İbadetlerin toplumsal etkileri ve faydaları nelerdir? ibadet sadece ferdi midir?Dînimizde ibÂdetler sadece ferdî değildir. Ailevî ve ictimÂî vazifeler de vardır. Bedenî ibÂdetler yanında mÂlî ibÂdetler de vardır.
Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ashÂbına sık sık sorardı;
“Bugun bir yetim başı okşadınız mı?”
Yani yetimin maddî ve mÂnevî ihtiyaclarına bir katkıda bulundunuz mu?
“Bugun Allah icin bir hasta ziyaretinde bulundunuz mu?”
“Bugun bir cenÂze teşyiinde bulundunuz mu?” (Bkz. Muslim, FedÂilu ’s-SahÂbe, 12)
Butun bunları gercekleştirebilmek icin de, omru fÂsılasız şekilde, hasenÂt ile doldurmak zarûrî. Âyet-i kerîmede buyurulduğu gibi:
فَاِذَا فَرَغْتَ فَانْصَبْ وَاِلٰى رَبِّكَ فَارْغَبْ
“Boş kaldın mı hemen (başka) işe koyul ve yalnız Rabbine yonel.” (el-İnşirÂh, 7-8)
Bir hayır işini bitirdin, diğer hayır işine koş. Boylece hayatının her sahasını İslÂm ile ÂbÂd eyle!.. VîrÂne olmaktan kurtar!
DÂim kuyumcu terazisi hassÂsiyetiyle; kazancını, gunluk yaşayışını, evdeki, iş yerindeki hÂlini, insanlarla munasebetlerini değerlendir.
–Benim kazancım nasıl? İcinde şupheli bir şey var mı?
–Bir dukkÂnı kiraya verdim. Onu ehil bir kimseye mi verdim, yanlış iş yapan bir kişiye mi kiraya verdim?
–Hak-hukuka dikkat ettim mi? Maiyyetimde calışan kişilerin, haklarını verdim mi? Alın terlerini helÂl ettirdim mi?
–Mîrasta bir hak yedim mi? Bir aile buyuğu veya ferdi vefat ettiğinde, ehil bir fıkıh Âlimine; «Bu meselede ilÂhî tÂlimat nedir?» diye sordum mu?
–Eğer haksızlık yaptıysan, İslÂmî usûle riÂyet etmediysen kıyÂmette onun hesabı var. Dunyada da haramlar gonle zehir sacar, ibÂdet zevkini kurutur. Hatt kabulune mÂni olur.
Hadîs-i şerifte hulÂseten şoyle buyurulur:
“Kazancı haram bir kişi hacca gelir; «Lebbeyk!» der fakat ona; «LÂ lebbeyk! / Sen reddedildin!» denir.” (Bkz. Heysemî, III, 209-210)
Onun icin lokmaların helÂliyeti husûsunda mîras hukukuna cok dikkat etmek lÂzım.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş,Yuzakı Dergisi, Yıl: 2019 Ay: Haziran, Sayı: 172
İslam ve İhsan