Peygamber Efendimiz once kotu huylardan ikisine temasla bunların terk edilmesini istemekte ve bu huyları terk edenlere verilecek mukÂfattan soz etmekte, sonra da butun kotu huylardan arınan kimsenin en yuksek dereceye ulaşacağını belirtmektedir.Ebû UmÂme el-BÂhilî radıyallahu anh ’den rivayet edildiğine gore Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:

“Haklı bile olsa cekişip didişmeyen kimseye cennetin kenarında bir koşk verileceğine ben kefilim.

Şakadan bile olsa yalan soylemeyen kimseye cennetin ortasında bir koşk verileceğine kefilim.

İyi huylu kimseye de cennetin en yuksek yerinde bir koşk verileceğine kefilim.”[1]

KOTU HUYLARDAN KURTULMAK

Kendini haklı, başkasını haksız gostermek icin cekişmek ve karşısındakini aşağılamaya calışmak cirkin bir huy, bir haksızlık, kısacası zulumdur. Doğru bildiği bir hususu karşısındakine mutlaka kabul ettirmek icin uğraşmak da doğru değildir. Cunku karşı taraf kendi bildiğinden vazgecmemek icin direndiği takdirde, tatsız olaylar cıkabilir. Faydadan cok zarar meydana gelebilir.

Kotu huylardan biri de yalan soylemektir. Bize inanan ve guvenen birini yalan soyleyerek aldatmak, ona ihÂnet etmektir. Yalanın şaka yollu soylenmesi bile cirkindir. İnsanları eğlendirmek icin yalan soyleyen kimselerin ne fena bir iş yaptıklarını gostermek icin Peygamber Efendimiz: “Yazıklar olsun milleti guldurmek icin yalan soyleyen kimseye; yazıklar olsun; yazıklar olsun” buyurmuştur (Ebû DÂvûd, Edeb 80; Tirmizî, Zuhd 10). Yalan konusu 1545-1550 numaralı hadisler arasındaki “Yalan Yasağı” bahsinde ele alınacaktır.

İYİ HUYLU OLMAK

İyi huy dediğimiz guzel ahlÂk ise, insanın en değerli meziyetidir. Allah TeÂl Peygamber Efendimiz ’in en ustun yanını belirtirken, “Sen en guzel ahlÂka sahipsin” [Kalem sûresi (68), 4] buyurmaktadır. Muslumanlar huyları guzelleştiği olcude Allah ’a ve Resûlu ’ne yaklaşır, onların sevgisine hak kazanırlar.

Kotu huylu kimse, başkalarından once kendisine yazık eder. Cunku onun bu hali, kolay kolay iyileşmeyecek belki de omur boyu kendisinden ayrılmayacak bir hastalıktır.

KOTU HUYUNU BUL VE ONDAN KURTULMAYA CALIŞ

Rivayet edildiğine gore Abdullah İbni MubÂrek hazretleri bir yolculuk sırasında kotu huylu bir adamla arkadaş olmuştu. Adamın suyunca gitmeye, dediklerini yapmaya, onu kırmamaya calıştı. Yolculuk sona erip de kotu huylu arkadaşından ayrılırken, İbni MubÂrek, cok değerli bir dostundan ayrılıyormuş gibi ağlamaya başladı. Onun bu haline hayret edenlere şunları soyledi:

Ben bu adama acıdığım icin ağlıyorum. Cunku yolculuk bitti, ben de kendisinden ayrıldım. Fakat onun kotu huyu hÂl kendisiyle beraber.

Aklı başında bir kimse kendini tanımaya gayret etmeli, kotu huylarını bulup onlardan kurtulmaya calışmalıdır.

Hadisten Oğrendiklerimiz

1- İnsan haklı da olsa faydasız munakaşalardan uzak durmalıdır.

2- Şaka yollu bile olsa, yalan soylememelidir.

3- Allah TeÂl ’nın en cok sevdiği kimseler, iyi huylu olanlardır.

4- Bu ozelliklere sahip olan kimselere ikrÂm olarak cennetin muhtelif yerlerinde saraylar verilecektir.

[1] Ebû DÂvûd, Edeb 7. Ayrıca bk. Tirmizî, Birr 58; İbni MÂce, Mukaddime 7.

Kaynak: Riyazus Salihin, Hadis-i Şerif Tercumesi, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan