Hamd nedir, şukur nedir? Hamd ve şukur ile ilgili ayet ve hadisler nelerdir? Allah ’a hamd etmenin fazileti nedir? Hamd ve şukur ile ilgili ornekler.CenÂb-ı Hakk ’ın sonsuz azametinin, ilÂhî sanat ve sıfat tecellîlerinin medh u sen edilmesi “hamd”; O ’nun sayısız lûtuf, nîmet ve ikramlarına karşı lisÂnen, fiilen ve kalben medh u sen ve teşekkurde bulunulması da “şukur”dur. Her iki lÂfız da mÂn itibÂriyle birbirine cok yakındır.
Her turlu tÂzîm AllÂh ’a mahsus ve hamd de sÂdece O ’nun hakkıdır. Allah TeÂl ’nın butun nîmetlerine hamd etmek, muslumanın kulluk vazîfelerinden biridir. Hamd etmek kulluk borcu olduğu hÂlde, Allah TeÂl ’nın hamd eden kuldan rÂzı olduğunu bildirmesi,[1] buyuk bir lûtuf ve ihsandır; O ’nun sonsuz rahmetinin bir tecellîsidir.
HAMD İLE İLGİLİ AYETLER Hamde lÂyık yegÂne varlık, Allah TeÂl ’dır. Âyet-i kerîmede buyrulduğu uzere:
“Hamd, gokleri ve yeri yaratan, karanlıkları ve aydınlığı var eden AllÂh ’a mahsustur...” (el-En ’Âm, 1)
CenÂb-ı Hak, kullarının her fırsatta kendisine hamd etmelerini istemektedir. Âyet-i kerîmelerde şoyle buyrulur:
“...AllÂh ’a hamd olsun, de!..” (el-İsrÂ, 111)
“...Onların duÂları; «Butun hamd u senÂlar, Âlemlerin Rabbi AllÂh ’a mahsustur.» diye son bulur.” (Yûnus, 10)
Namazın her rekÂtında okuduğumuz FÂtiha ’nın ilk Âyeti, bize “hamd”i telkîn eder:
“Hamd, Âlemlerin Rabbi AllÂh ’a mahsustur.”
ZÂten Allah TeÂl ’ya hamd edilmeden başlanan bir iş ve davranıştan hayır ummak mumkun değildir. RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“AllÂh ’a hamd ederek başlanmayan her muhim iş, bereketsiz olur.” (Ebû DÂvûd, Edeb, 18/4840) buyurmak sûretiyle biz ummetini bu hususta îkÂz etmiştir.
HAMD ETMENİN FAZİLETİ Hamd, aynı zamanda muhim bir zikirdir. Peygamber Efendimiz, hamdin fazîletini şoyle beyÂn eder:
“Temizlik îmÂnın yarısıdır. «ElhamdulillÂh» duÂsı mîzÂnı, «SubhÂnallÂhi ve ’l-hamdulillÂh» sozleri ise, yer ile gokler arasını sevap ile doldurur. Namaz nûrdur; sadaka burhÂndır; sabır ziyÂdır. Kur ’Ân, senin ya lehinde ya da aleyhinde delildir. Herkes sabahtan (pazara cıkar) nefsini satar; kimi onu ÂzÂd, kimi de helÂk eder.” (Muslim, TahÂret 1; Tirmizî, DeavÂt 85/3517)
Hamd gibi muhim kulluk vazîfelerinden biri de şukurdur. Şukur; kulun, kendisine lûtfedilen nîmetlere ve iyiliklere karşı sevinerek, onları ihsÂn eden Rabbine ceşitli soz ve davranışlarla hÂlisÂne bir kullukta bulunmasıdır. Bu da gosteriyor ki şukur, nîmetin hakîkî sÂhibini bilmektir.
