Oğrenmeyi hızlandıracak, kolaylaştıracak, hafızayı guclendirecek 5 etkili yontem... Hafızayı guclendirme teknikleri neler?İnsan ne kadar zeki olursa olsun hafızasını en iyi şekilde kullanamadığı zamanlar olur. Yapılan araştırmalar, cok sayıda oğrencinin sınanmış etkin oğrenme yontemlerini kullanmadığını, onun yerine işe yaramaz alışılmış yontemlerle zaman kaybettiklerini gosteriyor.

Psikoloji alanında yayın yapan onemli bir dergide yer alan yeni bir araştırmada, bir konuyu oğrenirken sıkca başvurulan beş yontem, bunlara dair yanlış inanclar ve nasıl daha etkili kılınabilecekleri incelenmiş.
1. YONTEM: TEKRAR TEKRAR OKUMAK Yeni kelimeler mi oğreniyorsunuz? Burada en sık kullanılan yontemlerden biri, anlamlarını oğreninceye kadar kelimeleri tekrar etmektir. Ancak psikologlar bu yontemin pasif olduğuna ve pek işe yaramadığına inanıyor. Yani ne kadar tekrarlasanız da oğrenmeye calıştığınız bilginin coğu kalıcı olmuyor.

Pasif tekrarlamalar belki de en az etkili calışma yontemidir. Ama bazen temel bilgileri edinmek icin bunu zorunlu hissedebilirsiniz. Bu durumda tekrarları duzenli aralıklarla yineleyebilirsiniz. Bir bolumu okuduktan sonra başka bir işle meşgul olup bir saat, bir gun veya bir hafta sonra o bolume geri donebilir, boylece hafızanızı stimule edebilirsiniz.
Ayrıca o bolume geri donmeden once zihninizi yoklayarak neyi anlayıp anlamadığınızı gozden gecirebilir, boylece zihinsel katılım oranınızı artırabilirsiniz.
2. YONTEM: ALTINI CİZEREK OKUMAK Tekrar tekrar okumak gibi bu yontem de pek işe yaramaz. Aslında bir şey okurken onemli kısımların altını cizmek fikir olarak mantıklıdır; okuduğunuz şeye daha fazla angaje olmanızı ve daha sonra donup baktığınızda bu kısımları kolay bulmanızı sağlar. Bu yontem pasif okumadan biraz daha etkili olabilir; ancak oğrencilerin her şeyin altını cizmesi nedeniyle pek yararı gorulmez.
Uzmanlar, metnin bir kez baştan sona okunmasını, onemli kısımları işaretleme işinin ikinci okuma sırasında yapılmasını oneriyor. Boylece parcalar uzerinde daha fazla duşunme ve butun icindeki goreceli onemlerini daha iyi değerlendirme fırsatı olacaktır. Bu ise daha guclu bir hafıza oluşumu icin gerekli olan aktif oğrenmeyi teşvik eder.
3. YONTEM: NOT ALMAK Hangi kutuphaneye, sınıfa veya amfiye girseniz oğrencilerin hararetle not aldığını gorursunuz. Ama okurken altını cizme ve işaretleme gibi burada da sorun, not alınacak şeyin konu butunluğu icindeki onem derecesi konusunda yanlış kararlar verme ihtimalidir. Her şeyi not almak bir işe yaramaz.
Deneyler gosteriyor ki, oğrenciler notlarında bir fikri ifade ederken ne kadar az kelime yazmışsa onu daha sonra hatırlama ihtimali artıyor. Kendi ifadelerinizle ozet yazmak, konu uzerinde duşunmenizi sağlıyor ve bu ekstra caba o fikrin hafızaya yerleşmesini kolaylaştırıyor.
Ayrıca not alırken klavye yerine defter ve kalem kullanmanın konuyu sonradan hatırlama acısından daha etkili olduğu goruluyor. Bunun nedeni ise kalemle yazmak daha yavaş olduğundan not alan kişinin ifadeler uzerinde duşunup kısaltmaya calışmasındandır.
4. YONTEM: TEMEL NOKTALARI BELİRLEMEK Coğu oğretmen, oğrencilerini, gordukleri dersin ana hatlarını, temel noktalarını belirlemeye yonlendirir. Oğrenilmesi gereken temel noktalar mantıklı bir sıralama ile ortaya konur. Bazen bunu oğretmenler hazırlasa da oğrencilerinden de isteyebilirler.
Araştırmalar, dersin ana hatlarına sahip olan oğrencilerin daha iyi performans gosterdiğini ortaya koyuyor. Zira bu yolla farklı konular arasındaki bağlantıları tespit etmeleri mumkun olabiliyor. Calışmaya başlamadan once konunun ana iskeletini oluşturmak, ilerledikce ayrıntılara girmek etkili bir yontem olarak biliniyor.
Oğrenme surecinin buyuk kısmı oğretmen olmadan, kendi başına yapılan calışmayı icerir. Herhangi bir metni okurken veya dersi dinlerken oğrenci, konunun temel noktalarını kendi başına cıkarabilir. Burada da bu işi ozet halinde yapmak gerekir. Yani ayrıntılara girmeden ana catıyı kurmak, boylece temel bağlantıları gorecek şekilde 'sağlam oğrenme' işleminden yararlanmak onem taşır.
5. YONTEM: HAFIZA KARTLARI Ozellikle ayrıntılı bilgiler iceren bir konuyu oğrenirken kişinin kendisini teste tabi tutması (psikologlar buna "bilgi cıkarma pratiği" diyor) en etkili oğrenme yontemi olarak goruluyor, hafızayı geliştirici bir etkisi olduğu ifade ediliyor. Ancak bu yontemin etkisini artırıp azaltacak işlemler de var.
Coğu insan kendi duşunme tarzının sınırlarını kestiremez; aldığı kararları gercekte olduğundan daha akıllıcaymış sanabilir. Neyi ne kadar oğrendiğimiz konusunda da boyle bir yanılgıya duşebiliriz. Bir araştırmada goruldu ki, kişinin bir bilgiyi oğrenme duzeyi konusunda ozguveni ne kadar fazla ise onu daha sonra hatırlama ihtimali de o kadar azalıyor.
Oğrendiğimiz bilgileri ileride unutmanın ne kadar kolay olduğunu anlayamayabiliriz. Diyelim ki hafıza kartları kullanarak bilginiz konusunda kendinizi sınadınız ve o an konuyu hatırladığınızı gordunuz. Bu, o bilgilerin artık unutulmayacağı anlamına gelmiyor.
Yani, hafıza kartlarınızı hemen atmayın; kendinizi ara ara test etmeye devam edin.
İslam ve İhsan