Dua ve munacat ne demektir? Dua ve munacat ile ilgili ayet ve hadisler nelerdir? Peygamber Efendimizin en cok okuduğu dua hangisidir? Peygamber Efendimizin ve buyuklerin Allah ’a yakarışları.Du ve munÂcÂt, AllÂh ’ın azameti karşısında kulun, aczini îtirÂf ederek muhabbet ve tÂzîm hissiyÂtı icinde O ’ndan lûtuf ve yardım istemesidir. MunÂcÂt, yÂni duÂdaki ilticÂ, bir acziyet ifÂdesi ve yalnız ilÂhî dergÂha sığınmanın bir nişÃ‚nesi olduğu icin dînen pek muhimdir.
Kul, CenÂb-ı Hakk ’a munÂcÂtını, sÂdece sozle değil kalben de buyuk bir samîmiyetle îf etmelidir. DuÂları, “havf ve rec” yÂni “korku ile umit” duyguları arasında bir hÂlet-i rûhiye ile yapmalıdır. Du yurekten gelmeli; kalp, duÂnın yuklendiği mÂnÂya Âit arzularla titremelidir. Aynı zamanda du bir gunÂhın affedilmesi istikÂmetinde ise, o gunÂhın bir daha işlenmemesi husûsunda kat ’î bir azim ve kararlılıkla îf edilmelidir. Hazret-i MevlÂn -kuddise sirruh- şoyle buyurur:
“NedÂmet ateşiyle dolu bir gonulle ve nemli gozlerle du ve tevbe et! Zîr cicekler, guneşli ve ıslak yerlerde acar!”
DUA VE MUNACAT İLE İLGİLİ AYET VE HADİSLER Mu ’min, kulluğunun bir îcÂbı olarak, her hÂlukÂrda Rabbine yakarış hÂlinde bulunmalıdır. Gercek bir dînî terbiye de, du hÂlini mu ’minin rûhunda surekli kılmayı hedefler. Zîr duÂ, kalpte AllÂh ’a acılan en yuce kapının anahtarıdır. Âyet-i kerîmede şoyle buyrulur:
“Kullarım Sana Ben ’i sorduklarında, (bilsinler ki) Ben onlara cok yakınım. Bana du edenlerin duÂlarını kabûl ederim...” (el-Bakara, 186)
Du tekrarlandıkca derûnî duyuşlar şeklinde mu ’minin rûhuna nakşolur, şahsiyetine nufûz edip onun bir husûsiyeti hÂline gelir. Bu sebepledir ki buyuk ve yuksek ruhlar, devamlı du hÂlinde yaşarlar.
DuÂ, sonsuz kudret sÂhibi CenÂb-ı Hakk ’a, acziyetimizi mudrik bir şekilde yonelerek, O ’nun huzûrunda teslîmiyet ve sukûnetle boyun eğmemizdir. Gercekten, duÂlara acziyet ve kusûrunu îtiraf ile başlamak, merhamet-i ilÂhiyyeyi dÂvette ve dolayısıyla duÂnın makbûl olmasında, buyuk bir tesiri hÂizdir.
DuÂyı bizlere yaşayışıyla en guzel şekilde tÂlim eden, Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’dir. O, gozyaşları icinde ve ayakları şişinceye kadar kıldığı namazlara ilÂveten, acziyet duyguları icinde CenÂb-ı Hakk ’a dÂim iltic ederdi. Ozlu duÂları cok sever, ozlu olmayan duÂyı yapmazdı.[1]
“Kulun Rabbine en yakın olduğu hÂl, secde hÂlidir. İşte bu sebeple secdede cok du etmeye bakın!” tavsiyesinde bulunurdu. (Muslim, SalÂt, 215)
Mu ’min, devamlı du etmenin yanında bir de din kardeşlerinden, fakir, zayıf ve muhtaclardan du alma gayreti icinde olmalıdır. Zîr Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“Bir mu ’minin diğer bir mu ’mine gıyÂbında yaptığı duÂdan daha cabuk kabûl edilen hicbir du yoktur.” buyurmuşlardır. (Tirmizî, Birr, 50/1980)
MevlÂn Hazretleri de şoyle der:
“Sen, varlığını, malını, mulkunu guzel bir şekilde infÂk et de, bir gonul almaya bak! Ki o gonlun duÂsı, mezarda, o kapkara gecede sana ışık versin, nûr olsun!..”
DUA VE MUNACAT ORNEKLERİ RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- bir gun:
“Yeryuzunde bir musluman Allah ’tan bir şey dilerse, gunah olan bir şeyi istemediği veya akrabÂsı ile alÂkasını kesmeyi arzu etmediği muddetce, Allah TeÂl onun murÂdını mutlak yerine getirir veya ona vereceği şey kadar kotuluğu kendisinden uzaklaştırır.” buyurmuşlardı.