LÂyıkıyla şukreden bir kul olabilmek icin, sÂdece nÂil olunan nîmetlerin AllÂh ’ın lûtfu olduğunu bilmek ve bunu dille ifÂde etmek kÂfî değildir. Rabbimiz ’e karşı îcÂb eden ibÂdet ve davranış guzelliklerini îf etmek, yÂni amel-i sÂlihlerde bulunmak zarûrîdir.
Gercekten, varlıkların en basitinden en mutekÂmiline kadar hiyerarşik teselsulunde zirve noktasını teşkîl eden insanın, “eşref-i mahlûkÂt” (varlıkların en şereflisi) olmasının tabiî bir îcÂbı olan “hamd ve şukur”, dînin en derin ve en muhim meselelerinden biridir. Bunun icindir ki;
“Şukur, îmÂnın yarısıdır...” buyrulmuştur. (Suyûtî, I, 107)
Yaratılışındaki izzet ve asÂleti muhÂfaza etmiş olan her insan, kendisine bir bardak su ikrÂm edene bile vicdÂnen bir teşekkur borcu hisseder. HÂl boyleyken insanoğlunun, butun nîmetlerin kaynağı ve ikrÂm edeni olan Allah TeÂl ’ya karşı alık ve abus kalması, akıl, iz ’an ve vicdan dışıdır. Bu hÂl, ancak duşunce yoksulluğu ve his donukluğunun bir ifÂdesidir.
Buna rağmen, maalesef pek cok kimse, AllÂh ’ın kendisine lûtfettiği sayısız nîmetlere karşı gaflet icindedir. İnsanların bu derin gafleti sebebiyle Rabbimiz:
“…Kullarımdan şukredenler pek azdır.” (Sebe, 13) buyurmaktadır.
Şukursuzluk hÂli, Rabbimiz ’in hoşnud olmadığı bir durumdur. Rabbimiz ’in ihsÂn ettiği nîmetlerin elden gitmesine sebep olur. Nitekim CenÂb-ı Hak, Âyet-i kerîmelerde şoyle buyurur:
“Ben ’i zikredin; Ben de sizi zikredeyim! Bana şukredin; sakın kufrÂn-ı nîmette bulunmayın!” (el-Bakara, 152)
“…Eğer şukrederseniz, elbette size olan (nîmetlerimi) artırırım. Eğer nankorluk ederseniz, hic şuphesiz azÂbım cok şiddetlidir!” (İbrÂhîm, 7)
“…Şukreden, ancak kendisi icin şukretmiş olur. Nankorluk eden de bilsin ki, AllÂh hicbir şeye muhtac değildir, her turlu hamde lÂyıktır.” (LokmÂn, 12)
HAMD VE ŞUKUR ORNEKLERİ Peygamberimiz sofrasını kaldırdığı zaman ne derdi? Peygamber Efendimiz -aleyhissalÂtu vesselÂm- sofrasını kaldırdığı zaman şoyle derdi:
“Ey Rabbimiz! Sana tertemiz duygularla, eksilmeyip artan, huzûrundan geri cevrilmeyip kabûl edilen sayısız hamd ile hamd ederiz.” (BuhÂrî, Et`ime, 54; Ebû DÂvûd, Et`ime, 52; Tirmizî, DeavÂt, 55)
Yemekten sonra hamd etmek RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şoyle buyurmuştur:
“Allah TeÂlÂ, yemek yedikten veya bir şey ictikten sonra kendisine hamd eden kulundan hoşnud olur.” (Muslim, Zikir, 89; Tirmizî, Et ’ime, 18)
Aksırınca ne denir? Nebî -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in yanında iki kişi aksırmıştı. Efendimiz onlardan birine “yerhamukellÂh” dedi, diğerine ise soylemedi. Kendisine “yerhamukellÂh” demediği kişi:
“–FilÂn kişi aksırdı, ona yerhamukellÂh dediniz; ben aksırdım, bana niye demediniz?!” diye sorunca Peygamber Efendimiz:
“–O kişi elhamdulillÂh dedi, sen ise demedin.” buyurdu. (BuhÂrî, Edeb, 127; Muslim, Zuhd, 53)
Hamd eden olarak yaşa Fahr-i KÂinÂt Efendimiz, Hazret-i Omer ’in uzerinde bir gomlek gormuştu. Ona:
“–Bu gomleğin yeni mi, yoksa yıkanmış mı?” diye sordu. Omer -radıyallÂhu anh-:
“–Yeni değil, yıkanmış gomlektir, y RasûlÂllah!” deyince Allah Rasûlu:
“–Yeni giy, hamd eden olarak yaşa, şehîd olarak ol!” buyurdu. (Ahmed, II, 89)
Peygamber Efendimiz ’in bu mûcizevî beyanları, zamanı gelince aynen gercekleşmiş ve Hazret-i Omer -radıyallÂhu anh-, şehîd olarak vefÂt etmiştir.
