Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz, sahÂbîlerinden Abdullah bin Omer -radıyallÂhu anhumÂ- ’ya ve onun şahsında kıyamete kadar gelecek butun ummetine muhim bir îkazda bulunmuştur. Peki bu ikaz nedir? Peygamberimizi (s.a.v) bizden nasıl davranmamızı istiyor?Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz, cok sevdiği sahÂbîlerinden Abdullah bin Omer -radıyallÂhu anhumÂ- ’ya ve onun şahsında kıyamete kadar gelecek butun ummetine muhim bir îkazda bulunmuştur:

“Ey İbn-i Omer! Dînine iyi sarıl, dînine iyi sarıl! Zira o, senin hem etin, hem kanındır. Dînini kimden oğrendiğine cok dikkat et! Dînî ilimleri ve hukumleri, istikÂmet ehli Âlimlerden al, istikÂmetten sapanlardan alma!” (Hatîb el-BağdÂdî, el-KifÂye fî İlmi ’r-RivÂye, s. 121)

ONEMLİ BİR İKAZ!

AbdulkÂdir GeylÂnî Hazretleri buyurur:

“Ey oğul! Eğer cÂhil, ikiyuzlu, munÂfık, hev ve heveslerinin peşinde giden bir şeyh (muteşeyyih)[1] ile arkadaş olur, onun sohbetinde bulunursan; o senin nefsinin azmasına yardımcı olur. Bu tip şeyhlerin sohbeti, senin aleyhine olur.

Hakîkî şeyhler, dunya ve dunyalık icin sohbet etmezler. BilÂkis Âhiret icin, mu ’mini AllÂh ’a goturmek icin sohbet ederler.”[2]

İnsan, icinde bulunduğu cevreden tesir alan bir yapıya sahiptir. Kalp, ulfet ve unsiyet ettiği kimselerin zamanla mizac ve karakterine, rengine ve Âhengine burunur.

İmÂm GazÂlî Hazretleri ’nin buyurduğu gibi; fÂsıklar ve gÂfillerle zÂhirî beraberlik, zamanla zihnî beraberliğe, zihnî beraberlik de bir muddet sonra kalbî beraberliğe donuşur. Bu ise, insanın adım adım helÂke suruklenmesi demektir. Nitekim Nûh -aleyhisselÂm- ’ın ikinci karısı ve Lût -aleyhisselÂm- ’ın karısı bu sebeple Cehennem ’e dûcÂr olmuşlardır.

Dolayısıyla mu ’min, bilhassa ebedî hayatını ilgilendiren hususlarda kimlerin tesir dairesi icinde bulunduğuna son derece dikkat etmelidir. Dostlarının, Kur ’Ân ve Sunnet istikÂmetinde yaşayan, takv ehli, sÂlih kimseler olmasına titizlik gostermelidir.

Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz, cok sevdiği sahÂbîlerinden Abdullah bin Omer -radıyallÂhu anhumÂ- ’ya ve onun şahsında kıyamete kadar gelecek butun ummetine muhim bir îkazda bulunmuştur:

“Ey İbn-i Omer! Dînine iyi sarıl, dînine iyi sarıl! Zira o, senin hem etin, hem kanındır. Dînini kimden oğrendiğine cok dikkat et! Dînî ilimleri ve hukumleri, istikÂmet ehli Âlimlerden al, istikÂmetten sapanlardan alma!” (Hatîb el-BağdÂdî, el-KifÂye fî İlmi ’r-RivÂye, s. 121)

Zira bir kimse zÂhiren Âlim de olsa, Kur ’Ân ve Sunnet istikÂmetinde, takv uzere bir yaşayışı yoksa; bilhassa mÂnevî hayatın inşÃ‚sında, onun vereceği fikirlere, yapacağı telkinlere îtibar etmemek gerekir. Zira nefs ve şeytan, bu gibi şahısları, sûret-i haktan gorunerek turlu hile ve tuzaklarla kendi safına cekebilir. Sonra da onları halkı irşÃ‚d etmek bir tarafa, Âdeta idlÂl ve ifsÂd etmek icin kullanabilir.

Dînî bir kisve altında dîne ve dindarlara zarar veren bu tur kimseleri teşhis hususunda en kat ’î olcu, Kitap ve Sunnet ’tir. Cuneyd-i BağdÂdî Hazretleri der ki:

“Bir ki­şi­yi ha­va­da ucar­ken bile gor­se­niz, h­li Ki­tap ve Sun­ne­tʼe uy­mu­yor­sa bu bir (kerÂmet değil) istidrac­tır.”[3]

Nitekim kıyÂmetin buyuk alÂmetlerinden biri olan DeccÂl de birtakım fevkalÂde hÂller sergileyecek, bu sayede kandıracağı bircok insanı ebedî felÂkete surukleyecektir.

Bu itibarla, ashÂb-ı kirÂmın dînî hususlarda dÂim Kitap ve Sunnet ’i dikkate alma hassÂsiyeti, hepimiz icin ornek teşkil etmelidir. Oyle ki hadis rÂvîleri, bir hadis almak icin uzun yollar katedip yanına gittikleri bir şahsın, hayvanını yanına cekmek icin boş bir yem torbası gostererek kandırmakta olduğunu gorduklerinde, onun ahlÂkını mûteber saymamışlardır. Yani bir hayvanı bile olsa “kandırma” ve “aldatma” zaafı icinde bulunan kişiyi, Allah Rasûlu ’nun hadîs-i şerîfleri muktezÂsınca yaşamadığı icin, hadîs nakline ehil gormemişlerdir.

TÂbiîn neslinin buyuk imamlarından Ebû ’l-Âliye-rahmetullÂhi aleyh-der ki:

“Biz, kendisinden (hadis) almak icin bir kişinin yanına gittiğimizde, once onun namaz kılışına dikkat ederdik; eğer namazını guzel kılarsa; «O, diğer işlerini de guzel yapar.» diyerek yanına otururduk. Namazını huşû ve tÂdil-i erkÂna riÂyet etmeden kılarsa; «Onun diğer işleri de menfîdir.» diyerek yanından kalkardık.” (DÂrimî, Mukaddime, 38/429)

İşte bugun de, dînî bilgisine murÂcaat edilecek kimseleri bu olculer ışığında değerlendirmek şarttır. Zira Ebu ’l-Hasan Harakānî Hazretleri ’nin buyurduğu gibi:

“İki kişinin dinde cıkardığı fitneyi şeytan bile cıkaramaz: Dunya hırsına kapılmış din Âlimi ve ilimden mahrum ham sofu.”[4]

VelhÂsıl mÂnen tekÂmul etmiş ilim ve irfan sahibi kimselere ulfet, unsiyet, dostluk ve yakınlık gostermemiz îcÂb eder ki, bizi de o mukemmelliğe doğru cekip gotursunler. Aksi hÂlde irşad yerine idlÂle mÂruz kalmak, kuvvetle muhtemeldir.

Diğer taraftan, gunumuzde maalesef birtakım cÂhil kimselerde; “Ben filÂn zÂtın eteğine yapışırım, o beni Âhirette kurtarır…” şeklinde bir telÂkkî mevcuttur. HÂlbuki eteğine yapışılacak o zÂtın dahî son nefeste îman selÂmetiyle gidebilme hususunda hicbir garantisi yoktur. AllÂh ’ın rahmetine sığınmak yerine sadece fÂnîlere guvenmek, buyuk bir aldanıştır.

Nitekim Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- en yakınlarına bile bu hususta îkazlarda bulunmuştur:

“Ey Rasûlullah Muhammed ’in kızı FÂtıma! Ey Safiyye! Allah katında makbûl ameller işleyiniz! Cunku ben (kulluk yapmadığınız takdirde) sizi AllÂh ’ın azÂbından kurtaramam!” (İbn-i Sa‘d, II, 256; BuhÂrî, MenÂkıb, 13-14; Muslim, Îman, 348-353)

SahÂbe-i kirÂmın meşhur zÂhid ve Âbidlerinden olan Osman bin Maz ’ûn -radıyallÂhu anh- vefÂt ettiğinde bir kadın:

“–Ey Osman, şehÂdet ederim ki şu anda Allah TeÂl sana ikram etmektedir.” dedi.

Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz mudÂhale ederek:

“–AllÂh ’ın ona ikram ettiğini nereden biliyorsun?” buyurdu.

Kadın:

“–Bilmiyorum vallÂhi!” deyince Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şoyle buyurdu:

“–Bakın, Osman vefÂt etmiştir. Ben şahsen onun icin Allah ’tan hayır umîd etmekteyim. Fakat ben peygamber olduğum hÂlde, bana ve size ne yapılacağını (yani başımızdan ne gibi hÂller gececeğini) bilmiyorum…” (BuhÂrî, TÂbîr, 27)

Dipnotlar:

[1] Muteşeyyih: Şeyh veya velî olmadığı hÂlde o zÂtlara Âit hÂl ve tavırları sun ’î ve gostermelik bir sûrette sergilemeye calışan sahtekÂr kimse.

[2] Fethu ’r-RabbÂnî, sf. 335.

[3] İstidrac: KerÂmetin zıddı olarak; kÂfir, munÂfık, fÂsık ve muteşeyyih kimselerden zuhûr eden bÂzı hÂrikulÂde hÂllerdir. Bu hÂller birer ilÂhî imtihan olup onları kademe kademe helÂke surukler.

[4] AttÂr, Tezkiretu ’l-EvliyÂ, s. 624.

[5] Fethu ’r-RabbÂnî, sf. 303.

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Altınoluk Dergisi, 2018 – Ocak, Sayı: 382, Sayfa: 032
İslam ve İhsan