İnsan taklit meyli ile yaratılmıştır. Muhabbet duyduğu kimsenin hÂliyle hÂllenir. Bakışı, konuşması, tefekkuru, gonul dunyası, kalpten kalbe olan akış dolayısıyla aynîleşir. Ona benzer, onun halini alır. Peki bizler kimlerleyiz? Kiminle aynileşiyor? İşte cevabı...İnsan taklit meyli ile yaratılmıştır. Muhabbet duyduğu kimsenin hÂliyle hÂllenir. Bakışı, konuşması, tefekkuru, gonul dunyası, kalpten kalbe olan akış dolayısıyla aynîleşir. İşte bu hakikat sebebiyledir ki, CenÂb-ı Hak da en sevgili Rasûl ’unu, omrune yemin ettiği Habîb ’ini, guzel ahlÂkın zirve numûnesi olan Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’i, mu ’minlere “usve-i hasene” yani emsalsiz bir ornek şahsiyet olarak ihsan buyurmuş, lûtfetmiştir.
Yine Rabbimiz mu ’minlere gonul dunyalarını muhafaza etmek icin sÂdıklarla beraber olmalarını emretmiş,[1] zÂlimler topluluğuyla bir arada bulunmaktan da onları men etmiştir.[2]
Zira pek tabiîdir ki gul, sumbul, karanfil gibi nÂdide ciceklerle bezenmiş bir bahce uzerinden esen bir meltem, gittiği yerlere gonulleri mest eden rÂyihalar goturur. Bunun aksine, kokuşmuş mezbele ve leşler uzerinden gecip gelen bir ruzgÂr da etrafa sadece o cirkin kokuları yayar, boylece nefesleri tıkayıp ruhları daraltır. Aynen bunun gibi, sÂlih ve sÂdıklardan gonullere dÂim huzur, ferahlık, feyz ve rûhÂniyet aksederken, gÂfil ve fÂsıklardan da kalplere sıkıntı ve kasvet yansır.
BİR CURUK ELMA TUM ELMALARI CURUTEBİLİR İmam GazÂlî Hazretleri şoyle der:
“EvlÂdım! Son derece dikkat edeceğin bir husus varsa, o da kimlerle duşup kalktığındır. Şunu iyi bil ki, bir sepet sağlam elma, icindeki bir curuk elmayı sağlama cıkartamaz. Fakat bir curuk elma, hepsini curutebilir. Bunun icin dÂim sÂlihlerle beraber ol!”
Bu itibarla bir musluman, hayatının her safhasında İslÂm şahsiyet, karakter ve vakÂrına yaraşır şekilde yaşamalı, sÂlihlerle beraberliğe gayret gostermelidir. İslÂm dışı Âdetlere, bÂtıl geleneklere, gayr-i muslimlerin hÂllerine, onların modalarına, giyim-kuşamlarına heves etmekten ciddiyetle sakınmalıdır. Bu hassÂsiyet cok muhimdir. Aksi hÂlde îman zaafına sebebiyet verebilir.
“BİR KAVME BENZEYEN, ONLARDANDIR.” Nitekim ashÂb-ı kiramdan Abdullah İbn-i Mes ’ûd -radıyallÂhu anh- şoyle buyurmuştur:
“Elbiseler elbiselere benzeyince, kalpler de kalplere benzemeye başlar.” (Vekî, Zuhd, s. 597)
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’in buyuk bir tehdit ihtiv eden şu hadîs-i şerîfleri de bu hususta temel olcuyu vermektedir:
“Bir kavme benzeyen, onlardandır.” (Ebû DÂvûd, LibÂs, 4/4031)
“Kim bir kavmi severse, Allah TeÂl onu onların arasında haşreder.” (Heysemî, X, 281)
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’in hayatına baktığımızda da, gayr-i muslimlere benzememek husûsunda cok titiz davrandığını goruyoruz.
Mesel 10 Muharrem orucunda, mu ’minlere, aynı gun oruc tutan Benî İsrÂil ’e muhalefet etmelerini, bu sebeple de bir gun evveli veya sonrasıyla beraber oruc tutmalarını emretmiştir.
