaviye cevap vermeyen belli epilepsi turlerinde ulkemizde cerrahi tedavi olanakları geliştirilmektedir.
Epilepsi Tedavisinde Kullanılan İlacların Yan Etkileri Var Mıdır?Evet, hastalıkların tedavisinde kullanılan tum ilacların olduğu gibi epilepsi tedavisinde kullanılan ilacların da (ozellikle uygun kullanılmadıkları zaman) hastada bazı yan etkileri olabilir. Unutulmamalıdır ki doktorunuz cocuğunuzun tedavi şemasını duzenlerken uygun gorduğu ilacların yan etkilerini en az duzeye indirecek şekilde belirler.
Bazı epilepsi ilacları tedavinin başlangıcında uyku hali, sersemlik, dengesizlik, ciltte dokuntuler gibi yan etkilere neden olabilir. Doktorunuz bu tur yan etkilerin gorulmemesi icin ilacları kucuk dozlarda kullanmaya başlayarak zaman icinde doz artırmayı tercih edecektir. Bazen de tedavinin ilerleyen yıllarında iştah artışı, şişmanlama, sac dokulmesi, diş etlerinde kabarma, aşırı hareketlilik, kıllanma vb. gibi yan etkiler gorulebilir. Doktorunuz, kullanılan ilacın cocuğunuzda yarattığı yan etkileri ve onun epileptik nobetler uzerindeki etkisini yakından ve bilincli olarak izleyen kişi olduğundan uygun aralıklarla muayene ve gerekli laboratuvar tetkikleri ile cocuğunuzu koruyacak onlemleri alacaktır. Bu durum "komşu cocuğuna iyi gelen ilacın" sizin cocuğunuz icin kullanılmaması gerekliliğini anlatan en onemli sebeplerden biridir.
Epilepsi Tamamen Gecer Mi?Bu soruya kesin bir cevap vermek imkansızdır. Coğu vakada bu durum ergenlik cağına gelindiğinde gecebilir. Diğer vakalarda ise nobetler maalesef hayat boyu surer. Her bir birey icin gelecekteki durumu şimdiden tahmin etmek mumkun değildir. Eğer cocuğunuzda nobetler arka arkaya 2-4 yıl gorulmezse, doktorunuz yapacağı genel bir durum değerlendirilmesinden sonra vereceği kararla ilacı 6-8 ay gibi uzun bir surede kesebilir. Boylece olayın tekrarlanıp tekrarlanmayacağı beklenebilir. Nobetler tekrarlamayabilir, ancak tekrarladıkları takdirde yeniden ilac tedavisine gecilecektir.
Epilepsi Cocuğun Hayatını Etkiler Mi?Epilepsi kesinlikle utanılacak bir hastalık olmadığından cocuğunuzla cok sık goruşen ya da birlikte vakit geciren insanların durumu bilmelerinde hic bir sakınca yoktur. Onemli olan cocuğunuzun epileptik olması dışında hicbir farkın bulunmadığının bilinmesidir. Cocuğunuzun sorumluluğunu sizlerle birlikte paylaşan oğretmeni, okul hemşiresi, servis surucusu, antrenoru vb. gibi buyuklerin ve cok yakın bazı arkadaşlarının da epilepsi konusunda hic olmazsa genel bir bilgiye sahip olmaları gerekir. Ne olup bittiğini bilmeyen kişiler boyle bir nobeti seyretmekle korkabilir ve cocuğunuza yardım edemeyebilirler.
Oncelikle vurgulanması gereken nokta epilepsinin ruh ve akıl hastalığı ile hicbir ilgisi olmadığıdır. Epilepsili cocukların coğu normal zekaya sahiptir. Bazıları okulda ortalamanın uzerine bile cıkarlar. Epilepsinin ağır beyin hasarı ile birlikte olduğu bazı durumlarda (%20) zihinsel gelişme bozulabilir.
Epilepsinin cocuğunuzun hayatını bazı konularda etkileyeceğini kabul etmelisiniz. Pilot olamaz, yukseklerde calışamaz ama universite dahil olmak uzere istediği okula gidebilir. Doktor, avukat, iş adamı, profesyonel sporcu, balerin, fizikci olmaması icin hicbir neden yoktur. Epileptik insanlar evlenebilir, cocuk sahibi olabilir ve normal bir hayat yaşayabilir. Gercekten cocuğunuzun yapamayacağı cok az şey vardır.
Dunyanın tarihi gidişini değiştiren nice unlu insan epileptikti. Orneğin Julius Sezar, Buyuk İskender, Napoleon Bonaparte gibi generallerin bu tur kişilerden olduğuna inanır mıydınız? Bu kişiler o donemde gunumuzun tıbbi bilgilerine sahip olunmamasına rağmen pek cok iş başarmışlardır. Ayrıca Dostoyevski, Gustave Flaubert ve Dante gibi buyuk yazarlar, adına oduller verilen Alfred Nobel, Tchaikovsky, Van Gogh, Buddha ve St. Paul de epileptikti.
