Muslumanlar kimlere muhabbet duyup, kimlerle dost olmalıdır? Peygamber Efendimiz (s.a.v) bu konuda nasıl uyarıyor? Kufur ehline duyulan muhabbet ve gosterilen dostluğun hayatımıza maddi manevi etkileri nelerdir?SÂlih ve sÂdık mu ’minlerle beraber olup kÂfirler ve fÂsıklardan uzak durmak hususunda Âyet-i kerîmelerde şoyle buyrulmaktadır:
“Ey îmÂn edenler! Allah ’tan korkun ve sÂdıklarla beraber olun!” (et-Tevbe, 119)
“…ZÂlimler topluluğu ile oturma!” (el-En‘Âm, 68)
Yine, AllÂh ’ın sevdiklerini sevip sevmediklerinden uzak durmanın ehemmiyetini beyan sadedinde bir hadîs-i şerîfte de şoyle buyrulmaktadır:
“Kim bir kavmi severse, Allah TeÂl onu onların arasında haşreder.” (Heysemî, X, 281)
Mu ’minler icin; gonul ehli, sÂlih ve sÂdık kullarla beraberlik; sadra şifÂ, rûha gıda olan bir huzur vesîlesidir. Nitekim ashÂb-ı kirÂm, Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in sohbetinde mustesn bir vecd ve istiğrak hÂli yaşarlardı. Sanki başlarının ustune bir kuş konmuş, kıpırdasalar ucacakmış gibi, pur-dikkat Efendimiz ’i dinler, gonulleri ulvî hislerle dolar, bambaşka bir hÂlet-i rûhiyeye burunurlerdi.
Zira Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’in soz, fiil ve takrirlerinin yanı sıra, bir de guzel yuzuyle birlikte dışına yansıyan, hissedilen, fakat sozle ifade edilemeyen “hÂl”lerinden de istifade ederlerdi.
Nitekim bugun bizler de aynı Âyet-i kerîmeleri ve hadîs-i şerîfleri okuyoruz. Fakat ashÂb-ı kirÂmın aldığı o feyz ve rûhÂniyeti alamıyoruz. Cunku Rasûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’in sadır Âleminden suzulerek gelen o hÂl sirÂyetinden mahrûmuz.
Bunun yegÂne telÂfîsi ise Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’e olan muhabbetimizi, yani kalbî irtibatımızı artırmaktır. Nitekim Yemen illerinde bir Peygamber Âşığı olan Veysel Karanî Hazretleri, mekÂn olarak Allah Rasûlu ’nden uzakta bulunmasına ve O ’nu gorememiş olmasına rağmen, engin muhabbetinden kaynaklanan kalbî yakınlığı sÂyesinde Peygamber Efendimiz ’den mÂnen mustefîd olmuştur. İki kalp arasındaki o muhabbet bağında nice mÂnevî alışverişler gercekleşmiştir.
Nitekim Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Yemen ’e doğru donmuş ve:
“Ben Yemen ’den gelen nefes-i RahmÂnî ’yi duyuyorum.” buyurmuştur. (TaberÂnî, Kebîr, VII, 52/6358)
Yine hırka-yı saÂdetlerini Veysel Karanî Hazretleri ’ne gondererek:
“Bunu giysin ve ummetime du etsin.” buyurmuşlardır. (Muslim, FedÂilu ’s-SahÂbe, 223-225)
Demek ki kalpler arasında muhabbet bağı varsa, mekÂn bakımından uzakta olmanın bir ziyÂnı yoktur. Bunun zıddına, gonuller birbirinden uzaksa, zÂhiren yakın olmanın da bir faydası yoktur. Nitekim bu hÂli ifade sadedinde; “Yemen ’deki yanımda, yanımdaki Yemen ’de!” tÂbiri meşhur olmuştur.
Onun icin AllÂh ’ın sÂlih ve sÂdık kullarıyla kalben beraberlik, mÂnevî bir hazine değerindedir. Bunun aksine, AllÂh ’ın sevmediği, bÂtılın esiri olmuş gayr-i muslimler ve nefsÂniyetin kulu-kolesi hÂline gelmiş olan gÂfillerle kalbî beraberlik de, rûha zehir sacan mÂnevî bir felÂkettir.
CenÂb-ı Hak bize namazın her rekÂtında FÂtiha Sûresi ’ni okutturuyor. Bu o kadar muhimdir ki, bir insan namazda hatim indirse, fakat Fatiha Sûresi ’ni okumasa, namazı yeniden kılması lÂzım gelir. Fatiha ’daki -akÂid bakımından- en muhim hususlardan biri ise şu Âyet-i kerîmelerde beyan edilmektedir:
اِهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَق۪يمَ . صِرَاطَ الَّذ۪ينَ اَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ
“Bizi doğru yola, kendilerine nîmet verdiklerinin yoluna ilet!..” (el-FÂtiha, 6-7)
Yani mu ’min, her hÂl ve hareketiyle, kendilerine nîmet verilmiş olan “peygamberler, sıddîklar, şehidler ve sÂlihlerin”[2] istikÂmetinde bulunmanın gayreti icinde olmalıdır. Bunun icin hayatında sÂlih mu ’minlerin safında yer almalı, onlarla hÂl ve amel beraberliği icinde bulunmaya gayret gostermelidir. Buna ilÂveten:
“…Gazaba uğrayanların ve sapıkların (yoluna) değil.” (el-FÂtiha, 7) Âyetinde de beyÂn edildiği uzere, gayr-i muslimlerin ve hak yoldan sapmışların yoluna uymaktan ve onlara benzemekten sakınmalıdır. Hasbe ’l-kader boyle kimselerin yakınında bulunmak mecburiyeti hÂsıl olursa, onların tesiri altında kalmaktan kalbini korumalı, bilÂkis onlara tesir etmeye gayret gostermelidir.
Zira Allah ve Rasûlʼunun duşmanlarına sempati ve hayranlık duymaktan, hatt onlara en ufak bir iltifat nazarıyla bakmaktan bile kalbi korumak gerekir. Aksi hÂlde bu nevi tavırlar, onların îtibÂrını artıracağından, AllÂh ’ın gazabına sebebiyet verir.
Unutmayalım ki, AllÂh ’ı ve O ’nun sevdiklerini sevmek kadar, O ’nun sevmediklerinden kalben uzaklaşmak da îmÂnın bir gereğidir. Hakka ve hayra duyulan muhabbet nisbetinde onun zıddı olan bÂtıl ve şerre karşı buğz ve muhÂlefet hissi taşımamak, bir îman zaafıdır.
İmÂm GazÂlî ’nin KimyÂ-yı SaÂdet adlı eserinde nakledildiğine gore Hazret-i Îs -aleyhisselÂm- şoyle buyurmuştur:
“AllÂh ’a isyan edenlere duşmanlık duymak sûretiyle AllÂh ’a dost olun! Âsîlerden uzak durmakla AllÂh ’a yaklaşın ve onlara buğz etmekle AllÂh ’ın rızÂsını kazanın!..”[3]
PEYGAMBER EFENDİMİZİN RENGİ BİR ANDA SOLDU PEKİ NEDEN? Şu hÂdise ne kadar ibretlidir:
Bir gun Hazret-i Omer -radıyallÂhu anh-, elinde bir kısım Tevrat sayfaları ile Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’e gelip:
“–Ey AllÂh ’ın Rasûlu! Bunlar Tevrat ’tan bazı kısımlar… Onları Zurayk Oğulları ’na mensup bir arkadaşımdan aldım.” dedi.
Peygamber Efendimiz ’in yuzunun rengi birden değişiverdi. Bunun uzerine Abdullah bin Zeyd -radıyallÂhu anh-, Hazret-i Omer ’e:
“–Allah senin aklını başından mı aldı?! RasûlullÂh ’ın yuzu ne hÂle geldi, gormuyor musun?!” dedi.
HatÂsını anlayan Hazret-i Omer -radıyallÂhu anh- hemen;
“–Rab olarak Allah ’tan, dîn olarak İslÂm ’dan, peygamber olarak Muhammed -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’den, rehber olarak Kur ’Ân ’dan rÂzı olduk.” dedi.
Bunun uzerine Allah Rasûlu ’nun uzuntusu gitti, yuzunde Âdeta guller actı. Sonra da şoyle buyurdu:
“–Nefsim kudret elinde olan AllÂh ’a yemin ederim ki, eğer Mûs -aleyhisselÂm- aranızda olup da ona uyarak beni terk etseydiniz, derin bir dalÂlete duşmuş olurdunuz. Siz ummetler icinde benim nasîbimsiniz, ben de peygamberler icinde sizin nasîbinizim.” (Heysemî, I, 174)
VelhÂsıl gercek bir îman; lÂyığına muhabbet, mustahakkına da nefreti gerekli kılar. Nitekim Fetih Sûresi ’nin son Âyetinde, Peygamber Efendimiz ’in yanında bulunan mu ’minlerin vasıfları zikredilirken “kÂfirlere karşı cetin (yani zerre kadar tÂvizsiz), kendi aralarında ise merhametlidirler”[4] buyrulmaktadır.
Demek ki gayr-i muslimlerin bÂtıl inanclarından en ufak bir in ’ikÂs alınmayacak. Onların orf, Âdet ve inanclarına karşı gonulde en kucuk bir temÂyul ve sempati bulunmayacak. Zira İslÂm mukemmeldir; mukemmelin ise tahrife uğramış ve bozulmuş olandan alacağı bir şey yoktur.