Oruc, İslÂm ’dan onceki ummetlerde de vardı. LÂkin Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, oruc hususunda ehl-i kitÂba muhalefet etti. Onlar, yıldızlar belirinceye kadar (yani yatsı vaktine kadar) iftarı geciktirirdi. Peygamber Efendimiz ise iftarda acele edilmesini emretti. Rabbimiz ’in kudsî bir hadiste:
“Kullarımın Bana en sevgili olanı, oruc acmakta acele davranandır.” buyurduğunu bildirdi. (Tirmizî, Savm, 13)
Yine ehl-i kitapta sahur yoktu. Peygamber Efendimiz, sahuru sunnet kılarak;
“Bizim orucumuz ile ehl-i kitÂbın orucu arasındaki en muhim fark, sahur yemeğidir.” buyurdu. (Muslim, SıyÂm, 46)
Yine tek olarak cumartesi gunu oruc tutmayı, yahudilere benzemek olacağından mekruh kıldı ve şoyle buyurdu:
“Uzerinize farz olunan orucun dışında Cumartesi gunu oruc tutmayın.” (İbn-i MÂce, SıyÂm, 38)
“Cumartesi ve pazar gunleri muşriklerin bayram gunleridir. Ben onlara muhalefet etmek isterim.” (NesÂî, es-Sunenu ’l-kubrÂ, III, 214)
MÂlum olduğu uzere, İslÂm ’dan once de Hazret-i İbrahim ’den kalan, fakat tahrif edilen bir hac ibadeti vardı.
Muşrikler Muzdelife ’den Guneş doğmadan ayrılmazlardı. Peygamberimiz, muşriklerin haccına muhalefet etmek icin, Muzdelife ’den Guneş doğmadan ayrılmıştır.
Bunların yanında Peygamber Efendimiz; sakal bırakmak, bıyıkları kısaltmak, sac tıraşında herhangi bir kısmı uzun bırakmamak gibi hususlarda da gayr-i muslimlere muhalefeti tebÂruz ettirmiştir.
Yine hicretten sonra Mescid-i Nebevî inşÃ‚ edildiğinde, namaza davetin nasıl yapılacağı mevzuu istişÃ‚re edilirken, yahudi borusu calınması ve hristiyanların canlarını kullanma teklifini reddetmiştir. Yani İslÂm ’ın namaza davet uslûbunun başka bir kavim ve ummete benzemesine Peygamber Efendimiz ’in gonlu rÂzı olmamıştır. Daha sonra Abdullah bin Zeyd -radıyallÂhu anh- ’a ruyada ezan ilhÂm edilince Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, ibadete davet icin ezanı tatbik etmiştir. (Ebû DÂvûd, SalÂt, 27-28)
Fakat maalesef gunumuzde dunya hayatını, Âhiret hayatına; gecici omru, ebedî hayata tercih eden, gayr-i muslimlere ait Âdet, gelenek ve gorenekleri taklit eden insanlar coğaldı. Nitekim Ebû Saîd el-Hudrî ’nin aktardığına gore, Rasûlullah Efendimiz bir defasında şoyle buyurmuştu:
“‒Sizler karış karış, arşın arşın sizden oncekilerin yolunu izleyeceksiniz / onların inanc ve yaşayışlarını olcu edineceksiniz. İnsanın giremeyeceği kucuk bir keler/kertenkele deliğine girecek olsalar, siz de onları takip edeceksiniz. (Yani onların yaptığı her hÂl ve hareketi İslÂm ’ın olculerine uyup uymamasına bakmaksızın taklit edeceksiniz.)”
(Hazret-i Peygamberin gelecekle ilgili bu urpertici acıklaması uzerine biz sahÂbîler) sorduk:
“‒YÂ RasûlÂllah! (İzlerini takip edeceğimiz bu topluluklar) yahudiler ve hristiyanlar mı olacak?”
Şoyle buyurdu:
“–Ya başka kimler olacaktı?” (Muslim, İlim, 6)
HÂlbuki bir mu ’min, ibadette bile gayr-i muslimlere benzemekten sakınmalıdır. Nitekim Hudeybiye ’de Hazret-i Osman -radıyallÂhu anh- elci olarak Mekke ’ye gonderildiği zaman, muşrikler kendisine:
“–İstiyorsan sen KÂbe ’yi tavÂf edebilirsin!..” demişlerdi. Cunku mevkî sahibi akrabaları vardı.
Hazret-i Osman ise şu sozleriyle Allah Rasûlu ’ne olan sadÂkatini tescîl etti:
“–Hazret-i Peygamber KÂbe ’yi tavÂf etmedikce ben de edemem! Ben BeytullÂh ’ı ancak O ’nun arkasında ziyaret ederim. Allah Rasûlu ’nun kabûl edilmediği bir yerde (ibadette bile) ben de yokum!..” (Ahmed, IV, 324)
Bugun -maalesef- bÂtıl ehline olan ozenmeler, mÂneviyata zehir sacıyor. İnternetin yanlış adresleri, televizyonun menfî yayınları, modalar, reklÂmlar, onların nefsÂniyeti tahrik eden ve Âhireti unutturan hayat tarzını surekli gozlere ve gonullere zerk etmeye calışıyor. İslÂmî eğitimden uzak yetişen genc nesiller de bÂtılın nefse hoş gelen yaldızlı hayat tarzına heves etmeye başlıyor. Giyim-kuşamdan yeme-icmeye, konuşma tarzından tıraş şekline kadar her hususta bir ozenti meydana geliyor. Bu şeklî beraberlikler, zihnî beraberliğe, o da zamanla kalbî beraberliğe goturerek îmÂna zarar veriyor.
DOST EDİNMEYİN! KİMLERİ? İmÂm-ı RabbÂnî Hazretleriʼnin bir mektubunda naklettiği şu hÂdise ne kadar ibretlidir:
“Bir keresinde hasta bir şahsın ziyaretine gitmiştim. Olume yaklaşmıştı. HÂline teveccuh ettiğimde gordum ki, kalbi şiddetli karanlıklar icinde. Her ne kadar bu karanlığın kalkması icin teveccuh ettiysem de hic kalkmadı. Cokca teveccuhten sonra mÂlum oldu ki; bu karanlıklar, kufur ehlinden kendisine sirÂyet eden menfî hÂllerden kaynaklanmaktadır. Bu sıkıntıların menşei, kufur ehli ile dost gecinmiş olmasıdır…” (Bkz. MektubÂt-ı İmÂm-ı RabbÂnî, c. I, 266. Mektup)
HÂlbuki Rabbimiz, bir mu ’minin kimlerle ulfet etmesi gerektiğini şoyle bildiriyor:
“Sizin velîniz (dostunuz) ancak Allah ’tır, peygamberidir, bir de AllÂh ’ın emrine boyun eğerek namazı dosdoğru kılan, zekÂtı veren mu ’minlerdir.” (el-MÂide, 55)
“Ey îmÂn edenler! Yahudileri ve hristiyanları dost edinmeyin. Onlar birbirlerinin dostlarıdır. Sizden kim onları dost edinirse şuphesiz o da onlardandır. Allah zalimler topluluğunu hidÂyete erdirmez.” (el-MÂide, 51)
CenÂb-ı Hak bizlere, gunde en az kırk defa şu duÂyı yaptırıyor:
“Bize doğru yolu goster. Kendilerine lûtuf ve ikramda bulunduğun kimselerin yolunu; gazaba uğramışların ve sapmışların yolunu değil.” (el-FÂtiha, 6-7)
VelhÂsıl bir mu ’min, gayr-i muslimlere benzememek hususunda cok hassÂsiyet gosterecek. Fetih Sûresi ’nin son Âyetinde Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’in yanında olan mu ’minlerin vasıfları sayılırken, ilk olarak “kuffÂra karşı şedîd” olduklarının zikredildiğini asl unutmayacak. Hayatın med-cezirleri arasında dÂim İslÂm ’ın haysiyet, karakter ve şahsiyetini muhafaza edecek. Hakk ’ı tebliğden asl geri durmayacak. Sekuler dunyanın mu ’min gonulleri ve taze dimağları ifsÂd etmesinin onune gecmeye calışacak. Bu zamandaki kucuk gayretlerin, kulu Allah indinde cok buyuk mukÂfatlara nÂil edeceğinin şuur ve idrÂki icinde yaşayacak. Zira Âyet-i kerîmede şoyle buyruluyor:
“…Fetihten once harcayan ve savaşanlar, daha sonra harcayıp savaşanlara eşit değildir. Onların derecesi, sonradan infak eden ve savaşanlardan daha yuksektir…” (el-Hadîd, 10)
Rabbimiz, dÂim İslÂm ’ın karakter, şahsiyet ve haysiyetine yaraşır şekilde bir kulluk hayatı yaşayabilmeyi, cumlemize lûtf u keremiyle ihsan buyursun. Âmîn!..
Dipnotlar: [1] Bkz. et-Tevbe, 119. [2] Bkz. el-En ’Âm, 68.
İslam ve İhsan
SALİHLERLE BERABER OLMANIN FAZİLETİ NEDİR?