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Var Mı?Epilepsili cocuğunuzun da herkes gibi dengeli beslenmeye gereksinimi vardır. Hastalığından dolayı fazladan vitamin ve mineraller almasına gerek yoktur. Kolalı ve alkollu icecekler, cikolata, boyalı şekerlemeler, cay, kahve aşırı miktarda alınmamalıdır. Işığa duyarlı epilepsi turlerinde cocukların cok yakın mesafeden karanlık odada televizyon seyretmesi, bilgisayar oyunları ile uzun sureli oynaması engellenmelidir. Diğer epilepsi turlerinde boyle bir kısıtlamaya gerek yoktur. Ayrıca aşırı uykusuzluk, ateşli hastalıklar, guneş altında uzun sure kalmak, uzun suren aclık ve kafaya gelebilecek darbeler gibi bazı durumlar nobetin ortaya cıkmasını kolaylaştırabilir. Bunlardan kacınılmalıdır.
Spor Yapabilir Mi?Cocuğunuzun pozitif tarafının belirgin olmasına gayret ediniz. Her insanın bir kuvvetli tarafı vardır.
Cocuğunuzun o tarafını geliştirirseniz kendine guveni artar. Sporda, muzikte, resim cizmede ve benzer konularda yeteneği varsa, ozendirilmelidir. Hastalığı bahane ederek, cocuğunuzun yapabileceği sporları ve işleri ihmal etmesine musade etmeyiniz. Duzenli fizik faaliyet herkes icin yararlıdır. Gercekten de epilepsili hastalar spor faaliyetlerine katıldıkları zaman kendilerini daha iyi hissettiklerini ve daha az sayıda nobet gecirdiklerini soylemektedir. Spor faaliyetlerine katılmakla sağlanan faydanın, yine aynı nedenle ortaya cıkabilecek tehlikelerden kat kat ustun olduğu acıktır.
Tehlike herkesin hayatında şu veya bu zamanda mevcuttur. Bu tehlike epilepsi hastasında zaman zaman sıradan bir hastanınkinden daha fazla olabilir ama, hastanın normal hayattaki faaliyetlere katılmasıyla sağlanacak fayda bu tehlikenin goze alınmasına yol acacak kadar fazladır. Ozellikle cocuklarda olmak uzere hastanın diğer insanlarla karşılıklı ilişkiler kurması ve onların yaptıklarını yapması, onun diğerlerine ihtiyacı olmayan, uretken bir buyuk olması yolunda atılacak cok onemli bir adımdır. Nobetleri kontrol altındaki cocuklar gerekli, mantıklı onlemler alındığı takdirde spor yapabilirler. Aletli jimnastik, ağır fiziksel efora yol acan aktiviteler ve sık kafa darbelerine acık olan sporlar epilepsisi olan cocuklarda tercih edilmemelidir. Bisiklete trafiğin yoğun olmadığı alanlarda, mutlaka kask takarak binmelidir. Yuzme ve sorf turu sporlar ancak cocuğun durumunu bilen bir erişkinin gozetiminde yapılmalıdır. Tenis ve futbol, tramplen atlamadan daha guvenli sporlardır.
Araba Kullanabilir Mi?Epilepsililerin trafik kazası yapma ihtimali az da olsa diğer normal suruculerden fazladır. Ancak bu risk diabet gibi kronik hastalığı olanlardan daha fazla değildir. Amerika'da yapılan bir calışmaya gore epilepsili suruculerin sebep olduğu trafik kazalarının %27'sinin nobetlerden ileri geldiği, geri kalan kazaların ise alkol ve uyuşturucu kullanımına bağlı olduğu belirlenmiştir. Cocuğunuzun nobetleri en az 2 yıldır (bu sure ulkelere gore değişmektedir) kontrol altında ise doktorunuzdan alacağınız izin ile (18 yaşını bitirmişse ve ehliyeti varsa) araba kullanmasında sakınca yoktur.
Anne-Babalara Ozel NotCocuğunuzun durumunu değerlendirmede gercekci olmaya gayret ediniz. Cocuğunuza karşı anlayışlı olunuz. Cocuğun kendisini epileptik değil de epilepsisi olan (diabeti, hipertansiyonu, tuberkulozu olan vb.) bir kişi olarak gormesini sağlayınız.
