Komşu hakları nelerdir? Koşu hakkı ile ilgili hadisler ve komşu hakkının onemi...Komşuluk o derece muhimdir ki sadece bu dunya ile de sınırlı kalmamaktadır.
Hayatta iken sÂlihlerle beraberlik ehemmiyetli olduğu gibi, kabirde de onlara komşu olmak buyuk bir ehemmiyet arz etmektedir. Bunu Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şoyle ifÂde buyurur:
“Olulerinizi sÂlih insanların arasına defnediniz.” (Deylemî, I, 102)
Bunlarla birlikte komşuların ufak tefek eziyet ve sıkıntılarına da katlanmak gerekir. Zîr CenÂb-ı Hakk ’ın sevdiği kişilerden biri de, komşusunun eziyetlerine Allah rızÂsı icin katlanan kimsedir. Allah TeÂl onu, bir şekilde komşusunun fenÂlığından muhÂfaza eder. [Bkz. Ahmed, V, 176. 2) Bkz. Muslim, ÎmÂn, 73.]
KOMŞU HAKLARI
Peygamber Efendimiz -aleyhissalÂtu vesselÂm- komşu hakları husûsunda şoyle buyurmuştur:
“CebrÂîl bana, dÂim komşu hakkını tavsiye ederdi. Oyle ki ben, komşuları birbirine mîrascı kılacak zannetmiştim!” (BuhÂrî, Edeb, 28; Muslim, Birr, 140)
“…Komşuna ihsanda bulun ki (kÂmil bir) mu ’min olasın...” (Tirmizî, Zuhd, 2/2305; İbn-i MÂce, Zuhd, 24)
Ebû Zer -radıyallÂhu anh- şoyle der:
“Dostum Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- bana şoyle vasiyet etti:
«Corba pişirdiğin zaman suyunu cok koy. Sonra da komşularrını gozden gecir ve gerekli gorduklerine guzel bir şekilde ikrÂm et!»” (Muslim, Birr, 143)
Hadîs-i şerîf muktezÂsınca komşu hakkını îfÂya, yokluk dahî mÂzeret değildir. İmkÂnı dar olan kişi de gucu nisbetinde komşusunu kollamak durumundadır. Zîr Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’den şoyle bir ihtar vÂrid olmuştur:
“Komşusu acken tok yatan kimse mu ’min değildir.” (HÂkim, II, 15; Heysemî, VIII, 167)
KOMŞULARA HUZURSUZLUK VERMEK İMAN ZAÂFIDIR!
Diğer taraftan komşulara huzursuzluk vermek, buyuk bir îman zaafıdır. Komşular, oncelikle birbirlerinin şerrinden emîn olmalıdırlar. Nitekim Ebû Hureyre -radıyallÂhu anh- ’ın rivÂyetine gore Peygamber Efendimiz -aleyhissalÂtu vesselÂm-:
“–VallÂhi îmÂn etmiş olmaz. VallÂhi îmÂn etmiş olmaz. VallÂhi îmÂn etmiş olmaz!” buyurdu. SahÂbîler:
“–Kim îmÂn etmiş olmaz, y RasûlallÂh?” diye sordular.
Efendimiz -aleyhissalÂtu vesselÂm-:
“–Yapacağı fenÂlıklardan komşusu emniyet icinde olmayan kimse!” buyurdu. (BuhÂrî, Edeb, 29; Muslim, ÎmÂn, 73; Tirmizî, KıyÂmet, 60)
KOMŞUSUNA KOTULUK YAPANLAR CENNETE GİREMEZ
FenÂlıklarından komşusu emniyette olmayan kimsenin cennete giremeyeceği de haber verilmiştir. [2]
Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- komşu haklarını şoyle acıklar:
“Bir kişi, ehline ve malına gelecek kotulukten korktuğu icin kapısını komşusuna kapalı tutmak zorunda kalıyorsa, o komşu,gercek mu ’min değildir. Aynı şekilde şerrinden emîn olunmayan komşu da gercek mu ’min değildir.
KOMŞU HAKKININ NE OLDUĞUNU BİLİYOR MUSUN?
Senden yardım dilediğinde yardım etmen, borc istediğinde vermen, Muhtac olduğunda ihtiyacını gormen, Hastalandığında ziyÂret etmen, Bir hayra kavuştuğunda tebrik etmen, Musîbete uğradığında tÂziyede bulunman, Olduğunde cenÂzesine katılman, İzni olmadıkca binÂnı onun binÂsından daha yuksek yapıp ruzgÂrına mÂnî olmaman, Corbandan az da olsa ona da gondermek sûretiyle tencerenin kokusuyla onu rahatsız etmemendir. Bir meyve satın aldığında ona da hediye et, Eğer bunu yapamazsan meyveyi evine (komşuna gostermeden) gizlice getir. Onu cocuğun da dışarı goturup, komşunun cocuğunu ozendirmesin.” (Beyhakî, Şuab, VII, 83; Kurtubî, V, 120-123) Komşuya verilecek veya ondan gelecek herhangi bir hediyeyi kesinlikle kucuk gormemelidir. Her vesîleyle onların gonlunu almaya bakmalı, devamlı ikram ve ihsanda bulunmalıdır. Allah Rasûlu -sallÂlllÂhu aleyhi ve sellem- ne guzel buyurur:
“Birbirinize hediye veriniz. Cunku hediye, gonullerdeki dargınlığı yok eder. Komşu hanımlar birbiriyle hediyeleşmeyi kucumsemesin! Alıp verdikleri şey, azıcık bir koyun pacası bile olsa!..” (Tirmizî, VelÂ, 6/2130)
Kaynak: Osman Nûri Topbaş, Faziletler Medeniyeti-2, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan