Yore ve milletlere gore farklılık gosterse bile, evlenen ciftler icin eğlence ağırlıklı bir toren yapılmasının tarihi cok eskidir. Ulkemizde bu merasim duğun olarak isimlendirilmektedir. Duğun yapılmış olan bir evlenme akdinin akraba ve komşulara duyurulması, evlenen tarafların ve akrabalarının sevinc gosterisi ve bu sevincin eğlenceye donuşerek komşu, dost ve arkadaşlarla paylaşılması icin yapılır.NikÂh akdi hukukun alanına girerken, duğun hukukun değil geleneğin, orf-Âdetin ve teÂmullerin, kısaca sosyal ilişkileri duzenleyen kurallar alanında yer alır ve genel olarak iceriği gelenek tarafından oluşturulur, duzenlenir. Bu bakımdan temel ilkelere riayet şartıyla bir duğun toreninin nasıl olacağını din veya hukuk kuralları değil, gelenek belirler.

Evlenmenin duyurulması ve kutlanması yonunde Hz. Peygamber ’in bazı tavsiyeleri olmuştur. Bunlardan biri evlenmenin def ile ilÂn edilmesi, bir diğeri de ziyafet verilmesidir. Bu tavsiyeler, evlenen ciftler ve yakınları icin boylesine onemli bir olayın kutlanmasının ve duyulan sevincin paylaşılmasının tabii bir durum olduğunu gostermesi yanında, bir de ozellikle ilÂn boyutu, durumun eşe dosta duyurulması ve ciftlerin beraberliğinin meşrû bir beraberlik olduğunu ilÂn etme gibi bir fonksiyon da uslenir.

Hz. Peygamber ’in duğunlerde eğlenceye izin verdiğine, hatta kendisinin boyle duğunlere katıldığına dair rivayetler bulunmaktadır. Bir yakınını duğun yapmadan evlendirmek isteyen Âişe ’ye Peygamberimiz, ensarın eğlenceden hoşlandığını hatırlatarak duğun yapmasının daha iyi olacağını soylemiş, bir rivayete gore de guzel şarkı soyleyen Erneb adlı bir kadını şarkı soylemek uzere gondermesini de tavsiye etmiştir. Daha sonraki donemlerde Âlimlerin eğlenceye sıcak bakmayan goruşleri ve eğlence karşısında yasaklayıcı tutum takınmaları, buyuk olcude icinde yaşadıkları donemlerde gorulen aşırılıkların ve sapmaların etkileriyle acıklanabilir.

ESKİ TURKLERDE EVLENME GELENEKLERİ

Eski Turkler ’de şolen ya da toy adı verilen eğlenceli ve ziyafetli duğun torenleri yapıldığı gorulmektedir. Anadolu ’da oteden beri yaygın olarak davullu-zurnalı duğunler yapılmaktadır. Davul neredeyse duğunun ayrılmaz bir parcası olmuştur. Duğunun ilÂn edilmesi coğu yorelerimizde evin damına dualar eşliğinde bayrak dikilerek ve davul calınarak yapılmaktadır. Bayrak kaldırma toreni, bayrak ve duanın buluştuğu hoş torenlerden biridir.

Son zamanlarda ulkemizde, davul calarak duğun yapmayı İslÂm ilkelerine aykırı bulan bazı cevreler, olayın sevinc ve eğlence boyutunu ihmal ederek duğunu nutuklu, vaazlı gecen oldukca sıkıcı bir torene donuşturmuşlerdir. Bu yaklaşım, dinî anlamda olmasa bile geleneksel anlamda bir bid ’at gorunumundedir. Duğun gulup eğlenmek, hoşca vakit gecirmektir. Atasozunde ne guzel soylenmiş: “Duğune giden oynamaya, oluye giden ağlamaya”. Geleneğe butunuyle karşı cıkmak yerine, varsa mevcut aşırılık ve sapmaları duzeltmeye calışmak daha doğrudur.

Kaynak: İslam İlmihali 1, TDV Yayınları

İSLAM'A GORE DUĞUN NASIL OLMALIDIR?
İslam ve İhsan