Kulun yaptığı en muhim iş Kulun yaptığı en muhim iş, hic şuphesiz AllÂh ’a hamd etmektir. RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, hamdin fazîletini bildiren bir hadîs-i şerîflerinde şoyle buyururlar:
“AllÂh ’ın kullarından bir kul; «YÂ Rabbi! Vechinin (yuzunun) celÂline, kudret ve hÂkimiyetinin azametine lÂyık şekilde Sana hamd olsun.» dedi. Bu hamd, kulun amelini yazmakla vazîfeli iki meleği Âciz bıraktı. Onlar bu hamdin sevÂbını nasıl yazacaklarını bilemediler. SemÂya cıktılar ve:
«–Ey Rabbimiz! Sen ’in kulun oyle bir soz soyledi ki, sevÂbını nasıl yazacağımızı bilemiyoruz.» dediler. Allah TeÂl Hazretleri -kulun soylediği sozu en iyi bilen olduğu hÂlde-:
«–Benim kulum ne soyledi?» diye sordu. Melekler şoyle cevap verdi:
«–Ey Rabbimiz! O kul şu şekilde hamd etti:
YÂ Rabbi! Vechinin (yuzunun) celÂline, kudret ve hÂkimiyetinin azametine lÂyık şekilde Sana hamd olsun.»
Bunun uzerine Allah TeÂl o iki meleğe buyurdu ki:
«–Kulum Bana kavuşup da Ben onu soylediği soze (hamde) karşılık mukÂfatlandırıncaya kadar, siz o sozu kulumun soylediği gibi yazınız!» buyurdu.” (İbn-i MÂce, Edeb, 55)
Rabbimiz cumlemize, bu duÂyı ihlÂs ile îf edebilmeyi nasîb eylesin!..
Allah ’a hamd olsun Ebû Hureyre -radıyallÂhu anh- şoyle demiştir:
“Yetim buyudum, yoksul olarak hicret ettim. GazvÂn ’ın kızı (Busre) ’ye karın tokluğuna, ayak pabucu karşılığında işci oldum. (Yolculuk esnÂsında) konakladıklarında onlara odun toplardım, hayvanlarına bindikleri zaman da hid yapar; guzel nağmelerle develerini hızlandırırdım. İslÂm dînini guclendiren ve Ebû Hureyre ’yi imam yapan AllÂh ’a hamd olsun.” (İbn-i MÂce, Ruhûn, 5)
Allah ’a cok şukreden bir kul olmayayım mı? Âişe -radıyallÂhu anhÂ- şoyle anlatır:
“Bir gece RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- bana:
«–Ey Âişe! İzin verirsen, geceyi Rabbime ibÂdet ederek gecireyim.» dedi. Ben de:
«–VallÂhi Sen ’inle beraber olmayı cok severim, ancak Sen ’i sevindiren şeyi daha cok severim.» dedim.
Sonra kalktı, guzelce abdest aldı ve namaza durdu. Ağlıyordu… O kadar ağladı ki, elbisesi, mubÂrek sakalları, hatt secde ettiği yer sırılsıklam ıslandı. O, bu hÂldeyken Hazret-i BilÂl namaza cağırmaya geldi. Ağladığını gorunce:
«–Y RasûlÂllah! Allah TeÂl Siz ’in gecmiş ve gelecek gunahlarınızı bağışladığı hÂlde nicin ağlıyorsunuz?» dedi.
