Yedi buyuk gunahtan biri olan iftira nedir? İftira etmek veya atmak ile ilgili ayet ve hadisler nelerdir? İftira Nedir? Sozlukte "yalan soylemek, uydurmak, asılsız isnatta bulunmak gibi" anlamlara gelen iftira, ahlÂk terimi olarak bir kimseye işlemediği bir sucu isnat etmek demektir. Hukuk ve ahlÂkta iftira yerine daha cok ifk ve buhtÂn terimleri, zina iftirası icin de kazf kelimesi kullanılır.
Kur'Ân'da iftira ve aynı kokten gelen kelimeler elli dokuz yerde gecmektedir. Bu Âyetlerden birinde Allah'ın, kendisine ortak koşma dışında dilediği kimselerin butun gunahlarını bağışlayacağı ifade edildikten sonra, "Allah'a ortak koşan kimse yanlış bir inanc uydurup buyuk gunah işlemiş olur" denilmektedir (NisÂ, 4/48). Bir diğer Âyette ise "Kim bir hata yapar veya kasıtlı gunah işler de onu bir sucsuzun uzerine atarsa buyuk bir buhtan ve apacık bir gunah işlemiş olur" (NisÂ, 4/112.) buyrulmak suretiyle iftiranın ne denli buyuk bir gunah olduğuna dikkat cekilmiştir.
Hadislerde, buyuk gunahlar arasında, kotulukten habersiz iffetli bir kadına zina iftirasında bulunmak da sayılmıştır (BuhÂrî, VesÂyÂ, 23). Mu'minleri kotu huy ve davranışlardan uzak tutma gayreti icinde olan Hz. Peygamber onları iftira konusunda da uyarmış, iftiranın insanın Âhiret hayatını iflasa goturecek olan kul hakları arasında yer aldığını belirtmiştir (Muslim, Birr, 60). İslÂm'da iftira haram kılındığı gibi asılsız olması muhtemel haberler doğruymuş gibi kabul edilerek bunları araştırmadan inanmak da yasaklanmıştır (İsrÂ, 17/36; HucurÂt, 49/6).
İFTİRA ETMEK İLE İLGİLİ AYETLER Zina İftirası ve Cezası "Namuslu kadınlara zina isnadında bulunup, sonra (bunu isbat icin) dort şahit getiremeyenlere seksener sopa vurun ve artık onların şahitliğini hicbir zaman kabul etmeyin. Onlar tamamen gunahkÂrdırlar." (Nûr ; 4)
"Eşlerine zina isnadında bulunup da kendilerinden başka şahitleri olmayanlara gelince, onların her birinin şahitliği, kendisinin doğru soyleyenlerden olduğuna dair dort defa Allah adına yemin ederek şahitlik etmesi, beşinci defa da, eğer yalan soyleyenlerden ise Allah'ın lÂnetinin kendi uzerine olmasını dilemesidir." (Nûr ; 6)
"Kadının, kocasının yalan soyleyenlerden olduğuna dair dort defa Allah adına yemin ve şahitlik etmesi, beşinci defa da, eğer (kocası) doğru soyleyenlerden ise Allah'ın gazabının kendi uzerine olmasını dilemesi kendisinden cezayı kaldırır." (Nûr ; 8)
"Namuslu, kotuluklerden habersiz mumin kadınlara zina isnadında bulunanlar, dunya ve ahirette lÂnetlenmişlerdir. Yapmış olduklarına, dilleri, elleri ve ayaklarının, aleyhlerinde şahitlik edeceği gun onlar icin cok buyuk bir azap vardır." (Nûr ; 23)
"Kotu kadınlar kotu erkeklere, kotu erkekler ise kotu kadınlara; temiz kadınlar temiz erkeklere, temiz erkekler de temiz kadınlara yaraşır. Bu sonuncular, (iftiracıların) soylediklerinden cok uzaktırlar. Kendileri icin bağışlanma ve guzel bir rızık vardır." (Nûr ; 26)
Muminlere iftira ve eziyet edenler "Mumin erkeklere ve mumin kadınlara, yapmadıkları bir şeyden dolayı eziyet edenler, şuphesiz bir iftira ve apacık bir gunah yuklenmişlerdir." (AhzÂb ; 58)
Meryem'e iftira "Bir de inkÂr etmelerinden ve Meryem'in uzerine buyuk bir iftira atmalarından;" (Nis ; 156)
İfk (Hz. Âişe'ye iftira olayı) "(Peygamber'in eşine) bu ağır iftirayı uyduranlar şuphesiz sizin icinizden bir guruptur. Bunu kendiniz icin bir kotuluk sanmayın, aksine o, sizin icin bir iyiliktir. Onlardan her bir kişiye, gunah olarak ne işlemişse (onun karşılığı ceza) vardır. Onlardan (elebaşlık yapıp) bu gunahın buyukluğunu yuklenen kimse icin de cok buyuk bir azap vardır." (Nûr ; 11)
"İnananlar arasında cirkin şeylerin yayılmasını arzulayan kimseler icin dunyada da ahirette de cetin bir ceza vardır. Allah bilir, siz bilmezsiniz." (Nûr ; 19)
İftira Etmek ile ilgili Diğer Ayetler "Eğer bir eşin yerine başka bir eş almak isterseniz, oburune (mehir olarak) yuklerle mal vermiş olsanız dahi ondan hicbir şeyi geri almayın. İftira ederek ve acık gunaha girerek mi verdiğinizi geri alacaksınız?" (Nis : 20)
"Şuphesiz Allah, kendisine ortak koşulmasını asla bağışlamaz. Bunun dışında kalan (gunah) ları ise dilediği kimseler icin bağışlar. Allah'a şirk koşan kimse, şuphesiz buyuk bir gunah işleyerek iftira etmiş olur." (Nis : 48)
"Kim bir hata işler veya bir gunah kazanır da sonra onu bir sucsuzun uzerine atarsa, şuphesiz iftira etmiş, apacık bir gunah yuklenmiş olur." (Nis : 112)
"Bir de inkarlarından ve Meryem'e buyuk bir iftira atmalarından ve "Biz Allah'ın peygamberi Meryemoğlu İsa Mesih'i oldurduk" demelerinden dolayı kalplerini muhurledik. Oysa onu oldurmediler ve asmadılar. Fakat onlara oyle gibi gosterildi. Onun hakkında anlaşmazlığa duşenler, bu konuda kesin bir şuphe icindedirler. O hususta hicbir bilgileri yoktur. Sadece zanna uyuyorlar. Onu kesin olarak oldurmediler." (Nis : 156)
"Bak kendilerine karşı nasıl yalan soylediler ve iftira edip durdukları şeyler (uydurma ilahları) onları nasıl yuzustu bırakıp kayboluverdi?" (En'Âm : 24)
"İşte boylece biz her Peygambere insan ve cin şeytanlarını duşman kıldık. Bunlar aldatmak icin birbirlerine yaldızlı laflar fısıldarlar. Rabbin dileseydi bunu yapamazlardı. O halde onları iftiralarıyla baş başa bırak." (En'Âm : 112)
"Bir de (asılsız iddialarda bulunarak) dediler ki: "Bunlar yasaklanmış hayvanlar ve ekinlerdir. Onları bizim dilediklerimizden başkası yiyemez. (Şunlar da) sırtları (binilmesi ve yuk yuklemesi) haram edilmiş hayvanlardır." Bir kısım hayvanları da keserken uzerlerine Allah'ın adını anmazlar. (Butun bunları) Allah'a iftira ederek yaparlar. Bu iftiraları sebebiyle Allah onları cezalandıracaktır." (En'Âm : 138)
"Beyinsizlikleri yuzunden bilgisizce cocuklarını oldurenler, Allah'ın kendilerine verdiği rızkı -Allah'a iftira ederek- haram sayanlar, mutlaka ziyan etmişlerdir. Gercekten onlar sapmışlardır. Doğru yolu bulmuş da değillerdir." (En'Âm : 140)
Buzağıyı ilah edinenlere mutlaka (ahirette) Rablerinden bir gazab, dunya hayatında ise bir zillet erişecektir. İşte biz iftiracıları boyle cezalandırırız. (A'rÂf : 152)
"De ki: "Allah'ın size indirdiği; sizin de, bir kısmını helÂl, bir kısmını haram kıldığınız rızıklar hakkında ne dersiniz?" De ki: "Bunun icin Allah mı size izin verdi, yoksa Allah'a iftira mı ediyorsunuz?" (Yûnus : 59)