Yıllar once, meşhur filozof ve siyaset adamı, eski Fransız komunist parti buro şefi Prof. Roger Garaudy İslÂmʼı tedkik edip musluman olduktan sonra İstanbul ’a gelmişti. Yıldız Sarayı ’nda bir konferans veriyordu. O konferansta Garaudy dinleyicilere hitÂben şoyle demişti:
“–Sizler, dîn olarak, fikir olarak sağlamsınız. Batı ise her bakımdan hastadır. Fakat ne gariptir ki, siz hastayı taklit ediyorsunuz, kendi sağlamlığınızdan haberiniz yok!..”
ALLAH DOSTLARINDAN ORNEK Mahmud SÂmi Ramazanoğlu -rahmetullÂhi aleyh- bircok sohbetinde şu hÂdiseyi naklederdi:
“Beylerbeyi ’nde oturan Âdil Bey isminde, mÂnevî hÂl sahibi ve keşfi acık bir zÂt vardı. Zaman zaman ziyaret ederdim. Bir gun bana şu tavsiyede bulundu:
«GÂfillerden kendini koru! Onlarla oturup sohbet etme! Zira kalpten kalbe in ’ikÂs olur. Karşındakinin gunah hÂli sana da sirÂyet eder. Sirke kupunden sirke sızar, bal kupunden bal sızar.»
Daha sonra başından gecen bir hÂdiseyi anlattı:
«Hicrî 1340 senesinde İstanbul ’da Ayasofya CÂmii ’nde mevlid okundu. CÂmi, mahfillerine kadar doluydu. Âlimler ve talebeler hep sarıklı olarak cÂmide yerlerini almışlardı. O zamanki cemaatin ekserîsi ilim ehli olduğundan, muhtelif hÂlleri topluluğa başka bir heybet verirdi. Zamanın guzîde hÂfızları Kur ’Ân-ı Kerîm ve mevlid-i şerîf okumaya başladılar.
Fakir de kursuye yakın bir yerde oturmuş, dinliyordum. Biraz sonra bir kabz hÂli geldi. Sıkıldım, bunaldım, daraldım… HÂlbuki Ayasofya gibi bir cÂmide, cemaat-i muslimîn icinde, Kur ’Ân ve mevlid okunurken boyle bir kabz ve sıkılma hÂli olmaması gerekirdi.
Merakla sebebini araştırdım. Bir de ne goreyim; karşımda kasvet-i kalbe muptel olmuş bir adam var! Goğsu goğsume karşı gelmiş… Oradan akis alarak sıkıldığımı anladım ve yerimi değiştirdim. Biraz ferahladım. Fakat bunun tesirini bir hafta kadar uzerimden atamadım…»
Boyle hÂller bircok mu ’minin başından gecmiştir. BinÂenaleyh insan, yanında veya karşısında oturanların sÂlih, sÂdık ve kalbi saf kimseler olmasına dikkat etmelidir.”[1]
Yine, kufur ehli ve fÂsık kimselerle dostluğun menfî bir hÂl transferine sebep olup kalbe kasvet ve zulmet vermesi hususunda İmÂm-ı RabbÂnî Hazretleriʼnin bir mektubunda naklettiği şu hÂdise ne kadar ibretlidir:
“Bir keresinde hasta bir şahsın ziyaretine gitmiştim. Olume yaklaşmıştı. HÂline teveccuh ettiğimde gordum ki, kalbi şiddetli karanlıklar icinde. Her ne kadar bu karanlığın kalkması icin teveccuh ettiysem de hic kalkmadı. Cokca teveccuhten sonra mÂlûm oldu ki; bu karanlıklar, kufur ehlinden kendisine sirÂyet eden menfî hÂllerden kaynaklanmaktadır. Bu sıkıntıların menşei, kufur ehli ile dost gecinmiş olmasıdır.
Bundan sonra anladım ki; bu karanlıkların def ’i icin teveccuh etmek yerinde bir iş değil… Zira onun bu karanlıklardan temizlenmesi, Cehennem azÂbına kalmıştır ki, kufur ehliyle beraberliğin cezÂsı budur.
Bu arada, şu dahî mÂlûm oldu ki; îmandan bir zerre, onu ebedî Cehennem azÂbında kalmaktan kurtaracaktır. Bu da, o miktar îmÂnın bereketiyle olacaktır.
Daha sonra hatırıma; «Acaba bunun cenÂze namazını kılmak cÂiz mi, değil mi?» suÂli geldi. Bu da teveccuhten sonra belli oldu ki, onun namazını kılmak yerinde olur. O muslumanlar ki, îmÂnın varlığıyla beraber kufur ehlinin Âdetlerini icr ederler ve onların gunlerine hurmet ederler… Onların yine de namazını kılmak gerekir. Onları kuffÂr arasına katmak doğru olmaz… İşin sonunda, onların ebedî azaptan kurtulmalarını ummak da yerinde olur.” (Bkz. MektubÂt-ı İmÂm-ı RabbÂnî, c. I, 266. Mektup)
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Altınoluk Dergisi, 2020 – Mart, Sayı: 409


İslam ve İhsan
SALİHLERLE BERABER OLMANIN FAZİLETİ