Bunun uzerine Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
«–AllÂh ’a cok şukreden bir kul olmayayım mı? VallÂhi bu gece bana oyle Âyetler indirildi ki, onu okuyup da uzerinde tefekkur etmeyenlere yazıklar olsun!» karşılığını verdi ve şu Âyetleri okudu:
«Şuphesiz ki goklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gunduzun birbiri ardınca gelişinde, akl-ı selîm sÂhipleri icin (AllÂh ’ın birliğini gosteren) kesin deliller vardır. Onlar, ayakta dururken, otururken, yanları uzerine yatarken (her an) AllÂh ’ı zikrederler; goklerin ve yerin yaratılışı hakkında derin derin tefekkur ederler ve; “–Rabbimiz! Sen bunları boşuna yaratmadın. Sen ’i tesbîh ederiz; bizi Cehennem azÂbından koru!” (derler).» (Âl-i İmrÂn, 190-191)” (İbn-i HibbÂn, II, 386)
Allah ’a şukrederdi RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, kendisinde bulunan nîmetlerin başkalarında olmadığını muşÃ‚hede ettiğinde, hemen AllÂh ’a şukrederdi. Nitekim bir defÂsında koturum bir hastanın yanına uğrayıp onun hÂlini gorduğunde, hemen hayvanından inerek şukur secdesine kapanmıştı. (Heysemî, II, 289)
Allah Rasûlu ’nu sevmenin alÂmeti, O ’nun hÂliyle hÂllenmektir. Bizler, şÃ‚hid olduğumuz nice ibret dolu manzaralar karşısında ne kadar şukur secdesine kapanabiliyoruz?!
Peygamberimize şukur secdesi yaptıran mujde Sa ’d bin Ebî VakkÂs -radıyallÂhu anh- şoyle anlatır:
“Bir gun RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ile beraber Medîne ’ye gitmek uzere Mekke ’den yola cıkmıştık. Azvera denen yere yaklaştığımızda Rasûl-i Ekrem Efendimiz bineğinden indi. Sonra ellerini kaldırarak bir sure du etti, daha sonra secdeye kapandı, uzunca bir sure secdede kaldı. Bunu uc defa tekrarladı. NihÂyetinde şoyle buyurdu:
«Rabbimden dilekte bulundum ve ummetim icin şefÂat niyÂz ettim. O da ummetimin ucte birini bana bağışladı. Ben de Rabbime şukretmek icin secdeye kapandım. Sonra tekrar başımı kaldırıp Rabbimden ummetimi bağışlamasını diledim; O da bana ummetimin ucte birini daha bağışladı. Ben de bunun uzerine Rabbime şukur secdesine kapandım. Sonra tekrar başımı kaldırıp Rabbimden ummetimi diledim; O da bana ummetimin geri kalan ucte birini bağışladı. Ben de Rabbime şukretmek uzere tekrar secdeye kapandım.»” (Ebû DÂvûd, CihÂd, 162/2775)
Burada Efendimiz ’i son derece sevindirip şukur secdelerine sevk eden mujde; ummetinden buyuk gunah işleyenlerin, bu gunahları sebebiyle cez gorseler bile, cehennemde ebediyyen kalmayacakları ve kendisinin şefaatiyle cennete kavuşacakları, kucuk gunah işleyenlerin ise belki de hic cez gormeden affedilecekleriydi. Îmandan nasîbi olmayanlarınsa cennete girmesi mevzubahis değildir.
Peygamberimizin şukur hassasiyeti AbdurrahmÂn bin Avf -radıyallÂhu anh-, Peygamber Efendimiz ’in AllÂh ’ın ikram ve ihsanlarına karşı şukur husûsundaki hassÂsiyetini gosteren bir hÂdiseyi şoyle anlatıyor:
“Bir defÂsında RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- mescidden cıkmıştı. Ben de hissettirmeden onu tÂkip ettim. Bir hurma bahcesine girdi. Kıbleye karşı durarak secdeye vardı. Secdesini o kadar uzattı ki, vefÂt etti sandım. Hemen yanına vardım, eğilip yuzune bakmaya başladım. Başını kaldırdı ve:
«–Ne oldu ey AbdurrahmÂn?» diye sordu.
«–YÂ RasûlÂllah! Secdeyi o kadar uzattınız ki, vefÂt ettiniz diye korktum ve hemen yanınıza geldim.» dedim. Peygamber Efendimiz:
«–Bahceye girdiğimde CebrÂîl -aleyhisselÂm- ile karşılaştım. Allah TeÂl ’nın şoyle buyurduğunu mujdeledi: “Kim Sana selÂm verirse Ben de ona selÂmet veririm. Kim Sana salevÂt getirirse, Ben de ona salÂt ederim.” (Bunun icin Rabbime şukur secdesi yaptım)» buyurdu.” (HÂkim, I, 344-345/810)
Allah sana hayırlar versin Bize lûtfedilen butun nîmetlerin Allah TeÂl ’dan olduğu muhakkaktır. LÂkin nîmetlerin bize ulaşmasına vesîle olana teşekkur etmek de, bir vef ve nezÂket îcÂbıdır. Hadîs-i şerîfte:
“Kendisine iyilik yapılan kimse, yapana; «AllÂh sana hayırlar versin!» diyerek du ederse, şukur borcunu pek yuksek bir şekilde îf etmiş olur...” buyrulmaktadır. (Tirmizî, Birr, 87/2035)
Allah ’a şukretmek Âişe -radıyallÂhu anhÂ- şoyle der:
RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- bana sık sık şoyle buyururdu:
“–Ey Âişe! Ezberindeki beyitlerden biraz okur musun?” Ben:
“–Hangi beyitleri istiyorsun y RasûlÂllah! HÂfızamda bircok şiir var?” derdim.
“–Şukur hakkındakilerden!” buyururdu. Ben de bir defasında:
“–Anam babam Sana fed olsun! ŞÃ‚ir şoyle demiştir.” dedim ve:
“Gorduğun zayıfın elinden tut ve onu kaldır. Onun zayıf olması seni aldatmasın. Gun gelir musîbetler sana ulaşır ve her tarafını kuşatır. İşte o zaman o yardım ettiğin fakir sana karşılığını verir veya bir şey yapamazsa, hic değilse seni sen eder. Cunku yaptığın bir işten dolayı sen eden kimse de seni mukÂfatlandırmış olur. Kerîm olan bir kimseyi ayıplamak istersen, şunu bil ki, onun sağlam ipini zayıf kuvvetler eskitemez.” şiirini okudum.
Bunun uzerine Allah Rasûlu:
“–Ey Âişe! Cibrîl ’in bana haber verdiğine gore, Allah TeÂl kıyÂmet gunu mahlûkÂtı haşrettiğinde, bir başkasından iyilik goren kuluna şoyle buyurur:
«–Sana iyilik eden kuluma teşekkur ettin mi?»
O da:
«–Ey Rabbim! Bana dokunan iyiliğin Sen ’den geldiğini bildiğim icin sÂdece Sana şukrettim.» der. Allah TeÂl ona:
«–Bu iyiliklerin sana ulaşmasına vÂsıta kıldığım kuluma teşekkur etmedikce Bana şukretmiş olmazsın!» buyurur.” (Ali el-Muttakî, III, 741-742)
Âlemlerin Efendisi diğer bir hadîslerinde, Allah TeÂl ’ya şukretmekle, iyilik yapan insana teşekkur etmek arasındaki yakın alÂkayı şoyle ifÂde buyurmuştur:
“İnsanlara teşekkur etmeyen, AllÂh ’a şukretmiş olmaz.” (Ebû DÂvûd, Edeb, 11/4811; Tirmizî, Birr, 31)
Şukreden kalp Peygamber Efendimiz, insana verilen en buyuk nîmetler arasında şukreden bir kalbi zikretmiştir. SevbÂn -radıyallÂhu anh- şoyle anlatır:
“…Altın ve gumuşu biriktirip de bunları AllÂh yolunda sarf etmeyenlere, can yakıcı bir azÂbı mujdele!” (et-Tevbe, 34) Âyeti nÂzil olduğu zaman biz, Allah Rasûlu ile birlikte seferde bulunuyorduk. AshÂbdan bÂzısı:
“–Altın ve gumuş hakkında inecek olan indi. (Artık bir daha onları biriktirmeyiz.) Keşke hangi malın daha hayırlı olduğunu bilsek de ondan biraz edinsek?” dedi. RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şu cevÂbı verdi:
“–SÂhip olunan şeylerin en kıymetlisi, zikreden bir dil, şukreden bir kalp, kocasının îmÂnına yardımcı olan sÂliha bir zevcedir.” (Tirmizî, Tefsîr, 9/3094)
Nasıl şukredilir? DÂvûd -aleyhisselÂm-, Rabbine cok şukrederdi. O, bir keresinde şoyle demiştir:
“–Y Rabbi! Ben Sana nasıl şukredeyim. Zîr Sen ’in şukrune ancak Sen ’in nîmetinle erişebiliyorum.”
O ’na şoyle vahyedildi:
“–Sana olan nîmetlerimin hepsinin Ben ’den olduğunu biliyor musun?”
Hazret-i DÂvûd:
“–Evet.” dedi.
Bunun uzerine Allah TeÂlÂ:
“–Bu şekilde duşunmen, Ben ’im Sen ’den rÂzı olmama kÂfîdir.” dedi.[2]
Kullarımdan şukredenler pek azdır Hazret-i Omer -radıyallÂhu anh-, bir mu ’mine rastlamıştı. O devamlı; “AllÂh ’ım, beni azlardan eyle!” diye du ediyordu. Omer -radıyallÂhu anh-, o zatın bu du ile neyi kastettiğini anlayamamıştı.
“–Nicin boyle du ediyorsun?” diye sordu. O mu ’min, şu cevÂbı verdi:
“–Allah TeÂlÂ; “...Kullarımdan şukredenler pek azdır.” (Sebe, 13) buyuruyor. Ben de o mes ’ûd azınlıktan olmayı talep ediyorum.” dedi.
Bu guzel duşunce karşısında hayran kalan Omer -radıyallÂhu anh-:
“–Yazık bana, herkes Omer ’den daha akıllı ve bilgili!” diye hayıflandı. (İbn-i Ebî Şeybe, Musannef, VII, 81)
Şukur nedir? Cuneyd-i BağdÂdî yedi yaşında iken dayısı Seriyy-i Sakatî onu hacca goturur. Harem icinde gercekleşen irfan sohbetlerinden birinde, şukur hakkında konuşulur. Oradaki Âriflerin her biri kendi değerlendirmelerini yaptıktan sonra, Seriyy-i Sakatî, Cuneyd ’e donerek onun da konuşmasını ister. Cuneyd, bir muddet duşundukten sonra şu muhteşem cevÂbı verir:
“–Şukur, Allah TeÂl ’nın lûtfettiği nîmetle O ’na Âsî olmamak ve o nîmeti mÂsiyete sermÂye etmemektir.” (Ferîduddîn AttÂr, s. 318)
Bulursak şukredip infak eder, bulamazsak şukredip sabrederiz Şukur hÂli husûsunda İbrÂhim bin Edhem ile Şakîk-i Belhî arasında gecen şu mulÂkat, ne kadar hikmetlidir:
Şakîk-i Belhî, İbrÂhim bin Edhem ’e sorar:
“–Gecim husûsunda ne yaparsınız?”