SahÂbe-i kirÂmdan bir kimse:
“–O takdirde biz Allah ’tan cok şey isteriz!” deyince Rasûl-i Ekrem Efendimiz:
“–AllÂh ’ın lûtfu sizin istediğiniz şeylerden daha geniştir.” buyurdu. (Tirmizî, DeavÂt, 115/3573; Ahmed, III, 18)
CenÂb-ı Hak samîmî duÂları reddetmez. LÂkin butun samîmiyetine rağmen, Kader-i Mutlak ’a muvÂfık duşmeyen bÂzı taleplere de icÂbet buyurmaz. LÂkin kul, hicbir zaman bezginlik gostermeyip duÂya devÂm etmelidir. Zîr boyle hÂllerde duÂnın karşılığı Âhiret Âlemine havÂle edilmiş demektir. Cunku CenÂb-ı Hak:
“...Bana du edin ki duÂnızı kabûl edeyim...” (el-Mu ’min, 60) buyurmaktadır.
Hz. Zekeriya ’nın (a.s.) Munacatı Fahr-i KÂinÂt Efendimiz:
“–Bir kul gunah olan veya akrabÂsı ile darılmasına yol acan bir şeyi dilemedikce yahut acele etmedikce duÂsı kabûl olunur.” buyurmuştu.
“–YÂ RasûlÂllah! Acele etmek ne demektir?” diye sordular.
Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“–Kul; «Nice defÂlar hep du ediyorum da Rabbim duÂmı kabûl etmiyor.» der. DuÂsının hemen kabûl edilmemesi sebebiyle bıkar ve duÂyı bırakır. (İşte o zaman acele etmiş olur.)” cevÂbını verdi. (Muslim, Zikir, 92)
Nitekim Zekeriyy -aleyhisselÂm- ’ın, dîni te ’yîd maksadıyla;
“...Rabbim! Beni yalnız bırakma!..” (el-EnbiyÂ, 89) diyerek istediği evlÂt, kendisine ancak kırk sene sonra Yahy -aleyhisselÂm- olarak ihsÂn edilmiştir.[2]
Namazdan Sonra Salat u Selam RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- namazdan sonra salÂt u selÂm getirmeden du eden bir adam gordu. Bunun uzerine:
“–Bu adam acele etti.” buyurdu. Sonra o adamı yanına cağırdı ve butun ummetine şu tembihte bulundu:
“–Biriniz du edeceği zaman once Allah TeÂl ’ya hamd u sen etsin, sonra bana salÂt u selÂm getirsin. Daha sonra da dilediği şekilde du etsin.” (Tirmizî, DeavÂt, 64/3477)
Din Kardeşine Edilen Dua Fahr-i KÂinÂt Efendimiz, bir mu ’minin din kardeşine gerek huzûrunda gerekse gıyÂbında du etmesini tavsiye etmiştir. Umre icin kendisinden izin isteyen Hazret-i Omer ’e:
“–Kardeşim, bizi de duÂna dÂhil et, bizleri unutma!” buyurmuştur. (Tirmizî, DeavÂt, 109/3562)
Hazret-i Omer -radıyallÂhu anh-, bu iltifatkÂr talep karşısındaki hÂlini:
“–RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in bu sozune karşılık bana dunyÂyı verselerdi bu kadar sevinmezdim.” diyerek ifÂde etmiştir. (Ebû DÂvûd, Vitir, 23/1498)
Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şoyle buyurmuştur:
“Bir Muslumanın, yanında bulunmayan din kardeşine yapacağı du kabûl olunur. Bir kimse din kardeşine hayır du ettikce, yanında bulunan vazîfeli bir melek ona, «AllÂh duÂnı kabûl etsin, aynı şeyleri sana da versin!» diye du eder.” (Muslim, Zikir 87, 88; İbn-i MÂce, MenÂsik, 5)
Şu hÂlde biz, hem Musluman kardeşlerimiz icin du etmeli, hem de onlardan du talebinde bulunmalıyız.
En Cok Muhtac Olduğumuz Haslet Şu fÂnî Âlemde en cok muhtac olduğumuz haslet takv olduğundan, duÂlarımızda ekseriyetle takv hÂlini talep etmeliyiz. Bir kimse Peygamber -aleyhissalÂtu vesselÂm- ’a gelerek:
“–Y RasûlÂllah! Yolculuğa cıkıyorum, benim icin du ediniz.” dedi.
Rasûl-i Ekrem de:
“–AllÂh sana takv nasîb etsin.” buyurdu. O kişi:
“–Biraz daha y RasûlÂllah!” deyince:
“–AllÂh gunÂhını bağışlasın.” buyurdu. SahÂbî:
“–Biraz daha, anam babam Sana fed olsun y RasûlÂllah!” dedi.
Fahr-i KÂinÂt -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“–Allah TeÂlÂ, bulunduğun her yerde, kolayca hayır yapmanı sağlasın.” buyurdu. (Tirmizî, DeavÂt, 44/3444)
Peygamber Efendimizin Duası Bir gun Allah Rasûlu, İbrÂhim -aleyhisselÂm- ’ın:
“Rabbim, putlar insanlardan bircoğunun sapmasına sebep oldular. Şimdi kim bana uyarsa o bendendir...” (İbrÂhim, 36) sozunu ve Îs -aleyhisselÂm- ’ın:
“Eğer kendilerine azÂb edersen, şuphesiz onlar Sen ’in kullarındır. Eğer onları bağışlarsan, şuphesiz Sen izzet ve hikmet sÂhibisin.” (el-MÂide, 118) duÂsını okudu. Akabinde ellerini kaldırdı ve:
“AllÂh ’ım, ummetimi koru, ummetime merhamet et!” diye yalvararak ağladı. Bunun uzerine CenÂb-ı Hak:
“–Ey CebrÂîl! -Rabbin herşeyi daha iyi bilir ya- (insanlar da bilsin diye) git, Muhammed ’e nicin ağladığını sor.” buyurdu.
CebrÂîl -aleyhisselÂm- geldi. RasûlullÂh Efendimiz ona, ummeti icin duyduğu endişe sebebiyle ağladığını bildirdi. (Hazret-i CebrÂîl ’in donup durumu haber vermesi uzerine) Allah TeÂlÂ:
“–Ey CebrÂîl! Muhammed ’e git ve O ’na: «Ummetin husûsunda Sen ’i rÂzı edeceğiz ve Sen ’i asla uzmeyeceğiz.» mujdemizi ulaştır.” buyurdu. (Muslim, ÎmÂn, 346)
İşte Peygamber Efendimiz, ummetine boylesine duşkun ve merhametli idi. Bu hadîs-i şerîfi iyice tefekkur ederek, bizim O ’na ne kadar muhabbet beslediğimizi ve bu muhabbetimizin delîli olarak O ’nun Sunnet-i Seniyye ’sini davranışlarımıza ne kadar yansıtabildiğimizi, O ’nun ahlÂkına ne derece yaklaşabildiğimizi muhÂsebe etmek durumundayız.
Peygamber Efendimizin Munacatı İbn-i AbbÂs -radıyallÂhu anhumÂ- anlatıyor:
RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in geceleyin namazdan sonra şu duÂyı okuduğunu işittim:
“AllÂh ’ım! Sen ’den, katından vereceğin oyle bir rahmet istiyorum ki, onunla kalbime hidÂyet, işlerime nizam, dağınıklığıma duzen, icime kÂmil îman, dışıma amel-i sÂlih, amellerime temizlik ve ihlÂs ver, rızÂna uygun istikÂmeti ilhÂm et, ulfet edeceğim dost lûtfet ve beni her turlu kotuluklerden koru!
AllÂh ’ım, bana oyle bir îman, oyle bir yakîn ver ki, artık bir daha kufur (ihtimÂli) kalmasın. Oyle bir rahmet ver ki, onunla, duny ve Âhirette Sen ’in nazarında kıymetli olan bir mertebeye ulaşayım.
AllÂh ’ım! Hakkımızda vereceğin hukumde lûtfunla kurtuluş istiyorum, (yakınlığına mazhar olan) şuhedÂya has makamları niyÂz ediyorum, bahtiyar kullarının yaşayışını diliyorum, duşmanlara karşı yardım talep ediyorum!
AllÂh ’ım! Anlayışım kıt, amelim az da olsa (dunyevî ve uhrev&#238 ihtiyaclarımı Sen ’in kapına getiriyor (karşılanmasını Sen ’den talep ediyorum). Rahmetine muhtÂcım, hÂlimi arz ediyorum.
Ey işlere hukmedip yerine getiren, kalplerin ihtiyÂcını gorup şifÂyÂb kılan Rabbim! Denizlerin aralarını ayırdığın gibi benimle cehennem azÂbının arasını da ayırmanı, helÂke dÂvetten, kabir azÂbından korumanı diliyorum.
AllÂh ’ım! Kullarından herhangi birine verdiğin bir hayır veya mahlûkÂtından birine vaad ettiğin bir lûtuf var da buna idrÂkim yetişmemiş, niyetim ulaşamamış ve bu sebeple de istediklerimin dışında kalmış ise, ey Âlemlerin Rabbi, onun husûlu icin de Sana yakarıyor, bana rahmetinle onu da ihsÂn etmeni Sen ’den istiyorum.
Ey AllÂh ’ım! Ey (Kur ’Ân gibi, dîn gibi) kuvvetli ipin ve doğru yolun sÂhibi! KÂfirler icin cehennem vaad ettiğin kıyÂmet gununde, Sen ’den cehenneme karşı emniyet, ardından başlayacak ebediyet gununde de huzûr-i Kibriy ’na ulaşmış mukarrabîn meleklerle, (dunyÂda iken cok) rukû ve secde edenler ve ahitlerini yerine getirenlerle birlikte cennet istiyorum. Sen sınırsız rahmet sÂhibisin, Sen hadsiz bir muhabbet sÂhibisin, Sen dilediğini yaparsın. (Dilek sÂhipleri ne kadar cok, ne kadar buyuk şeyler isteseler bile, hepsini de yerine getirmeye muktedirsin.)
AllÂh ’ım! Bizi, sapıtmayıp saptırmayan, hidÂyete ermiş hidÂyet rehberleri kıl. Dostlarına sulh (vesîlesi), duşmanlarına da duşman kıl. Sen ’i seveni (Sana olan) sevgimiz sebebiyle seviyoruz. Sana muhÂlefet edene, Sen ’in ona olan adÂvetin sebebiyle duşmanlık ediyoruz.
AllÂh ’ım! Bu bizim duÂmızdır. Bunu fazl u kereminle kabûl etmek Sana kalmıştır. Bu, bizim gayretimizdir, dayanağımız Sen ’sin.
