Avrupa Birliği bir suredir dijital ortamda hizmet veren teknoloji şirketlerini mercek altına almış durumda. Bu bağlamda; tuketicinin hem kişisel verilerinin korunması hem de rekabet ortamının sağlanabilmesi icin calışmalar yapan yetkililerin hayata gecirdikleri kanunlardan bir tanesi de "Dijital Piyasalar Yasası"ydı. Hatta birkac gun once sizlerle paylaştığımız bir haberimizde, Microsoft ile Apple'ın Avrupa Birliği ile anlaşabilmek icin harekete gectiklerinden bahsetmiştik.
Bugunse konuyla ilgili yeni bir gelişme yaşandı. Avrupa Birliği Komisyonu, Dijital Piyasalar Yasası kapsamında "eşik bekcisi" olarak anılacak urun ve hizmetleri resmen acıkladı. Yapılan acıklamalara baktığımızda Microsoft, Apple, Meta, Google ve Amazon gibi dunya devlerinin bu listede yer aldıklarını goruyoruz. Az sonra tamamını aktaracağımız şirketlerin, ilgili hizmetleri ile ilgili calışmalar yapmaları ve Avrupa Birliği yasalarına uygun hale getirmeleri gerekiyor.
Ama once: "Eşik bekcisi" tam olarak nedir?
Gecmişte daha cok medya ve basınla ilgili bir terim olan eşik bekcisi, insanlara neyin gosterilip neyin gosterilmeyeceğinin karar verilmesini sağlayanlar otoriteler icin kullanılıyordu. Bu kavram, dijital ortamda ise kullanıcıya daha cok kişiselleştirilmiş sonucların gosterilmesiile ilgili olarak kullanılıyor. Bilirsiniz, sosyal medyada bir konuyla ilgili icerikleri beğenmeye başlarsanız, sonraki aşamada surekli o konuyla ilgili paylaşımlar gormeye başlarsınız. İşte bunun yapılmasına eşik bekciliği deniyor.
Avrupa Birliği'nin Dijital Piyasalar Yasası, eşik bekcilerini bazı kategoriler altına aldı. Gelin hep birlikte, Avrupalı uzmanlar tarafından oluşturulan kategorilere ve hangi markaların bu kategoriler altında eşik bekcisi olarak ilan edildiklerine yakından bakalım.
Avrupa Birliği'nin belirlediği kategoriler ve eşik bekcisi ilan edilen şirketler:
Avrupa Birliği'nin eşik bekcisi olarak ilan ettiği şirketler: Alphabet (Google catı şirketi) Amazon Apple ByteDance (TikTok geliştiricisi) Meta (Eski Facebook) Microsoft Avrupa Birliği'nin belirlediği hizmet kategorileri: Sosyal medya Aracılar Reklamlar İşletim sistemleri İnternet tarayıcıları Arama motorları Video paylaşım platformları Mesajlaşma hizmetleri (N-IICS) Peki hangi şirketin hangi hizmeti, eşik bekcisi olarak ilan edildi? Sosyal medya kategorisinin eşik bekcileri:
TikTok Facebook Instagram Linkedln Aracı hizmetlerde eşik bekcileri: Google Maps Google Play Google Shopping Amazon Marketplace App Store Meta Marketplace Reklamlar kategorisinde eşik bekcileri: Google Amazon Meta İşletim sistemleri kategorisinde eşik bekcileri:
Android iOS Windows İnternet tarayıcıları kategorisinde eşik bekcileri: Chrome Safari Arama motorlarında eşik bekcileri: Google Arama Video paylaşım platformlarında eşik bekcileri:
YouTube Mesajlaşma platformlarında eşik bekcileri: WhatsApp Messenger Yukarıdaki hizmetlere baktığımızda, Google'ın diğer tum markalardan daha fazla kategoride eşik bekcisi olduğunu goruyoruz. Şirket, hemen her kategoride kendisine yer bulmayı başarmış durumda. Microsoft'u sadece Windows, Apple'ı ise iOS, Safari ve App Store nedeniyle gorduğumuz liste, şu an icin tam anlamıyla son halini bulmadı. Avrupa Birliği, bazı urun ve hizmetler icin soruşturma başlatıldığını acıkladı.
Apple ve Microsoft'un bazı hizmetlerinin eşik bekcisi olup olmadığı araştırılacak!
Avrupa Birliği Konseyi tarafından yapılan acıklamada, Microsoft'un Bing, Edge ve Reklamlar hizmetleri ile Apple'ın iMessage ve iPadOS işletim sistemi icin pazar araştırması yapılacağı belirtildi. iPadOS icin başlatılan araştırma 12 ay, diğer urun ve hizmetler icin başlatılan araştırma ise en fazla 5 ay icerisinde tamamlanacak. Avrupalı yetkililer, bu araştırmalarda bahsi gecen urun ve hizmetlerin eşik bekcisi olup olmadığının anlaşılmasını sağlayacaklar. Araştırma Microsoft ile Apple'ın aleyhinde sonuclanırsa, şirketlerin bu hizmetler icin de hareket etmesi gerekecek.
İncelenen ancak eşik bekcisi olmadığı tespit edilen urun ve hizmetler de bulunuyor! Dijital Piyasalar Yasası kapsamında eşik bekcisi olması gereken ancak şirketler tarafından sunulan delillerle eşik bekcisi listesinde yer almayan bazı urun ve hizmetler de var. Yapılan acıklamaya gore eşik bekcisi olma koşullarını taşımalarına rağmen eşik bekcisi olarak kabul edilmeyen urun ve hizmetler şoyle:
Google Gmail Microsoft Outlook Samsung Internet (tarayıcı) Eşik bekcisi ilan edilen şirketler, bundan sonra ne yapacak?
Avrupa Birliği tarafından eşik bekcisi olarak ilan edilen şirketlerin, listeye girmelerine yol acan urun ve hizmetler icin belirli duzenlemeleri 6 ay icerisinde hayata gecirmeleri gerekiyor. Bu duzenlemeler, Dijital Piyasalar Yasası maddelerinde acıkca belirtiliyor. Ayrıca listeye sonradan girebilecek potansiyel urun ve hizmetler icin de geliştiricilerin nelerden kacmaları gerektiği tum detayları ile anlatılıyor. Buna gore;
Eşik bekcisi ilan edilen şirketlerin alması gereken aksiyonlar:
Ucuncu taraf urun ve hizmetlerle uyumlu hale gelmek. Gerekirse ortak calışmalar yurutmek. İş ortaklarının oluşturulan verilere erişebilmelerini mumkun kılmak. Platformlarda reklam veren şirketlere, bağımsız doğrulamalar yapmalarını sağlamak amacıyla araclar geliştirmek. İş ortaklarının ucuncu taraf kaynaklarla anlaşabilmelerine imkÂn tanımak.
Eşik bekcisi olmak istemeyen veya yasalara uyumlu hale gelmek isteyen şirketlerin yapmaları gerekenler:
Kendi urun ve hizmetinin reklamını, rakip firmalardan daha fazla yapmamak. Rakiplerin benzer hizmetlerine de olumlu yaklaşmak. Tuketicilerin diğer platformlarla iletişim kurmalarını engellememek. Onceden yuklenmiş yazılımların kaldırılabilmesine imkÂn tanımak. Kullanıcının etkin iznini almadan reklam amacıyla veri toplamamak. Avrupa Birliği kurallarına uymayan teknoloji şirketlerini neler bekliyor? Az once Microsoft, Meta, Amazon, Alphabet, ByteDance ve Apple'ın eşik bekcisi olarak ilan edildiklerinden bahsettik. Yani bu şirketler icin 6 aylık zaman dilimi başlamış durumda. Peki bu şirketler, ilgili duzenlemeleri yapmaz ve Avrupa Birliği Komisyonu'na detaylı bir rapor sunmazlar ise ne gibi yaptırımlarla karşılaşacaklar?
Dijital Piyasalar Yasası'na gore eşik bekcisi şirketi ilan edilen ancak hicbir aksiyon almayan şirketler, once kuresel gelirlerinin yuzde 10 kadarlık bolumu icin para cezası ile karşılaşacaklar. Duzenlemeler ikinci 6 aylık surecte de yapılmazsa, bu kez kuresel gelirin yuzde 20'si uzerinden cezai işlem uygulanacak. Şirket buna da yanıt vermezse bu kez bir markanın Avrupa Birliği ulkelerinde hizmet vermesinin engellenmesine kadar yaptırımlarla karşılaşacak.
Avrupa Birliği teknoloji şirketlerini neden bu kadar zorluyor?
İceriğimizin başında da belirttiğimiz gibi Avrupa Birliği'nin teknoloji şirketlerini koşeye sıkıştırmasının temel nedenlerinden bir tanesi, adil bir rekabet ortamı oluşturmak. Ayrıca kullanıcıların da ceşitli dayatmalarla karşı karşıya kalmalarının engellenmesi icin oluşturulan Dijital Piyasalar Yasası, dijital dunyada ekonomik darboğaz oluşmasını engellemek ve tum geliştiricilerin urun ve hizmetlerini kullanıcılara ulaştırabilmelerini sağlamak icin sert kurallar iceriyor.
Kaynaklar: Avrupa Birliği Komisyonu (1), Avrupa Birliği Komisyonu (2)
Webtekno'yu Threads'de takip et, haberleri kacırma