Şuphelilerden uzak durup helÂl olanlara yonelmek gerekir. Harama duşmekten korunmak boylece sağlanmış olur.Ebû Muhammed Hasan İbni Ali İbni Ebû TÂlib -radıyallahu anh- şoyle dedi:
Ben Resûlullah ’tan -sallallahu aleyhi ve sellem-:
“Şupheliyi bırak, şuphe vermeyene bak. Zira gonul, (sozde ve işde) doğrudan huzur, yalandan kuşku duyar” buyurduğunu belledim. (Tirmizî, KıyÂmet 60)
GONLUNE SOR, KALBİNE DANIŞ
Ahmed İbni Hanbel ’in Musned ’inde yer alan rivayete gore Hz. Hasan ’a, “Hatırında Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ’den ezberlediğin neler var?” diye sormuşlar. O verdiği cevapta bu hadîs-i şerîfi de zikretmiştir.
Genel bir kural olarak “şuphe veren şeyi şuphe vermeyenle değiştirmeyi” oğutlemektedir. Şuphe veren ile vermeyeni tayin işinde olcu, Muslumanın gonludur. Cunku kalp, doğrudan tatmin, yalandan tedirgin olur.
Ebû Hureyre radıyallahu anh ’den zayıf bir sened ile rivayet edilen bir başka hadiste:
- Bir şeyin bana şuphe verip vermediğini nasıl anlayabilirim? diyen kişiye Hz. Peygamber şu tavsiyede bulunmuştur:
- “Elini kalbinin uzerine koy. Cunku kalp haramdan irkilir ve cırpınır, helalden de sukûn ve huzur bulur.” (Heysemî, Mecme ’u ’z-zevÂid, X, 294)
Eli kalp uzerine koyup kalp atışlarını dinlemek, gunumuzdeki “yalan makinası” uygulamasını andıran psikoljik bir yontemdir.
Diğer taraftan, iman kesinlik (yakîn) ister. İmandan kaynaklanan soz ve davranışların da doğru ve kesin olması gerekir. Kuşkulu ve tereddutlu işler yapmak, bir başka hadiste belirtildiği uzere (bk. 589. hadis), yasak bolge yakınında gezinmektir. Her an harama duşme tehlikesi ile başbaşa olmak demektir. Oysa “Korkulu ruya gormektense uyanık durmak yeğdir.” Şupheli şeyleri terketmek, bircok sıkıntıdan peşinen kurtulmak demektir.
HelÂl ve haram şuuru, şuphelilere karşı gosterilecek dikkatli tavırlarla canlı tutulabilir. Ozellikle haram sınırlarının hızla yok edildiği gunumuzde bu konu daha bir nezÂket ve ehemmiyet kazanmıştır. Şuphelileri terketmek, muslumanı gunah işlemiş olma ihtimalinin kahredici endişesinden kurtaracaktır.
HADİSTEN OĞRENDİKLERİMİZ
1. Şuphelilerden uzak durup helÂl olanlara yonelmek gerekir. Harama duşmekten korunmak boylece sağlanmış olur.
2. İnsan “icine sinmeyen” veya “ icinin ısınmadığı” konulardan uzak kalmalıdır. Gonul yatkınlığı herkes icin ozel olcudur. “Muftiler fetv verse de sen gonlune bak!” (Ahmed İbni Hanbel, Musned IV, 194) hadîs-i şerîfi daima olcu alınmalıdır.
3. Allah saygısı ile dolu olan Muslumanlar, buyuk gunahlara duşme endişesi ile kucuk gunahlardan uzak dururlar.
Kaynak: Riyazus Salihin, Erkam Yayınları

İslam ve İhsan