AllÂh ’ım! Kalbime bir nûr, kabrime bir nûr ver; onume bir nûr, arkama bir nûr ver; sağıma bir nûr, soluma bir nûr ver; ustume bir nûr, altıma bir nûr ver; kulağıma bir nûr, gozume bir nûr ver; sacıma bir nûr, derime bir nûr ver; etime bir nûr, kanıma bir nûr ver; kemiklerime de bir nûr ver!
AllÂh ’ım nûrumu artır, (soylediklerimin hepsine bedel olacak) bir nûr ver, (soylemediklerimi de ihÂta edecek) bir nûr ver!
İzzeti burunmuş, onu kendisine alem edinmiş olan ZÂt ’ı tesbîh ederim. Buyukluğu burunmuş ve bu sebeple kullarına bol bol ikramlarda bulunmuş olan ZÂt ’ı tesbîh ederim. Tesbîh ve takdîs sÂdece kendine lÂyık olan ZÂt ’ı tesbîh ederim. Fazl u nîmetler sÂhibi ZÂt ’ı tesbîh ederim. Azamet ve kerem sÂhibi ZÂt ’ı tesbîh ederim. CelÂl ve ikram sÂhibi ZÂt ’ı tesbîh ederim. O butun noksanlardan munezzehtir.” (Tirmizî, DeavÂt, 30/3419)
Peygamber Efendimizin Yağmur Duası Bir defÂsında Habîb-i Ekrem Efendimiz ’e yağmur yağmadığından şikÂyet edilmişti. Bunun uzerine Allah Rasûlu, bir minber getirilmesini istedi. Minber, Cuma, bayram ve cenÂze namazlarının kılındığı alana (musallÂya) kuruldu. İnsanların orada toplanması icin gun tespit edildi. Fahr-i KÂinÂt -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, Guneş ’in kızıllığı ufukta gorulur gorulmez yola cıktı. MusallÂya varıp minbere oturdu. Tekbir getirdi, AllÂh ’a hamd etti ve:
“Sizler, memleketinizin kuraklığa uğradığından, yağmurun tabiî vaktinde yağmayıp gecikmesinden şikÂyet ettiniz. AllÂh kendisine du etmenizi emrediyor. DuÂnıza icÂbet edeceğini vaad ediyor.” buyurdu ve şoyle du etti:
“Hamd, Âlemlerin Rabbi ’ne mahsustur. O, RahmÂn ve Rahîm ’dir. Âhiret gununun sÂhibidir. Allah ’tan başka ilÂh yoktur. O dilediğini yapar. Ey Rabbimiz! Sen kendisinden başka ilÂh olmayan AllÂh ’sın. Sen zenginsin, biz fakiriz. Uzerimize yağmur indir. İndirdiğini bize kuvvet ve guc kıl. Onu belli bir muddet bize yetir!”
Bunu soyledikten sonra ellerini kaldırdı. O kadar yukarı kaldırdı ki, koltuğunun altındaki beyazlık gorundu. Sonra sırtını halka dondu, elbisesini ters cevirdi, elleri bu sırada hep yukarı kalkmış vaziyette idi. Sonra tekrar halka dondu. Minberden indi ve iki rekÂt namaz kıldı. Allah TeÂlÂ, hemen o anda bulutlarını gonderdi. Gok gurledi, şimşek caktı. AllÂh ’ın izniyle yağmur yağmaya başladı. Fahr-i KÂinÂt Efendimiz, daha mescidine donmeden seller aktı. Allah Rasûlu, cemaatin sığınaklara donmedeki acelelerini muşÃ‚hede edince tebessum etti ve:
“ŞehÂdet ederim ki, AllÂh her şeye kÂdirdir ve ben de AllÂh ’ın kulu ve Rasûlu ’yum” buyurdu. (Ebû DÂvûd, İstiskÂ, 2/1173)
Peygamber Efendimiz, Allah TeÂl ’dan yağmur istediğinde “İstisk Namazı” kılmış, boylece duÂsının kabûlu icin nÂfile namazla da tevessulde bulunmuştur.
Peygamber Efendimizin Yakarışı Hazret-i Âişe vÂlidemiz der ki:
“Bir gece uyandığımda Allah Rasûlu ’nu yanımda goremedim. Aklıma, diğer hanımlarından birinin yanına gitmiş olabileceği ihtimÂli geldi. El yordamıyla etrÂfı yokladım. Elim ayaklarına dokundu. O zaman Allah Rasûlu ’nun secdede olduğunu anladım. Kulak verdim, hıckıra hıckıra ağlıyor ve şoyle munÂcÂtta bulunuyordu:
«AllÂh ’ım! Sen ’in gazabından Sen ’in rızÂna sığınırım. CezÂlandırmandan affına sığınırım! AllÂh ’ım başka değil, Sen ’den yine Sana sığınırım. Sen ’i sen etmekten Âcizim. Sen ZÂt ’ını nasıl sen ettiysen oylesin!»” (Muslim, SalÂt, 222; Tirmizî, DeavÂt, 75/3493)
Hazret-i Omer -radıyallÂhu anh- şoyle anlatır:
“Bedir gunu RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- muşriklere baktı, onlar bin kişiydiler. AshÂbı ise uc yuz on uc kişi idi.[3] Hemen kıbleye yonelip, ellerini kaldırdı. Rabbine sesli olarak şoyle yakarmaya başladı:
«Ey AllÂh ’ım! Bana olan vaadini ihsÂn eyle! AllÂh ’ım! Bana zafer nasîb et. Ey AllÂh ’ım! Eğer ehl-i İslÂm ’ın bu topluluğunu helÂk edersen, artık yeryuzunde Sana ibÂdet edecek kimse kalmayacak!»
Ellerini uzatmış vaziyette munÂcÂtına oyle devÂm etti ki, ridÂsı omuzundan duştu. Bunu goren Ebû Bekir -radıyallÂhu anh-, yanına gelerek ridÂsını aldı, omuzuna koydu ve yanına yaklaşıp:
«–Ey AllÂh ’ın Rasûlu! Rabbine olan yakarışın yeter. Allah TeÂl Sana olan vaadini mutlak yerine getirecektir.» dedi.
O sırada Azîz ve Celîl olan Allah TeÂl şu Âyet-i kerîmeyi inzÂl buyurdu:
«Hani siz Rabbiniz ’den imdÂd istiyordunuz, O da; “Muhakkak ki Ben size meleklerden birbiri ardınca bin(lercesi ile) imdÂd edeceğim.” diyerek duÂnızı kabul buyurmuştu.» (el-EnfÂl, 9)
Hak TeÂl Hazretleri o gun mu ’minlere melekleriyle yardım etti.” (Muslim, CihÂd, 58; BuhÂrî, MegÂzî, 4)
Sahabinin Munacatı Ebû Mı ’lÂk isminde bir sahÂbî vardı. Bu zÂt, başkaları ile ortaklık kurarak ticÂret yapardı. Durust ve takv sÂhibi bir kimseydi. Bir defÂsında yine yola cıkmıştı. Karşısına cıkan silahlı bir hırsız:
“–Neyin varsa cıkar, seni oldureceğim.” dedi. Ebû Mı ’lÂk:
“–Maksadın mal almaksa al!” dedi. Hırsız:
“–Ben sÂdece senin canını istiyorum.” dedi. Ebû Mı ’lÂk:
“–Oyleyse bana musÂade et de biraz namaz kılayım.” dedi. Hırsız:
“–İstediğin kadar kıl!” dedi. Ebû Mı ’lÂk namazını kıldıktan sonra şoyle du etti:
“Ey gonullerin sevgilisi! Ey yuce Arş ’ın sÂhibi! Ey her istediğini yapan AllÂh ’ım! Ulaşılmayan izzetin, kavuşulmayan saltanatın ve Arş ’ını kaplayan nûrun hurmetine beni şu (hırsızın) şerrinden korumanı istiyorum! Ey imdÂda koşan AllÂh ’ım, yetiş imdÂdıma!”
Ebû Mı ’lÂk, bu duÂyı uc def tekrarladı. DuÂsını bitirir bitirmez, elindeki kargıyı kulakları hizÂsında tutan bir suvÂrî peyd oldu ve hırsızı oldurdu.
AllÂh ’ın lûtfuyla kurtulan sahÂbî, o suvÂrîye:
“–Sen kimsin? AllÂh seni vasıta kılarak bana yardım etti!” diye sordu.
SuvÂrî:
“–Ben dorduncu kat sem ehlindenim. İlk duÂnı yapınca sem kapılarının catırdadığını işittim. İkinci defa du edince, gok ehlinin gurultusunu işittim. Ucuncu defa du edince, «Zorda kalan biri du ediyor!» denildi. Bunu duyunca Allah ’tan, hırsızı oldurmeye beni memur kılmasını istedim. Allah TeÂl da arzumu kabûl etti ve geldim. Şunu bil ki, abdest alıp dort rekÂt namaz kılan ve bu duÂyı yapan kimsenin, zorda olsun veya olmasın duÂsı kabûl edilir.” dedi. (İbn-i Hacer, el-İsÂbe, IV, 182)
Peygamber Efendimizin En Cok Okuduğu Dua Ummu Seleme -radıyallÂhu anhÂ- vÂlidemize:
“–Ey mu ’minlerin annesi! RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- senin yanında bulunduğu zamanlarda en cok hangi duÂyı okurdu?” diye sorulmuştu. O, şu karşılığı verdi:
“–Coğu zaman:
«Ey kalpleri hÂlden hÂle ceviren AllÂh ’ım! Benim kalbimi dînin uzere sÂbit kıl!» diye du ederdi.” (Tirmizî, DeavÂt, 89/3522; Ahmed, IV, 182, VI, 91)
Hidayet Duası RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, ummetinin hidÂyeti icin pek cok duÂlar etmiştir. Yemen halkının hidÂyeti icin, “AllÂh ’ım! Onların kalplerini bize yonelt!” (Tirmizî, MenÂkıb, 71/3934) şeklinde duÂda bulunmuştur. Beldelerinden kendisini taşlayarak ve turlu hakÂretlerle cıkaran, hicrî dokuzuncu yıla kadar da şiddetle direnerek muslumanlara pek cok zÂyiÂt verdiren TÂifliler hakkında, “Y Rabbi! Sakîf ’e hidÂyet nasîb eyle! Onları bize gonder!” diye Hakk ’a niyÂz ve iltic eylemiştir. (İbn-i HişÃ‚m, IV, 134; Tirmizî, MenÂkıb, 73/3942)
Yine Fahr-i KÂinÂt Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Hazret-i Ali ’yi Yemen ’e kadı olarak gonderirken, uzerine aldığı vazîfenin mes ’ûliyetinden endişe eden yeğeninin goğsu uzerine elini koyup şu duÂyı yapmıştır:
“AllÂh ’ım! Bunun kalbini doğruya hidÂyet eyle, lisÂnını hak uzere sÂbit kıl.”
