Vesvese ne demektir? Vesvese neden olur? Vesvese sebebiyle zihne gelen kotu sozlerden dolayı insan gunahkÂr olur mu? Bunlardan kurtulmak icin bir dua var mıdır?Vesvese, gizli sese denir. Bir mastar olan “vesvÂs” kelimesinin şeytana isim olması da aynı manayla alakalıdır ki, şeytan “vesvesenin kaynağı” demektir.
VESVESE NEDİR, NEDEN OLUR? Fısıltı, soz, fiskos, kuruntu, işkil demek olan vesvese yaygın olarak; kotu bir işin yapılması, iyi bir işin terk edilmesi veya geciktirilmesi ya da eksik yapılması icin şeytanın insanı kışkırtması, aklını celmesi ve akla kotu duşunceleri getirmesi anlamında kullanılır.
Kur ’an ’da vesveseci şeytanın şerrinden Allah ’a sığınılması emredilmiş (NÂs, 114/1-6); hadis kaynaklarımızda, muminlere vesvese ile hareket etmemeleri tavsiye edilmiş, vesvesenin dinî-hukukî bir hukum doğurmayacağı bildirilmiş ve vesvese ile hareket edenin, orneğin; “acaba eşimi boşadım mı boşamadım mı; eşimi boşamış olabilir miyim” diye kuruntu yapan birisinin talakının (boşamasını) gecerli sayılmayacağı bilgisi yer almıştır. (bk. BuhÂrî, TalÂk, 11; Muslim, ÎmÂn, 201-205, 211; Ebû DÂvûd, SalÂt, 158; Tirmizî, TahÂret, 43; Ahmed b. Hanbel, el-Musned, II, 255; VI, 106) Bununla birlikte vesvesenin bir diğer kaynağı ise kişinin kendi nefsidir. Kur ’an ’da bu meseleye şoyle değinilmektedir:
“Andolsun insanı biz yarattık ve nefsinin kendisine vesveselerini (fısıldadıklarını) biliriz.” (KÂf 50/16)
ŞEYTANIN VESVESESİ Şeytanın insanı kufre surukleme yollarından birisi de, onu şuphe ve tereddude surukleyebilecek sorulardır. Kalpten gecen bu sorular, hic şuphesiz şeytanın vesvesesi ile meydana gelmektedir. Bu istifhamların, desise olarak en şiddetli olanını, bizzat Allah Resûlu, bize şoyle haber vermiştir: “Şeytan sizden birinize gelerek ‘filan ve filan şeyi kim yarattı? ’ der. O kişi ‘Allah yarattı ’ deyince peki, ‘Allah ’ı kim yarattı? ’ der. İş bu dereceye varınca o kimse hemen Allah ’a sığınsın ve o duşunceden uzaklaşsın!” (BuhÂrî, Bedu ’l-halk 11; Muslim, İman, 214) Bazı rivayetlerde “Allah ’a iman ettim, desin!” (Muslim, İman, 212) ilavesi de vardır.
VESVESE GUNAH MI? Bu itibarla kuruntulu kişilerin, iclerinden bir sesin fısıldadığını soyledikleri kufur vb. ifadeleri, vesvese kapsamında olup sahiplerinin imanlarına ve dinlerine zarar vermez. Zira Allah Teala, kullarını gucleri ile orantılı olarak sorumlu tutmuştur. Yukumluluk guc oranındadır. “Hz. Peygambere Ashab-ı Kiram ’dan bazıları gelerek şoyle demişlerdi: ‘Kimimizin aklından bir kısım vesveseler geciyor, normalde bunu soylemenin gunah olacağı kanaatindeyiz. ’ Hz. Peygamber ‘Gercekten boyle bir korku duyuyor musunuz? ’ diye sormuş, oradakiler de ‘Evet! ’ deyince, ‘İşte bu (korku) imandandır (akla gelen vesvese de zarar vermez).” (Muslim, İman, 209) buyurmuştur. Konu ile ilgili başka bir hadis-i şerif de şoyledir: “Allah TeÂlÂ, iclerinden gecen fena şeylerle amel etmedikce veya onu konuşmadıkca, o şey yuzunden ummetimi hesaba cekmeyecektir.” (BuhÂrî, Talak, 11; el-EymÂn ve ’n-nuzûr: 15)
Kısaca, icinde bulunulan durumdan kurtulmak icin bu tur vesveselere itibar edilmemelidir. Zira vesvese, uzerinde durdukca yoğunlaşır.
Kaynak: Diyanet Fetva Kurulu
İslam ve İhsan
VESVESEDEN KURTULMANIN YOLLARI