Genellikle pek cok epilepsili cocuğu davranış ve kişilik acısından diğer cocuklardan ayırt etmek mumkun değildir. Epilepsi nobetleri genellikle dış faktorlerden etkilenmezler ve ansızın ortaya cıkarlar. Cocuğun uzulmesi, isteğinin yerine getirilmemesi, iştahsızlık, cok terleme veya terli halde su icme gibi durumlar nobetlerin oluşmasında rol oynamazlar. Bu nedenle anne-babanın kendilerini suclamalarına ve aşırı koruyucu ve kollayıcı davranmalarına gerek yoktur. Bu tutum cocuktaki girişimciliği onler ve aşırı korunan bir cocuk toplum icinde anne-babası gibi koruyucular bulamayacağı icin gecimsiz bir erişkin olmaya adaydır. Aşırı koruma epileptik cocuk icin olduğu kadar, kardeşleri tarafından kıskanılmasına yol acacağından aile ici sorunlar da yaratacaktır. Epileptik cocuğunuza ilginiz, diğer cocuklarınıza olan ilginizden az veya cok olmamalıdır. Ona ozel muamele yapmayın. Sevginizi, disiplin anlayışınızı, dikkat ve ihtimamınızı eşit boluşturun. Birine bir sorumluluk verdiğiniz zaman, diğerlerine de ona benzer bir sorumluluk verin. Şuphesiz bu sorumluluklar yaşlarına ve yeteneklerine uygun olmalıdır. Epilepsisi olan cocuğunuza gereğinden fazla ilgi gostermeye gerek yoktur. Ailenin tum fertleri bu durumu olgunlukla ve tebessumle karşılamalıdır. Cunku koşulacak mesafe uzundur.
Cocuğunuz icin her şeyin mukemmel olmasını isteyen sizler icin epilepsi tanısı onceleri bu ruyanızı yıkan kabus gibidir. Coğu anne-baba gibi siz de kendi kendinize “Neden benim cocuğumun epilepsisi var?” diye soruyor, bazen kızgınlık, bazen korku, bazen de sucluluk duyuyorsunuzdur. Bunları hissetmeniz gayet doğaldır. Hislerinizi yenmeye calışmanız cocuğunuza yardım etmenizi kolaylaştıracak ve ailenin beraberce olgunlaşmasını ve yakınlaşmasını sağlayacaktır. Anne baba hislerini kendi aralarında acıkca konuşmalı ve gerekirse doktorundan yardım istemelidir.
Cocuğunuza karşı karşıya kaldığı sorunu anlatırken yaşını dikkate alın. Cocuğunuz nobetlere yol acan bir hastalığı olduğunu bilmelidir. Olayın nedenlerini anlayabileceği kadar anlatın. Uc-dort yaşlarındaki cocuklar bile beynin vucudumuzun merkezi olduğunu ve değişik organlarımıza yapılmasını istediği şeyler hakkında emirler gonderdiğini anlayabilirler. Ancak bazen beynin gonderdiği acayip emre vucudumuz uymak istemese bile itaat etmek zorundadır. İşte kasılmaların nedeni budur. Ancak cocuğunuzun yaşı ne olursa olsun sorunun hem bugun hem de yarın gecmeyeceğini oğrendiği zaman hissedeceği olumsuz duygulara karşı onu rahatlatmak zorundasınız. Size "Neden ben?" diye soracaktır. Sizin olayı kabullenmedeki beceriniz, gerek kendi gerekse cocuğunuzun hislerini kontrol edebilmeniz, cocuğunuzun soz konusu duruma karşı reaksiyonunu cok etkiler. Bu aşamada kendisi gibi krizleri olan bir cocukla buluşturmanın kendisine guvenini artırması acısından buyuk yararı olacaktır. Bir kez daha vurgulayalım: kızmak, sucluluk hissetmek veya gelecekten korkmak gayet doğaldır. Her sorununuzu doktorunuzla goruşunuz.
Epilepsi bir derttir, ancak dunyanın sonu demek değildir. Siz cocuğunuzdaki epilepsiyi yok saymaz, bundan urkmez, bu durumu mutluluğunuzu alt ust eden bir felaket olarak gormezseniz cocuğunuzun ruhsal ve fiziksel sağlığı acısından gerekli temel koşulları oluşturabilirsiniz. Ancak bu koşullarda doktorunuz bilgi ve becerisini başarılı olarak uygulayabilir. Tıbbi durumunuzu konuşacağınız tek kişi doktorunuz olmalıdır. Her şeyi tek başınıza cozmeye calışmak sizin icin zor olacaktır. Boyle davranmak zorunda değilsiniz. Cevrenizde dostlarınız var. Ayrıca unutmayınız ki her cocuk gelecekte, toplum icinde kendi yerini alacaktır. Ona sorunu ile barışık yaşamayı oğretebilirseniz, topluma mutlu ve başarılı bir insan kazandırmış olursunuz.