"Âd kavmine de kardeşleri Hûd'u gonderdik. Hûd şoyle dedi: "Ey kavmim! Allah'a kulluk edin. Ondan başka sizin hicbir ilahınız yoktur. Siz, sadece iftira ediyorsunuz." (Hûd : 50)
"O ağır iftirayı uyduranlar, sizin icinizden bir guruhtur. Bu iftirayı kendiniz icin kotu bir şey sanmayın. Aksine o sizin icin bir hayırdır. Onlardan her biri icin, işledikleri gunahın cezası vardır. İclerinden (elebaşılık ederek) o gunahın buyuğunu ustlenen icin ise ağır bir azap vardır." (Nûr : 11)
"Bu iftirayı işittiğiniz zaman, iman eden erkek ve kadınlar, kendi (din kardeş)leri hakkında iyi zan besleyip de, "Bu apacık bir iftiradır" deselerdi ya!" (Nûr : 12)
"Onlar (iftiracılar) bu iddialarına dair dort şahit getirselerdi ya! Madem ki şahit getirmediler; işte onlar Allah yanında yalancıların ta kendileridir." (Nûr : 13)
"Eğer size dunya ve ahirette Allah'ın lutfu ve rahmeti olmasaydı, icine daldığınız bu iftiradan dolayı size mutlaka buyuk bir azap dokunurdu!" (Nûr : 14)
"Hani o iftirayı dilden dile dolaştırıyor; hakkında hicbir bilginiz olmayan şeyleri ağzınıza alıp soyluyor ve bunu onemsiz bir iş sanıyordunuz. Halbuki bu, Allah katında buyuk bir gunahtır." (Nûr : 15)
"Bu iftirayı işittiğiniz vakit, "Boyle sozleri ağzımıza almamız bize yaraşmaz. Seni eksikliklerden uzak tutarız Allah'ım! Bu cok buyuk bir iftiradır" deseydiniz ya!" (Nûr : 16)
"Kotu kadınlar, kotu erkeklere; kotu erkekler de kotu kadınlara; temiz kadınlar temiz erkeklere, temiz erkekler de temiz kadınlara layıktır. O temiz olanlar iftiracıların soyledikleri şeylerden uzaktırlar. Onlar icin bir bağışlanma ve bolca verilmiş iyi bir rızık vardır." (Nûr : 26)
"Mumin erkekleri ve mumin kadınları işlemedikleri şeyler yuzunden incitenler, bir iftira ve apacık bir gunah yuklenmişlerdir." (AhzÂb : 58)
"Yoksa "Yalan uydurup Allah'a iftira etti" mi diyorlar. Eğer Allah dilerse senin kalbini muhurler. Allah bÂtılı yok eder, hakkı sozleriyle gercekleştirir. Şuphesiz O, goğuslerin ozunu (kalplerde olanları) hakkıyla bilendir." (Şûr : 24)
"Ey Peygamber! Mu'min kadınlar, Allah'a hicbir şeyi ortak koşmamak, hırsızlık yapmamak, zina etmemek, cocuklarını oldurmemek, elleriyle ayakları arasında bir iftira uydurup getirmemek, hicbir iyi işte sana karşı gelmemek konusunda sana biat etmek uzere geldikleri zaman, biatlarını kabul et ve onlar icin Allah'tan bağışlama dile. Şuphesiz Allah, cok bağışlayandır, cok merhamet edendir." (Mumtehine : 12)
"Ey iman edenler! Zannın coğundan sakının; cunku zannın bir kısmı gunahtır. Birbirinizin gizli hallerini ve kusurlarını araştırmayın. Birbirinizin gıybetini yapmayın. Herhangi biriniz olmuş kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz! Allah ’a gonulden saygı besleyip O ’na karşı gelmekten sakının. Şuphesiz Allah, tevbeleri cokca kabul edendir, engin merhamet sahibidir." (Hucurat : 12)
İFTİRA ATMAK İLE İLGİLİ HADİSLER 7 Buyuk Gunahtan Biri İftiradır Nebî sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- birgun:
“–İnsanı helÂke surukleyen yedi seyden sakınınız!” buyurmuştu. AshÂb-ı kirÂm:
“–Ey Allah ’ın Rasûlu, onlar nelerdir?” diye sordular. Rasûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- soyle cevap verdi:
“–Allah ’a sirk kosmak, sihir ve buyu yapmak, -dînî bir ceza ile usûlunce oldurulen mustesna- Allah ’ın oldurulmesini haram kıldığı bir insanı katletmek, faiz yemek, yetim malı yemek, dusmana hucum sırasında harpten kacmak, hicbir seyden haberi olmayan iffetli musluman kadınlara zina iftirasında bulunmak.” (BuhÂrî, VasÂyÂ, 23; Tıb, 48; Hudûd, 44; Muslim, ÎmÂn, 145)
İftiracı Ahirette İflas Edecektir Ebû Hureyre radıyallahu anh ’den rivayet edildiğine gore, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Muflis kimdir, biliyor musunuz?” diye sordu. AshÂb:
- Bizim aramızda muflis, parası va malı olmayan kimsedir, dediler. Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Şuphesiz ki ummetimin muflisi, kıyamet gunu namaz, oruc ve zekÂt sevabıyla gelip, fakat şuna sovup, buna zina isnÂd ve iftirası yapıp, şunun malını yiyip, bunun kanını dokup, şunu dovup, bu se-beple iyiliklerinin sevabı şuna buna verilen ve uzerindeki kul hakları bitmeden sevapları biterse, hak sahiplerinin gunahları kendisine yukletilip sonra da cehenneme atılan kimsedir” buyurdular. (Muslim, Birr 59. )
En Buyuk İftira Nedir? Ebu ’l-Eska‘ VÂsile İbnu ’l-Eska‘ radıyallahu anh ’den rivayet edildiğine gore, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
“En buyuk iftiralar, bir kimsenin babasından başkasına neseb iddiasında bulunması, gormediği ruyayı gorduğunu iddia etmesi ve Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ’in soylemediği bir sozu ona nisbet etmesidir.” (BuhÂrî, MenÂkıb 5.)
Gıybet ile İftira (yalan) Arasındaki Fark Ebû Hureyre radıyallahu anh'den rivayet edildiğine gore Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
- "Gıybet nedir, bilir misiniz?"
- Allah ve Resûlu daha iyi bilir, dediler. Hz. Peygamber:
- "Gıybet, din kardeşini hoşlanmadığı bir şey ile anmandır" buyurdu.
- Soylenen ayıp eğer o kardeşimde varsa, ne dersiniz?" diye soruldu.
- "Eğer soylediğin şey onda varsa gıybet ettin; yoksa, o zaman ona iftira ettin demektir," buyurdu. (Muslim, Birr 70.)
En Buyuk Yalan İftiradır İbni Omer radıyallahu anhumÂ'dan rivayet edildiğine gore Nebî sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
"En buyuk yalan, gormediği duşu gordum diye kişinin gozlerine iftira etmesidir." (BuhÂrî, Ta'bîr 45)
Kıyamet Gunu İftira Atanın Cezası Yine Ebû Hureyre radıyallahu anh şoyle dedi: Ben Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'i şoyle buyururken işittim:
"Kim, kole ve cÂriyesine (memlûkune) zina iftirasında bulunursa, kole ve cÂriyede boyle bir kusur bulunmadığı takdirde kıyamet gunu o kişiye had cezası uygulanır." (BuhÂrî, Hudûd 45; Muslim, EymÂn 37. )
İftira Olması Korkusu ile Zandan Sakınmak Gerekir Ebû Hureyre radıyallahu anh'den rivayet edildiğine gore Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
"Zandan sakının. Cunku zan, sozlerin en yalan olanıdır.” (BuhÂrî, VasÂy 8, NikÂh 45, FerÂiz 2, Edeb 57, 58; Muslim, Birr 28.)
Musluman İftira Atmaz Abdullah İbni Amr İbni'l-Âs radıyallahu anhumÂ'dan rivayet edildiğine gore Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
" (İyi) musluman, dilinden ve elinden muslumanların emin olduğu kişidir. (Asıl) muhÂcir de Allah'ın yasakladıklarını terkedendir." (BuhÂrî, ÎmÂn 4, 5, Rikak 26; Muslim, ÎmÂn 64-65.)
İftira Atanların Sonu Rasûlullah (s.a.v) soyle buyurur:
“Kim bir mu ’mini bir munÂfığa (gıybetciye) karsı himaye ederse, Allah da onun icin, kıyamet gunu, etini cehennem atesinden koruyacak bir melek gonderir. Kim de kotulenmesini dileyerek muslumana bir iftira atarsa, Allah onu, kıyamet gunu, cehennem koprulerinden birinin ustunde, soylediğinin (gunahından)
kurtuluncaya kadar hapseder.” (Ebû DÂvûd, Edeb, 36/4883)
Peygamberimiz, Ashabından İftira Etmemek Uzere Bey'at Almıştır Umeyme bint-i Rukayka -radıyallÂhu anhÂ- şoyle anlatır:
“EnsÂr ’dan bir grup kadınla Peygamber -aleyhissalÂtu vesselÂm- ’a gidip:
«–AllÂh ’a hicbir şeyi ortak koşmamak, hırsızlık yapmamak, zin etmemek, cocuklarımızı oldurmemek, hicbir zaman iftir atmamak, meşrû emirlerinde Sana isyÂn etmemek uzere bey ’at ediyoruz.» deyince Âlemlerin Efendisi hemen:
«–Gucunuz yettiği ve tÂkat getirebileceğiniz hususlarda! » buyurdu. Bu şefkat ve merhamet yuklu sozu uzerine biz:
«–AllÂh ve Rasûlu bize karşı bizden daha merhametlidir, haydi bey ’at edelim!» dedik.
Kadınlar, bey ’ati musÂfaha ederek yapmak istediler. Ancak AllÂh Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“–Ben kadınlarla musÂfaha etmem! Benim yuz kadına toptan soylediğim bir soz, her kadın icin ayrı ayrı soylenmiş sayılır.” buyurdu. (Muvatta, Bey ’at, 2; Tirmizî, Siyer, 37/1597)
İFTİRA CEŞİTLERİ VE TOPLUMA ZARARLARI Iftira son derece kotu ve tahribedici bir hadisedir. Hem iftirayı yapan ve hem de kendisine iftira edilen kimse icin oldukca rahatsız edici bir tutumdur. Iftira sonucunda insanlar arasındaki sevgi ve dostluk bağları zayıflar; dayanışma gucu ortadan kalkar. insanlar birbirine guven duymaz olurlar. Bu guvensizlik, bir toplumun sosyal hayatını tamamen felce uğratan yıkıcı bir etki yapar. Iftira, toplumdaki guzellikleri yakıp bitiren bir ateş gibidir.
Iftira, toplumda adaletin tam olarak etkisini kaybettiği zamanlarda yaygınlaşabilen bir sosyal ve ahlÂkı hastalıktır. Cunku adaletsizlik ve takipsizlik, kotu fiillerin yaygınlaşmasına ve artmasına yol acan bir başıboşluğa sebep olmaktadır.
IslÂm`da iftira konusu, uzerinde oldukca fazla durulan bir konu olmaktadır. Cok sayıda ayet-i kerime, iftira`nın ozelliğinden ve onun Allah`ın nezdinde sevilmeyen ve hatta yerilen bir davranış olduğundan bahsetmektedir.
Iftiranın en ağırı namus uzerine atılan iftiradır. Bunu, Hz. Âîşe ile ilgili olarak "Ifk hadisesinde" gormekteyiz.
Gunumuzde fertlerin birbirine iftirası yanında basın ve yayın yoluyla da iftiralar yapılmaktadır. Namus, iffet, haysiyet ve zimmet uzerindeki bir iftira ne kadar cok yayılırsa, iftiracının sorumluluğunun da o nisbette artması tabiidir.
İFTİRA İLE İLGİLİ HABERLER İFK (İFTİRA) HADİSESİ NEDİR? İFK HÂDİSESİ NASIL OLDU? İFK İLE İLGİLİ ÂYET VE HADİSLER NELERDİR? İFK HÂDİSESİ VE HUSN-İ ZANNIN ZİRVE TEZAHURU İFTİRAYA KARŞI OKUNACAK DUA İslam ve İhsan
İNSANI HELAKA GOTUREN İFTİRA