Hazret-i Ali -radıyallÂhu anh- diyor ki:
“Bu duÂdan sonra iki kişi arasında hukum verirken hicbir tereddut gecirmedim.” (İbn-i MÂce, AhkÂm, 1)
Peygamber Efendimizin Vakfe Duası RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, hac esnÂsında vakfede bir eliyle devesinin yularını tutup diğer elini kaldırarak kulluğunun ve kalbî hayÂtının hassÂsiyetini ifÂde eden uzunca bir du yaptı. Bu guzel duÂnın bir kısmı şoyledir:
“Ey AllÂh ’ım! Sen ’in buyurduğun şekilde ve bizim soylediğimizden daha ustun olarak Sana hamd olsun! Ey AllÂh ’ım! Benim namazım, ibÂdetim, hayÂtım ve olumum Sen ’in icindir! Donuşum ancak Sanadır!
Ey AllÂh ’ım! Kabir azÂbından, gonle uşuşen vesveselerden, işlerin dağınıklığından Sana sığınırım! Ey AllÂh ’ım! RuzgÂrların getirdiği Âfetin şerrinden Sana sığınırım!
Ey AllÂh ’ım! Gozumde bir nûr, kulağımda bir nûr, kalbimde bir nûr yarat! Ey AllÂh ’ım! Sadrıma genişlik ver! İşimi kolaylaştır! Ey AllÂh ’ım! Sağlığın hastalığa cevrilmesinden, birdenbire gelip catacak azÂbından ve butun gazabından Sana sığınırım! Ey AllÂh ’ım! Beni doğru yoluna ulaştır! Gecmişimi, geleceğimi affet!
Ey dereceleri yukselten, bereketleri indiren, ey gokleri ve yeri yaratan AllÂh ’ım! Sesler turlu turlu dillerle coşup Sana doğru yukseliyor, Sen ’den taleplerde bulunuyor! Benim isteğim de; duny halkının beni unuttuğu imtihan yurdunda Sen ’in beni hatırlamandır!
Ey AllÂh ’ım! Sen sozumu işitiyor, bulunduğum yeri goruyor, gizli acık neyim varsa biliyorsun! İşlerimden hicbiri Sana gizli değildir! Ben cÂresizim, yoksulum, Sen ’den yardım ve emÂn diliyorum! Korkuyorum, kusurlarımı îtirÂf ediyorum! Bir cÂresiz Sen ’den nasıl isterse, ben de oyle istiyorum! Zelîl bir gunahkÂr Sana nasıl yalvarırsa, ben de oyle yalvarıyorum! Sen ’in yuce huzûrunda boynunu bukmuş, Sen ’in icin gozlerinden yaşlar boşanan, Sen ’in uğrunda butun varlığını fed eden, Sen ’in icin yuzunu topraklara suren bir kulun Sana nasıl du ederse, ben de oyle du ediyorum! Ey Rabbim! DuÂmın kabûl edilmesinden beni mahrum bırakma! Bana Raûf ve Rahîm ol, ey kendisinden istenilenlerin en hayırlısı ve verenlerin en keremlisi!”[4]
Hic gunÂhı olmayan Allah Rasûlu ’nun, CenÂb-ı Hakk ’ın huzûrundaki gonul kıvÂmını gosteren ne samîmî ve ozlu bir duÂ…
Selef-i Salihînin Arafat ’ta Yaptığı Dualar Selef-i sÂlihînin Arafat ’ta yaptığı duÂlardan bir kısmı da şoyledir:
“İlÂhî! Sana karşı kim kendisini ovebilir? İlÂhî! Dilim mÂsiyetlerle tutulmuş, benim Sana vesîle kılacak, ne işe yarar bir amelim ne de rahmetini umîd etmekten başka bir şefaatcim var! İlÂhî! Biliyorum ki; kusurlarım yuzunden ne huzûrunda mevkiim ne de Sen ’den ozur dilemeye yuzum kalmıştır! Fakat Sen keremlilerin en keremlisisin! İlÂhî! Ben merhametine nÂil olmaya lÂyık değilsem de, merhametin bana yetişebilir! Cunku Sen ’in rahmetin her şeyi kuşatacak derecede geniştir! İlÂhî! Benim kusurum ne kadar buyuk de olsa, Sen ’in affının yanında kucuk kalır! Sen onları bağışla ey kerem sÂhibi AllÂh ’ım!
Rabbim! Sen ancak itaatkÂr kullarını affedeceksen, gunahkÂrlar kime gidip sığınsınlar? Rabbim! Sen sÂdece takv sÂhibi kullarına rahmet ve merhamet edeceksen, mucrimler kimden yardım istesinler!
Ben Sana her an muhtÂcım! Sen ’in ise bana hicbir ihtiyÂcın yoktur! Yaratanım olarak ancak Sen beni bağışlarsın! Beni şu durduğum yerden, butun hÂcetlerimi yerine getirmiş, taleplerimi ihsÂn etmiş, temennîlerimi gercekleştirmiş olarak dondur!
Ey isteyenlerin ihtiyaclarına sÂhip ve mÂlik olan AllÂh ’ım! Ey susmakta olanların iclerinden gecirdiklerini bilen AllÂh ’ım! Ey kendisinden başka yardım beklenecek başka Rab bulunmayan AllÂh ’ım! Ey kendisinin ustunde korkulacak başka bir yaratıcı bulunmayan AllÂh ’ım! Ey yanına varılacak vezîri, ruşvet verilecek kapıcısı bulunmayan AllÂh ’ım! Ey dilekler coğaldıkca comertlik ve keremi artan; ihtiyaclar coğaldıkca fazl u ihsÂnı coğalan AllÂh ’ım! Ey AllÂh ’ım! Sen her misÂfiri ağırlarsın! Bizler de Sen ’in misÂfirleriniz! Bizleri cennetinde ağırla!
Ey AllÂh ’ım! Her kÂfileye hediye, her isteyene atiyye verilir; her ziyÂretciye ikrÂm edilir! Sevap umîd eden her kişiye de sevap verilir! Bizler topluca Sen ’in Beyt-i HarÂm ’ına geldik! Şu buyuk meşÃ‚irde vakfeye durduk! Şu mubÂrek yerlerde hazır bulunduk! Umîdimiz, yuce katındaki sevap ve mukÂfÂta nÂil olmaktır! Umîdimizi boşa cıkarma AllÂh ’ım!”[5]
Butun Duaları İcine Alan Dua Ebû UmÂme -radıyallÂhu anh- şoyle der:
RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- bircok du okumuştu, fakat biz ondan hicbir şey ezberleyememiştik. Bunun uzerine:
“–YÂ RasûlÂllah! Pek cok duÂlar okudunuz, biz onları ezberleyemedik.” dedik. O zaman Rasûl-i Ekrem şoyle buyurdu:
“–O duÂların hepsini icine alan bir duÂyı size oğreteyim mi? Şoyle deyiniz:
AllÂh ’ım! Peygamber ’in Muhammed -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in Sen ’den istediği hayırları biz de dileriz. Peygamber ’in Muhammed -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in Sana sığındığı şerlerden biz de Sana sığınırız. Yardım ancak Sen ’den beklenir. İnsanı duny ve Âhirette murÂdına erdirecek olan Sen ’sin. Gunahtan kacacak guc, ibÂdet edecek kuvvet ancak AllÂh ’ın yardımıyla kazanılabilir.” (Tirmizî, DeavÂt, 88/3521)
Hasta Duası Enes -radıyallÂhu anh- şoyle anlatır:
RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- son derece zayıflamış bir hastayı ziyÂret etti ve:
“–AllÂh ’a bir şey icin du ediyor muydun veya O ’ndan bir şey istiyor muydun?” diye sordu. Hasta:
“–Evet; «AllÂh ’ım! Bana Âhirette vereceğin cezÂyı bu dunyÂda hemen peşin olarak ver!» diye du ederdim.” cevÂbını verdi. Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şoyle buyurdu:
“–SubhÂnallÂh! Senin buna gucun yetmez. Şoyle du etseydin olmaz mıydı:
«...Rabbimiz! Bize dunyÂda da iyilik ver, Âhirette de iyilik ver ve bizi Cehennem azÂbından koru!» (el-Bakara, 201)”
Bunun uzerine adam bu duÂyı yaptı ve şif buldu. (Muslim, Zikir, 23; Tirmizî, DeavÂt, 71/3487)
Du ederken Allah TeÂl ’dan ne istediğimize dikkat etmeli ve ÂdÂbına riÂyetle niyazda bulunmalıyız. CenÂb-ı Hak ’tan devamlı hayır, iyilik ve Âfiyet istemeliyiz.
Hz. Ali ’nin Borctan Kurtulma ve Rızık Duası Hazret-i Ali -radıyallÂhu anh- ’tan rivÂyet edildiğine gore mukÂtep (anlaşmalı) bir kole ona gelerek:
“–Borcumu odeyecek gucum yok, bana yardım et!” dedi. O da:
“–RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in bana oğrettiği duÂyı ben de sana oğreteyim mi? Buna devÂm ettiğin takdirde, uzerinde Sebir Dağı kadar borc olsa bile Allah TeÂl onu odemene yardım eder.” dedi ve şu duÂyı okudu:
“AllÂh ’ım! Bana helÂl rızık nasip ederek beni haramlardan koru! Lûtfunla beni Sen ’den başkasına muhtac etme!” (Tirmizî, DeavÂt, 110/3563)
SULAN 1. MURAT ’IN DUASI Sultan 1. Murat HudÂvendigÂr, 8 Ağustos 1389 ’da Kosova ovasına girdiğinde ortalığı toza dumana katan bir fırtına ile karşılaşmıştı. Bu durumda Âdeta goz gozu gormuyordu. İşte o gece BerÂt Gecesi idi. Murat Han, iki rekÂt namaz kıldıktan sonra, gozyaşları icinde şu duÂyı yaptı:
“YÂ Rabbi! Bu fırtına, şu Âciz Murad kulunun gunahları sebebiyle cıktıysa, onun yuzunden mÂsum askerlerimi cezÂlandırma!.. AllÂh ’ım! Onlar ki buraya kadar sÂdece Sen ’in adını yuceltmek ve İslÂm ’ı teblîğ etmek icin geldiler!
