Beraat gecesiyle ile ilgili olarak, “Muslumanların yeryuzunde iki bayram gunleri olduğu gibi meleklerin de semÂda iki bayram gecesi vardır. Bunlar, Beraat gecesi ve Kadir gecesidir.” denilmiştir.Sağanak sağanak rahmet yağmurlarının yağdığı bir mevsimdeyiz, hamd olsun. Her gunu, her gecesi ayrı değerli olan bu mubÂrek gunler, heybemizi Âhiret azığı ile doldurabilmemiz icin bize sunulan buyuk bir fırsattır.

Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, ŞÃ‚bÂn-ı Şerîf ayı hakkında şoyle buyurmuştur:

“ŞÃ‚ban, Receb ile Ramazan arasında bir aydır. Fakat insanlar onun faziletinden gÂfildir. HÂlbuki onda kulların amelleri, Rabbu ’l-Âlemîn ’e yukselir. Ben de oruclu olduğum hÂlde amelimin AllÂh ’a yukselmesini severim.” (Gunye, 1/187; Neseî, 4/20; BeyhÂkî, Şuabu ’l-Îman, 5/352-353)

ŞÃ‚ban ayının fazîleti ve Peygamber Efendimiz ’in bu aydaki ibadetleri hakkında bircok hadîs-i şerîf nakledilmiştir. Ancak bu ayın icinde, Kadir gecesinden sonra, en değerli gecelerden biri olan Beraat gecesi vardır. Kadir gecesinin gunu, Ramazan ayının icinde olmakla birlikte hangi gun olduğu belirsiz iken, Beraat gecesi, her yıl, ŞÃ‚ban ayının tam ortasındaki gecedir. Bu yuzden Berat gecesini arayıp bulmak zor değildir. Ancak onu gerektiği gibi değerlendirememek, buyuk bir hasret ve husran sebebidir. Biz de ehemmiyetine binÂen bu gece hakkındaki bilgi ve rivayetleri bir araya getirmeye calıştık.

BERAAT GECESİNİN İSMİİsmail Hakkı Bursevî ’nin “Rûhu ’l BeyÂn” tefsirinde Beraat Gecesi ’nin dort tane ismi olduğu zikredilmiştir:

“1- el-Leyletu ’l-MubÂreke: Yani mubÂrek gece... Zira bu gecede hayır ve ibadet yapanlara bu gecenin hayrı coktur. Allah TeÂl ’nın cemÂlinin bereketleri Arş ’tan yeryuzune kÂinatın her zerresine ulaşır. Kadir gecesinde de boyledir. O gecede butun melekler, Allah TeÂl ’nın mukaddes cemÂl sahasının sınırları icinde toplanırlar.

2- el-Leyletu ’r-Rahmeh, rahmet gecesidir.

3- Beraat, aklanma, temize cıkma gecesidir.

4- Vesîka gecesidir. Cunku memur, mukelleflerden vergiyi tam olarak tahsil edince, bu tahsilÂtın bir vesîkası olarak onlara bir berat yazar. Aynı şekilde Allah TeÂl da bu gece mu ’min kullarına kurtuluş berÂtı yazmaktadır.”

ŞEFAAT İZNİBeraat gecesi oyle onemli bir gecedir ki, mu ’minler icin buyuk bir mujde olan şefaat, Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’e o gecede verilmiştir. Sa ’d bin Ebû VakkÂs -radıyallahu anh- şoyle dedi:

“Bir gun Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ile beraber Medine ’ye gitmek uzere Mekke ’den yola cıkmıştık. Azver denen yere yaklaştığımızda Rasûl-i Ekrem bineğinden indi. Sonra ellerini kaldırarak bir sure du etti. Sonra secdeye kapandı, uzunca bir sure secdede kaldı. Tekrar ayağa kalktı, yine ellerini kaldırıp bir muddet du etti. Sonra secdeye kapandı. Bunu uc defa tekrarladı. Buyurdu ki:

«Rabbimden dilekte bulundum ve ummetim icin şefaat niyaz ettim. O da ummetimin ucte birini bana bağışladı. Ben de Rabbime şukretmek icin secdeye kapandım.

Sonra tekrar başımı kaldırıp Rabbimden ummetimi bağışlamasını diledim; O da bana ummetimin ucte birini bağışladı. Ben de bunun uzerine Rabbime şukur secdesine kapandım.

Sonra tekrar başımı kaldırıp Rabbimden ummetimi diledim; O da bana ummetimin geri kalan ucte birini bağışladı. Ben de Rabbime şukretmek uzere secdeye kapandım.»” (Ebû DÂvûd, CihÂd, 152)

MELEKLERİN BAYRAM GECESİBu gece ile ilgili olarak, “Muslumanların yeryuzunde iki bayram gunleri olduğu gibi meleklerin de semÂda iki bayram gecesi vardır. Bunlar, Beraat gecesi ve Kadir gecesidir.” denilmiştir.

Ebû Hureyre -radıyallÂhu anh-, Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in şoyle buyurduğunu rivÂyet ediyor:

“CebrÂil -aleyhisselÂm- ŞÃ‚ban ’ın on beşinci gecesi bana geldi.

«-YÂ Muhammed! Başını semÂya kaldır.» dedi. Ben de:

«-Bu gece nedir?» dedim. CebrÂil -aleyhisselÂm-:

«-Allah TeÂl Hazretleri, bu gece rahmet kapılarından uc yuz kapıyı acar. Kendisine şirk koşmayan herkesi af ve mağfiret eder. Ancak sihirbaz veya kÂhin veya icki duşkunu veya fÂize ve zinaya ısrÂr edenler mustesnÂdır. Allah TeÂlÂ, boylelerini tevbe edip vazgecmedikce bağışlamaz.» buyurdu.

Bu gecenin dortte biri gecince, CebrÂil -aleyhisselÂm- yanıma geldi ve:

«-YÂ Muhammed!.. Başını kaldır da semÂya bak!” dedi.

Baktım ve gordum ki, Cennet kapıları acılmış!.. Birinci kapının uzerinde bir melek:

«-Ne mutlu bu gecede rukû eden kimselere!» diye nid ediyor.

İkinci kapısında bir melek:

«-Ne mutlu bu gecede secde edenlere!..» diye sesleniyor.

Ucuncu kapısında bir melek:

«-Ne mutlu, bu gecede du edenlere!» diyor.

Dorduncu kapısında bir melek:

«-Mujdeler olsun, bu gecede zikredenlere!..» diye sesleniyor.

Beşinci kapısında bir melek:

«-Ne mutlu, bu gecede Allah korkusundan ağlayanlara!..» diyor.

Altıncı kapısında bir melek:

«-Ne mutlu muslumanlara!..» diyor.

Yedinci kapısında bir melek:

«-İsteyen var mı? Dilediği verilecek!..» diyor.

Cennetin sekizinci kapısında bir melek:

«-Gunahlarının bağışlanmasını isteyen yok mu? Gunahları bağışlanacak!..» diyor. CebrÂil ’e,

«-Bu kapılar, ne zamana kadar acık kalacak?» dedim. O:

«-Gecenin evvelinden, tan yeri ağarıncaya kadar…» dedi. (Abdulkadir GeylÂnî, Gunye 1/191)

Sonra yine (devamla):

«-YÂ Muhammed!.. Allah TeÂlÂ, bu gece Benî Kelb kabilesinin koyunlarının tuyleri sayısınca muslumanı Cehennemden ÂzÂd edecektir.» dedi. (Bkz: Tirmizî, Savm, 39/739)

Hakîm bin KeysÂn şoyle der:

“Allah TeÂlÂ, ŞÃ‚ban ayının onbeşinci gecesinde mahlûkatının durumlarına bakar. Her kimi, o gece temiz bulur ise, ertesi seneye kadar onun temizliğini surdurur.” (Gunye, 1/191)

HUKUM GECESİAt bin YesÂr -rahmetullÂhi aleyh- ’ten şoyle nakledilmiştir:

“Şaban ayının on beşinci gecesi, senenin butun işleri AllÂh ’a arz olunur. Bir kimse evinden yolculuğa cıkar, hÂlbuki onun ismi, hayatta olanlar defterinden, oluler defterine yazılmıştır. Biri evlenir, hÂlbuki onun da ismi, hayatta olanlar defterinden, oluler defterine yazılmıştır.” (Gunye, 1/191; bkz: Deylemî, II, 73; Beyhakî, Şuabu ’l-Îman, III, 386)

BERAAT GECESİYLE İLGİLİ TAVSİYELERMerhum Ustadımız Mahmud SÂmi Ramazanoğlu -kuddise sirruh- Beraat gecesi ile ilgili olarak şu tavsiyede bulunur:

“MubÂrek ŞÃ‚bÂn-ı Şerîf geldi. Bu ayın nısfı (yarısında olan) «Beraat gecesi» cok fazîletli, pek mubarek ve muhim bir gecedir. Onun icin bu gece hic uyumamak lÂzımdır. Cunku bu gece «Tefrik gecesi»dir. «Tefrik gecesi» demek; kimin saîd, kimin şakî olacağının, kimin gelecek Beraat gecesine kadar eceli gelip kimin gelmeyeceğinin, kimin ne kadar rızkı olacağının ayrıldığı ve tespit edilerek vazîfeli meleklere teslim edildiği gece demektir. Allah TeÂlÂ, Kur ’Ân-ı Kerîm ’inde buyuruyor:

“HÂ mîm. (HelÂl ile haramı vesÂir hukumleri) acıkca bildiren (bu) KitÂb ’a yemin ederim ki, hakîkaten Biz onu «mubÂrek bir gecede» indirdik. Gercekten Biz (onunla kÂfirlerin uğrayacakları azÂbı) haber vericileriz.

(O, oyle bir gecedir ki) her hikmetli iş, nezdimizde bir emir ile, o zaman ayrılır. Hakîkaten Biz, Rabbinden bir rahmet (eseri) olarak (peygamberler) gonderenleriz. Şuphe yok ki, O, hakkıyla işitenin, (her şeyi) kemÂliyle bilenin t kendisidir.” (ed-DuhÂn, 1-6)

Rasûl-i Ekrem Efendimiz de hadîs-i şerîflerinde bu gece hic uyumamayı tavsiye etmişlerdir. Bedeni, bunyesi zayıf veya hasta olanlar veya uykusuzluğa hic dayanamayanlar, bir-iki saat kaylûle yaparlar ve sonra kalkar, geceyi uyanık gecirmeye calışırlar. Cunku herkes hakkında bu gece hukum verilecektir. Hakkında hukum verilecek kimse uyumamalıdır. DuÂ, niyaz, ibadet, tevbe, istiğfar, zikir, şukur yaparak hakkında verilecek hukmun hayırlı olması icin yalvarmalıdır.”

Hakkımızda her turlu hukmu verecek olan ancak Allah ’tır ve Rabbimiz Âyet-i celîlede şoyle buyurmaktadır:

“Allah TeÂl dilediğini siler, (dilediğini de) sabit bırakır…” (er-Ra ’d, 39)

BU GECEYİ İHY ETMEK İCİN NELER YAPILABİLİR?Beraat gecesinin tamamını tevbe, ibadet, du ve niyazla uyanık olarak gecirmek gerekir. Zira bu gece, muslumanlar icin cok onemli bir gecedir. Oncelikle varsa kaz namazları kılınır. Bilindiği kadarıyla uzerimizde kul hakkı bulunan kimselerle helÂlleşilir.

Beraat gecesinin gunduzunde oruclu bulunmalıdır.

Akşam namazından sonra, (Eûzu-besmele ile) uc defa YÂsîn-i Şerîf okunmalıdır. Her okuyuşun ayrı bir niyeti vardır.

Birinci okuyuşta, CenÂb-ı Hak ’tan hayırlı ve uzun omur talep edip kaz ve belÂdan emîn olmak niyetiyle,

İkinci okuyuşta bol ve helÂl rızık temennî ve niyetiyle,

Ucuncu okuyuşta son nefesinde husn-i hÂtime, yani “îmÂn-ı kÂmil” ile gocmek niyetiyle okunmalıdır.

Her bir YÂsîn-i Şerîf okunduktan sonra, Beraat duÂsı okunur.

Gelin bizler de bu mubÂrek gecede, CenÂb-ı Hakk ’a Peygamber Efendimiz -aleyhissalÂtu vesselÂm- şu duÂsıyla iltic edelim:

“AllÂh ’ım! Senin gazabından rızÂna, azabından affına sığınırım. Ben Sen ’den Sana sığınırım. Ben Seni lÂyık olduğun şekilde medh u sen edemem. Sen kendini nasıl medh u sen etmişsen oylesin.” (Muslim, SalÂt, 222) Âmin.

Kaynak: Merve Gulec, Şebnem Dergisi, Sayı: 158
İslam ve İhsan