Modern hayatın karmaşası icinde unutuverdiğimiz, hayatın icinde uygulaması kolay 100 salih amel...Aşağıda okuyacağınız liste, sosyal medya ortamında cok sayıda arkadaşın kıymetli katkılarıyla oluşturuldu. “Modern hayatın karmaşası icinde unutuverdiğimiz, pratik salih amelleri derleyelim” demiştik; hamdolsun, ortaya birbirinden guzel 100 madde cıkıverdi. Bu elbette bir baş­langıc, salih ameller de bu kadarla sınırlı değil. Yol uzun, el verir ki revÂn olalım.

Buyurunuz efendim:

Anne-baba uzaktaysa eğer mutlaka hatırlarını sor­mak; duzenli aramak,Anne-babayla konuşurken kırıcı olmamak; onların yanlışlarına mudahale ederken şefkati elden bırakmamak,Serviste uyuyakalan arkadaşını ineceği durağa gelince uyandırmak,Toplu taşıma araclarında, yaşlı olmasa dahi yorgun olduğu belli olanlara, eşyası olanlara, kitap okuyanlara vs. mumkun olduğunca yer vermek,Ters istikamette dahi olsa, arkadaşları gidecekleri yere bırakmak,Arabası olan arkadaşa, “Beni bırak” diyerek yuk ol­mamak,Mumkun olduğunca, yalnız başına yemek yememek,Maddi imkÂnlar el verdiği olcude, yemek ısmarlamak, evlerde yemekli davetler vermek,Bildiğimiz bir konu bile olsa, karşı tarafı sabırla dinlemek,Toplu taşıma araclarında, Akbil ’i (bileti) olmayanın yerine Akbil (bilet) basmak,Akbil ’i (bileti) bitenlerden herkes gozlerini kacırır­ken, kartını uzatmak,Ağızdan kotu sozler cıkan arkadaşları, kırmadan uyarmak,Gıybet yapılırken veya dedikodu edilirken konuşanı kırmadan lafı değiştirmek, başka bir konu acmak,Toplu taşıma araclarına binerken zorlanan yaşlılara ya da eşya taşıyanlara yardımcı olmak,Trafik kurallarına azami dikkat etmek, emniyet şeridini ihlal etmemek,Mahalle ceşmelerinin yanından gecerken, boşa akıp giden suyu kapatmak,Pazardan donen insanların poşetlerini taşımalarına yardımcı olmak,Hep gulumsemek, asık suratlı olmamak, insanları germemek,Evlatlarımızın terbiyeleriyle bizzat ilgilenmek, onları teknolojiye rehin bırakmamak,Copleri mutlaka cop kutularına atmak,Kuşlar yiyip olmesin diye sakızları ortalığa atma­mak,İsrafı azaltmak icin copleri geri donuşecek şekilde ayırarak biriktirmek,Arac kullanırken mecbur olmadıkca kornaya bas­mamak,Arac kullanırken yayalara ve araclara yol vermek,Eve girerken tebessum ederek girmek ve selam vermek,İş yerine selamla ve tebessumle girmek,Sevdiğine sevdiğini soylemek, belli etmek,Hediyeleşmek; hediye vermek icin illa ozel bir vesile beklememek,Zillere nazik ve kısa basmak,Telefonla birini ararken ısrarla ve tekrar tekrar caldırmamak,Gunluk diyaloglarda, yuksek sesle ve bağırarak konuşmamak,Ofkeyi kontrol etmek, gerekirse ofke kontrol kurs­larına gitmek,Asfaltın ortasında kalmış bir solucanı cimenlik alana taşımak ya da zorda kalan minik bir boceğe bile yardım etmek,Zarar vermedikleri surece hayvanları, bocekleri vb. oldurmemek,Randevulara sadık olmak, soz verince mutlaka gitmek, gecikme ya da iptal etme durumunda mutlaka zamanında bilgilendirmek,Bir kazaya karıştığı zaman haklı olsa bile once alttan alıp “Kardeş kusura bakma” diye soze başlamak,Faize duşme tehlikesi altında olan bir Musluman kardeşine, “karz-ı hasen” (faizsiz borc) ile yardımcı olmak,Arkadaş cevresi icinde, ihtiyacı olanları duşunerek, faizsiz borc verebilmek icin kucuk fonlar oluşturmak,Gurultu cıkaran ayakkabıları giymemek, giyilmişse nazik yurumek,Arabayla giderken, ozellikle yaşlı yayaları gidecekleri yere bırakmak,Esnaf isek, kusurlu urunu muşteriye satmamak ya da satarken kusurunu belirtmek,Kişisel temizliğe dikkat etmek, ağız ve ter kokusu yaymamak icin tedbir almak,Tuvalette başkasının cekmeyi unuttuğu sifonu cekivermek,Tehlike arz eden kırık bir ağac dalı, cukur, kopmuş bir elektrik kablosu vs. gorunce mutlaka yetkililere bildir­mek, aksaklığın giderilmesine yardımcı olmak,Rastlanacak cocuklara dağıtmak uzere, yanında kucuk hediyecikler taşımak,Su icen hayvanları urkutmemek, yol uzerindeyseler uzaklarından gecmek,Ozellikle sınav haftalarında -cok elzem olan- renkli kalemleri arkadaşlarla paylaşmak,Arkadaşla camiden cıkarken, onun ayakkabısını da cıkışa kadar taşımak,Cami cıkışlarındaki ayakkabı obeklerini, cıkanların rahatca giyebileceği şekilde dizmek,Yemekhane ya da toplu halde bulunulan diğer mekÂnlarda sandalye ve masaları gurultu cıkarmadan ha­reket ettirmek,Camilere temiz coraplarla gelmek,Camilerde cep telefonunun sesini mutlaka ka­patmak,Camilerde koku ikram eden amcaları kırmamak; ama insanların hoşlanmayacağını duşunerek, mumkun mertebe kimseye koku ikram etmemek,Cep telefonlarımızın seslerini, herkesi rahatsız edecek derecede yuksek acmamak,İş yerinden cıkarken, eğer unuttuysa arkadaşımızın bilgisayarını da kapatmak,İş arkadaşının iş yukunu hafifletmek, işinin ucun­dan tutmak,Yediğimiz meyve-sebzelerin tohumlarını biriktirip, musait yeşil alanlara serpmek,Cami bahcesinde mendil satanlardan mendil alıp, abdest alanlara ikram etmek,Muhatabının elbisesindeki/sac-sakalındaki bir kusuru fark ettirmeden duzeltmek ya da buna dikkatini cekmek; (Bıyıklarda corba, dişte maydanoz, sakalda pecete),Ev işlerini mumkun mertebe sırtlanmak, eşleri yalnız bırakmamak,Toplu ulaşım aracına yetişmeye calışan icin şofore seslenmek; otobuslerdeki diğer seslenme durumlarını da duşunursek: Sesi yetmeyenin sesi olmak,Aşktan, hastalıktan, dertten, borctan, temÂşÃ‚dan vb. hayrete duşmuşlere, şaşırmışlara yol gostermek,Dert dinlemek, gonullere huzur ve surur telkin etmek,Sabrı ve merhameti tavsiye etmek,Ozellikle evliliklerde cıkan sorunlarda nasihat ver­mek durumunda kalındığında, tarafların ikisini de dinle­mek, duygusal ve taraflı hukumler vermemek,Munasip usluplarla, guzellikleri tavsiye etmek,Yol, adres sorana yardımcı olmak,İlgilisi olan bir şeyin gozden yitip gitmesine musa­ade etmemek; (“Bu kitap tam sana gore”, “Bu makale senin calıştığın konuyla ilgili”),Cay getirmek (evde, işte),Toplu taşıma araclarında telefonla konuşurken yavaş sesle konuşmak ve başkasını rahatsız etmemek,Toplu ortamlarda sakız ciğnerken garip sesler cı­karmamak,Toplum icinde muzik dinlerken kulaklığın sesini sonuna kadar acmamak,Evcil hayvanlarımızı sokakta gezdiriyorsak, pislik­lerini kaldırıma ya da ağac diplerine bırakmamak,Sokak hayvanları icin ozellikle yaz aylarında dışarıya su kapları koymak,Apartmana girerken arkada kucağında bebeği, elin­de poşeti olanlar vs. varsa onlara yol vermek, elindekileri almak, asansoru cağırmak, hatta gideceği kata bırakmak,Asansorden indikten sonra, yetişmek icin koşanlar varsa onlar icin asansoru tutmak,Hamile kadınlara yol ve yer vermek; o anda yedi­ğimiz bir şey varsa mutlaka ikram etmek,Bizimle oynamak isteyen bir kediyi reddetmemek,Herhangi bir şeye ihtiyacı olan birini gorunce, ihtiyacını ona hissettirmeden gidermek,Sadaka, zekat vb. verirken, muhtacları rencide etmemek,Evlenmek isteyenlere yardımcı olmak,Odemeli arayan arkadaşın cağrısını mutlaka kabul etmek, kontorsuzluğunu yuzune vurmamak,Camide insanlarla namaz kılarken, sureleri ve du­aları sesli okuyup yanımızdakini şaşırtmamak,İnsanların canı cekebileceği icin, sosyal medyada yemek ve ziyafet fotoğrafı paylaşmamak,Allah ’ın verdiği maddi imkÂnları değerlendirirken, muhtacları da duşunerek mutevazı olmak,Birilerinden duyulan “mış ’lara/mişlere”, “gozumle gormedim” diye karşılık vermek,Erkekler icin: Tesetturu kadınlara mahsus bir farz zannetmemek, giyinirken edebi ve tesetturu muhafaza etmek,Yanımızdan ambulans gectiğinde, icindeki hasta icin dua etmek,Sunnet olduğu uzere: Mezarlıklara, orada yatan Musluman ahaliye selam vererek girmek,Hataları yuze vurmamak, muhatabı utandırmaktan sakınmak,Muhatabımız konuşurken yanlış bir kelime kulla­nırsa, doğrusunu kibarca cumle icinde kullanmak,Dar bir kaldırımda karşıdan bebekli bir anne geli­yorsa kaldırımı ona terk etmek,Copculere, temizlik işcilerine, caycılara, mustah­demlere, sokaklarda kÂğıt toplayan cocuklara selam vermek, hatırlarını sormak,Arabaların onune atlayıp, şoforleri zor durumda bırakmamak,Araba kullanırken, karşıdan karşıya gecmeye calışan yaşlıları korkutmamak, onların gecmesi icin yavaşlamak ya da durmak,Yaya isek, bize yol veren şofore teşekkur etmek ya da elle selam vermek,Mahalle esnafı ile tanışmak, alışverişlerde hal-hatır da sormak,Doktorsak, hastaya merhametle muamele etmek,Devlet memuru isek, vatandaşın işini savsaklama­mak, onları gereksiz yere bekletmemek,Kotu bir haber vermek gerekiyorsa, mutlaka empati yapılarak ve şefkatle duşunulmuş cumleler kurmak.
Kaynak: Taha Kılınc, Kırmadan İncitmeden, Aşina Kitap
İslam ve İhsan