İbrÂhim bin Edhem şoyle cevap verir:
“–Bulunca şukrederiz, bulamayınca sabrederiz!..”
ŞÃ‚kîk-ı Belhî:
“–Horasan ’ın kopekleri de boyle yapar!” deyince bu defa İbrÂhim bin Edhem sorar:
“–Ya siz ne yaparsınız?”
Şakîk-i Belhî şoyle cevap verir:
“–Bulursak şukredip infÂk eder, bulamadığımızda ise yine şukredip sabrederiz.”
Nimete şukur AllÂh ’ın bahşettiği nîmetlere hakkıyla şukredebilmek mumkun değildir. Ancak, elimizden geldiğince hamd ve şukredersek, CenÂb-ı Hak, azımızı cok kabûl ederek bizden rÂzı olur. AllÂh dostlarından Bişr-i HÂfî, bu hususta guzel bir misal teşkîl eder:
Hazret, vefÂtından sonra ruyÂda goruldu. Kendisine:
“–AllÂh senin hakkında ne hukum verdi?” diye sorulunca, şu mukÂbelede bulundu:
“–AllÂh beni affetti ve cenneti bana lûtfederek dedi ki:
«–Ey Bişr! Eğer Ben ’im icin ateş korları uzerinde secde etseydin bile kullarımın kalbinde senin icin yerleştirmiş olduğum muhabbetin şukrunu ed edemezdin!»” (Kuşeyrî, RisÂle, Beyrut 1990, s. 406)
Barbaros Hayreddîn Paşa ’nın şukru Barbaros Hayreddîn Paşa, Andrea Dorya ’yı Preveze ’de mağlûb eder. Andrea Dorya, perişan bir hÂlde donanmasını bırakıp kacmak sûretiyle canını zor kurtarır.
Barbaros, direkleri yatırılmış duşman kadırgalarını ve icinde on binlerce esiri onune katarak Sarayburnu ’ndan Halic ’e girmektedir. Denizin ustu, icleri esir dolu duşman kadırgalarıyla kaplıdır.
KÂnûnî, vezirler ve paşalar bu muhteşem manzarayı, Sarayburnu ’nda şu anda mevcûd olmayan bir sÂhil sarayının onunden seyretmektedirler. Paşalardan biri heyecanla:
“–Sultanım, duny boyle bir manzarayı acab kac kere seyretti? Sizler ne kadar fahretseniz (ovunseniz) azdır!” der.
Ulu HÂkan KÂnûnî ise cevÂben:
“–Paşa! Bize; fahretmek mi (gururlanıp ovunmek mi), yoksa bu muzafferiyetleri bahşeden yuce Rabb ’imize hamd ile şukretmek mi duşer?” der.
Ne muazzam bir İslÂmî terbiye, ne muhteşem bir gonul Âlemi…
ALLAH ’A HAMD VE ŞUKUR VelhÂsıl, her Ânımızı hamd ve şukur duyguları icinde yaşamamız, muhim bir kulluk vazîfemizdir. Bu muhim vazîfeyi îf etmemiz, bizi aynı zamanda Allah TeÂl ’ya yaklaştıracak, uzerimizdeki nîmetlerin ziyÂdeleşmesine vesîle olacaktır. MevlÂn Hazretleri ne guzel soyler:
“Nîmete şukretmek nîmetten daha hoştur. Şukru seven kimse, şukru bırakır da nîmet tarafına gider mi? Şukretmek, nîmetin canıdır. Nîmet ise deri gibidir, kabuk gibidir. Cunku seni dostun kapısına ancak şukur goturur. Nîmet insana uyanıklığın zıddına gaflet de verebilir. Şukretmek ise dÂim uyanıklık getirir. Sen aklını başına al da şukur nîmeti ile gercek nîmeti avla!”
Dipnotlar:
[1] Muslim, Zikir, 89. [2] İbn-i Kesîr, Kısasu ’l-EnbiyÂ, Beyrut, DÂru ’l-Kalem, s. 524.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Faziletler Medeniyeti 1, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan