Gunumuzde estetik cozumler ile daha genc gorunmek mumkun. Gergin bir yuz, ideal vucut olculeri ise genc hissetmek icin yeterli değil. Gunumuzde estetik cozumler ile fiziksel yaşlanmayı geciktirmek, daha genc gorunmek mumkun. Gergin bir yuz, ideal vucut olculeri ise genc hissetmek icin yeterli değil. Yaşlanma oncelikle psikolojik olarak kişinin kendini nasıl hissettiğiyle ilişkili. Prof. Dr. Sedat Ozkan, neofobinin yaşlanmayı hızlandırdığına dikkat cekti: "Yaşlanma; uretkenlik, sevme, oğrenme kapasitesinin erozyona uğramasıdır. Neofobosi olanlar, yani yenilikten korkanlar oğrenmeye direnclidir. Dolayısıyla erken yaşlanırlar." Uzman Klinik Psikolog Bihter İyidir, yaşlılar cocuklaşır duşuncesinin yanlış bir algı olduğunu soyledi: "Yaşlılık donemi cocuklaşma gibi algılandığında kişilerin karar verme haklarına mudahale ediliyor."
Yaşlanma tum insanlar icin doğal ve kacınılmaz bir surec. 18-24 Mart Yaşlılar Haftası nedeniyle yaşlanma sureci ile ilgili verilen mesajlara bir yenisi eklendi; yenilikten korkanlar erken yaşlanıyor. İstanbul Universitesi İstanbul Tıp Fakultesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Oğretim Uyesi, Konsultasyon-Liyezon Psikiyatrisi Bilim Dalı Başkanı ve Onkoloji Enstitusu Psikososyal Onkoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Sedat Ozkan, yaşlanmanın oncelikle psikolojik bir algı olduğuna dikkat cekti: “Yaşlanma psikolojik acıdan uretkenlik, sevme, oğrenme kapasitesinin erozyona uğramasıdır. Neofobisi olanlar oğrenmeye direnclidir. Dolayısıyla erken yaşlanırlar. Bu kişilerin obsesyona eğilimi vardır, kontrolcu bireylerdir. Her durumu kontrol etmek bir sure sonra kişiyi yorar, sinirlilik gosterebilirler.”
Ozkan, yaşlanmanın da sağlıklı bir şekilde yapılabileceğini belirterek sozlerini şoyle surdurdu: “Toplumumuzdaki yanlış bir kanıya gore yaşlılık donemi, sosyal hayata pek dahil olunmayan, genellikle evde vakit gecirilen, sağlık sorunlarıyla dolu ve yalnız bir surec olarak algılanmaktadır. Oysa yaşlılık doneminin getirdiği fiziksel sosyal ve psikolojik tum değişikliklere rağmen fiziksel ve psikolojik sağlığın surduğu sosyal acıdan aktif, uretken ve doyumlu bir hayat surmek mumkundur. Onemli olan kişinin kac yaşında olduğu değil, yaşamdan aldığı hazdır.” Uzman Klinik Psikolog Bihter İyidir, her yaş doneminde kendine ozgu ruhsal sorunlar ortaya cıktığına dikkat cekti: “Bebelik, cocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve orta yaş donemlerinin kendine ozgu sorunları olduğu gibi yaşlılık donemi de kendine has bazı guclukler icermektedir. Yaşlanmayla birlikte biyolojik, psikolojik ve sosyal değişiklikler ortaya cıkmaktadır. Ancak ortaya cıkan bu değişiklikler kişinin sağlıklı, uretken ve doyumlu bir hayat surmesine engel değildir ve olmamalıdır.”
Sosyal İzolasyon Depresyonu TetiklerYaşlılarda en sık gorulen ruhsal rahatsızlığın depresyon olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Bihter İyidir, “65 yaş ve uzerindeki insanların yuzde 80 inden fazlasında kronik bir fiziksel rahatsızlık veya birkac rahatsızlık bir arada bulunuyor. Yaşlılarda en sık gorulen ruhsal rahatsızlık ise depresyondur. Depresyon tek başına ya da sıklıkla fiziksel hastalıklarla ilişkili olarak ortaya cıkıyor. Fiziksel hastalıklar, coğul ilac kullanımı, beslenme yetersizliği, sosyal ilişkilerde azalma, sosyal izolasyon, duşuk benlik saygısı, duşuk sosyo-ekonomik duzey, eş kaybı ve emeklilik gibi faktorler depresyonu tetikleyebilmektedir“ dedi. Bihter İyidir, yaşlılıkta depresyon tedavisinin nasıl yapıldığını şoyle anlattı: “Yaşlı hastalarda depresyon ilac tedavisi ve psikoterapi ile etkin bir şekilde tedavi edilebilir. Tedavinin amacı; hastalık belirtilerinin ortadan kaldırılmasını sağlamanın yanı sıra kişinin işlevsellik duzeyini ve yaşam kalitesini yukseltmektir.”
Yaşlılar Cocukluk Donemine Girer MiUzman Klinik Psikolog Bihter İyidir, yaşlılık donemi ile ilgili yanlış inanışlar hakkında şoyle bilgi verdi:
Yanlış: Emeklilik ile birlikte kendimi işe yaramaz hissediyorum.
Doğru: Kişi psikolojik olarak hazırlıklı olmadığı takdirde bir anda tum gununu boş gecirme tehlikesi ve sıkıntısıyla baş başa kalması olasıdır. Bu durumda kişinin kendisini amacsız, değersiz ve hatta işe yaramaz hissetmesi durumu ortaya cıkabilir. Oysa kişi bu yaş doneminde değerli bir bilgi birikimine ve yaşam deneyimine sahiptir. Yaşlılık donemi bir yandan bu birikim ve deneyimlerin gelecek kuşaklara aktarılması diğer yandan kişinin bireysel olarak kendi hayatını zenginleştirecek alanlara yonelmesi acısından fırsat olarak değerlendirilebilir.
Yanlış: Yaşlılık cocukluk donemine gerileme donemidir.
Doğru: Yaşlılıkla ilgili yanlış inanışlardan birisi yaşlılığın cocukluk donemine gerileme gibi algılanmasıdır. Her yetişkin bireyin baskı altında kalmadan duşunme, karar verme ve eylemde bulunma hakkı vardır. Ancak yaşlılık donemini cocuklaşma gibi algılama yanılgısına duşulduğunde kişilerin bu haklarına mudahale gundeme gelmektedir. Kac yaşında olursa olsun birey fiziksel ve ruhsal sağlık butunluğunu koruduğu takdirde kendisine, ailesine ve topluma katkı sağlayabilmektedir.
Yaşlılık Depresyonunun Habercisi AğrılarPsikolog Bihter İyidir, “İleri yaşlarda depresyonda duygu durum belirtileri olan cokkunluk ve huzun on planda olmayabilir. Yaşlılarda gorulen depresyonda bedensel yakınmalar ve endişeler daha on plandadır” dedi. İyidir, depresyonun sıklıkla gorulen belirtilerini sıraladı:
Cokkun duygu durum, enerji azalması, yaşamdan zevk almamaKonsantrasyon gucluğuİştah ve kilo değişikliğiUykuların bolunmesi, uyku azlığı, sabah erken uyanmaBedensel ağrıların ve yakınmaların artmasıUzuntu, gerginlik ve değersizlik duşunceleri