İlÂhî! Bunca kerre beni zaferden mahrûm etmedin. DÂim duÂmı kabul buyurdun. Yine Sana iltic ediyorum, duÂmı kabûl eyle! Bir yağmur nasîb eyle! Bu toz bulutu kalksın. KÂfirin askerini ÂşikÂr gorup, yuz yuze cenk edelim!
YÂ İlÂhî! Mulk de, bu kul da Sen ’indir. Ben Âciz bir kulum. Benim niyetimi ve esrÂrımı en iyi Sen bilirsin. Mal ve mulk maksadım değildir. Yalnız Sen ’in rızÂnı isterim.
YÂ İlÂhî! Bu mu ’min askerleri kuffÂr elinde mağlûb edip helÂk eyleme! Onlara oyle bir zafer lûtfet ki, butun muslumanlar bayram eylesin! Dilersen o bayram gununun kurbÂnı da şu Murat kulun olsun!
YÂ İlÂhî! Bunca Musluman askerin helÂkine beni sebep kılma! Bunlara yardım eyle ve zafer bahşeyle! Bunlar icin ben cÂnımı kurbÂn ederim; yeter ki Sen beni şehîdler zumresine kabûl eyle!.. İslÂm askerleri icin rûhumu teslîme rÂzıyım... Beni gÂzî kıldın. Sonunda lûtfen ve keremen şehîdlik de nasîb eyle!.. Âmîn!”
Bu hÂlisÂne munÂcÂttan sonra Sultan, fevkalÂde bir huzur icinde Kur ’Ân-ı Kerîm tilÂvetine başladı. Cok gecmeden rahmet bulutları peyd oldu. Kosova meydanı uzerine sağnak hÂlinde yağmur boşaldı. RuzgÂr durdu. Toz bitti…
Bu tecellîlerin ardından duşmana hucûm edildi. Sekiz saat suren muhÂrebe zaferle netîcelendi.
Murad Han, savaş meydanında bulunan yaralı ve şehîdlerin arasında dolaşıyordu ki, oluler arasından yaralı bir Sırp askeri kalkarak:
“–Beni bırakınız; pÂdişÃ‚hın elini opup musluman olacağım!” dedi. Yaralı taklidi yapan Sırp, pÂdişÃ‚hın elini oper gibi yaptı ve koltuğunun altında sakladığı hancerini hızla HunkÂr ’ın goğsune sapladı. Orada şehÂdet şerbetini icen Murat HÂn ’ın duÂsı da kÂmilen gercekleşmiş oldu…
İBADET HAYATININ OZU VelhÂsıl duÂ, kulluğun ve ibÂdet hayÂtının ozu mevkiindedir. Zîr AllÂh ’ın en cok hoşnud olduğu şeylerden biri de, kulunun, acziyetini idrÂk ederek el acıp hÂlini Rabbine arz etmesi, du ve ilticÂda bulunmasıdır. Bu yuzdendir ki Allah TeÂlÂ, duÂya tenezzul etmeyip kendisinden bir şey istemeyen kimseyi azÂba uğratır.
Nitekim Âyet-i kerîmede buyrulur:
“(Ey Rasûlum!) De ki: Eğer sizin kulluk ve yalvarmanız olmasa, Rabbim size ne diye değer versin!..” (el-FurkÂn, 77)
DuÂ, rahmet kapılarının anahtarı, mu ’minin silÂhı, dînin direği, goklerin ve yeryuzunun nûrudur. Kime du kapıları acılmışsa, ona hayır, hikmet ve rahmet kapıları acılmış demektir. Sıkıntı ve darlık zamanında duÂsının kabûl olmasını isteyen kimse, bolluk ve rahatlık zamanında da duÂyı bol yapmalıdır. Buyuk ruhlar, hayatlarını dÂim du hÂlinde yaşayanlardır.
Dipnotlar:
[1] Ebû DÂvûd, Vitir, 23/1482.
[2] Bkz. Meryem, 7-8; İbn-i AllÂn, Delîlu ’l-FÂlihîn, IV, 311-312.
[3] Bkz. BuhÂrî, MeğÂzî, 6; Tirmizî, Siyer, 38/1598.
[4] Bkz. İbn-i Kesîr, el-BidÂye, V, 166-168; Heysemî, III, 252; İbn-i Kayyım, ZÂdu ’l-MeÂd, Beyrut 1995, II, 237.
[5] Bkz. GazÂlî, İhyÂu Ulûmi ’d-Dîn, Beyrut 1990, I, 337-338; Beyhakî, Şuabu ’l-ÎmÂn, II, 25-26.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Faziletler Medeniyeti 1, Erkam Yayınları


İslam ve İhsan
PEYGAMBER EFENDİMİZİN ALLAH ’A YAKARIŞI