Genclik, milletlerin hayatında son derece ehemmiyetli bir yere sahiptir. Zira genclik, her milletin istikbÂli ve en muhim guc kaynağıdır. Kendi istikbÂlini teminat altına almak, millî ve mÂnevî değerlerini muhÂfaza etmek isteyen her toplum, genclerine ehemmiyet vermelidir.“Ey basîretli insan, bir milletin sermayesi para, gumuş, kumaş ve altın değildir. Onun asıl sermayesi sıhhatli, dinc ve kudretli dimağlara sahip, cok calışkan, cevvÂl ve cevik evlÂtlarıdır.” (Muhammed İkbÂl)

Genclik, milletlerin hayatında son derece ehemmiyetli bir yere sahiptir. Zira genclik, her milletin istikbÂli ve en muhim guc kaynağıdır. Kendi istikbÂlini teminat altına almak, millî ve mÂnevî değerlerini muhÂfaza etmek isteyen her toplum, genclerine ehemmiyet vermelidir. Onları bilgili, gorgulu ve ustun karakter sahibi nesiller olarak yetiştirmelidir. Ancak boyle milletler, istikbÂle umitle bakabilirler.

Bunun aksine, genc nesillerini ihmÂl eden, tÂlim ve terbiyelerine ehemmiyet vermeyen, onların sadece aklını ve bedenini besleyip gonlunu, rûhunu ac bırakan milletler ise kan ve gozyaşlarıyla tÂrih sahnesinden silinip giderler.

TÂrihin şÃ‚hitliğiyle sÂbittir ki, ecdÂdımız Osmanlı ’yı asırlarca ayakta tutan en sağlam temellerden biri de, genc nesillerini, îman aşk ve vecdi ile donatmaları olmuştur.

Bilhassa geleceğin sultÂnı olacak şehzÂdeler, husûsî bir eğitime tÂbî tutulmuştur. Omurleri cihaddan cihÂda koşmakla gecen sultanlar, şehzÂdelerini karşılarına alıp asırlara hukmedecek bir devletin temellerini, onların genc dimağlarına nakış nakış işlemişlerdir. İşte onlardan biri olan Ertuğrul GÂzî, genc oğlu Osman ’a şu nasihatlerde bulunmuştur:

ŞEYH EDEBALİ

“Bak oğul! Beni incit, Şeyh Edebali ’yi incitme! O, bizim aşîretimizin mÂneviyat guneşidir. Terazisi dirhem şaşmaz! Bana karşı gel, ona karşı gelme! Bana karşı gelirsen uzulur, incinirim; Ona karşı gelirsen gozlerim sana bakmaz olur, baksa da gormez olur! Sozumuz Edebali icin değil, senceğiz icindir! Bu dediklerimi vasiyetim say!..”

Şeyh Edebali Hazretleri ’nin Osman GÂzî ’ye yaptığı nasihatlerden bir kısmı ise şoyledir:

“Ey oğul! Bundan sonra bolmek bize; butunlemek sana... Uşengeclik bize; uyarmak, gayretlendirmek, şekillendirmek sana...”

“Oğul! Guclu, kuvvetli, akıllı ve kelÂmlısın... LÂkin bunları nerede ve nasıl kullanacağını bilmezsen, sabah ruzgÂrlarında savrulur gidersin... Ofken ve nefsin bir olup aklını mağlûb eder. Bunun icin dÂim sabırlı, sebatkÂr ve irÂdene sahip olasın!..”

Bu nasihatlere gonul vererek buyuyen bir gencin istikbÂlini tahmin etmek guc olmasa gerektir. Nitekim o genc, dort yuz atlıdan ibÂret bir beylikten, -AllÂhʼın lûtfuyla- muhteşem bir cihan devleti kurmuştur.

TÂrihin ender şÃ‚hit olduğu nÂdide genclerden bir diğeri ise İstanbulʼu fethederek cağ kapatıp cağ acan FÂtih Sultan Mehmed ’dir. Cocukluk ve gencliğindeki yuksek idealleri, heyecan ve gayretleri, onun ileride ne buyuk bir insan olacağının ilk işaretleriydi. Nitekim onun bu istîdat ve kabiliyetlerini goren babası 2. Murad, iki defa tahtı kucuk yaştaki oğlu Mehmed ’e bırakmak istemiştir.

Bir gun ŞehzÂde Mehmed, saray bahcesinde gorduğu babasının hÂl ve hatırını sorduktan sonra birlikte hasbihÂl ederler. Babası ona şu nasihatlerde bulunur:

“–Ey benim sevgili oğlum!.. Şunu iyice bilesin ki, herhangi bir şeyin devamı, yalnız kaba kuvvet, kılıc ve ezici guc zoruyla mumkun değildir. Bu hususta îman dolu bir yurek, akıl, tedbir, sabır, ileriyi gorme, tahammul otesi imtihanlara fedÂkÂrlıkla katlanmak ve butun bunlar neticesinde elde edilen tecrubeler cok muhimdir. Birinci yol, yani kaba kuvvet, her zaman gecerli olmadığı gibi, mahzurları da coktur. İkinci yol da her zaman tek başına bir işe yaramaz. Buyuk muvaffakıyetler icin her ikisini de bir arada yurutmek gerek! Unutma ki, yuce ecdÂdımızın buyuk zaferleri, gorunuşte kılıcın golgesinde olmuşsa da, hakîkatte; akıl, mantık, îman muhabbeti ve bunların neticesinde CenÂb-ı Hakk ’ın yardımına mazhariyetle gercekleşebilmiştir.

Oğlum! Bir an bile olsa sakın adÂleti elinden bırakma! Cunku yuce Allah, Âdildir ve Âdil olanı sever…”

İşte FÂtih, cocukluk ve genclik yıllarında gonul iklîmini ilmek ilmek dokuyan ve istikbÂl yolunu aydınlatan bu nevî oğut ve telkinlere cÂn u gonulden riÂyetle yetişmişti…

FÂTİH SULTAN MEHMET HAN

FÂtih Sultan Mehmed Han, henuz 14 yaşındadır. Hocası bir gece yarısı medreseyi gezerken bakar ki, FÂtih ’in odasında ışık yanıyor. “ŞehzÂdem bu saatte ne yapıyor, acaba?” diye merakla odaya girer. Masasının ustunde bir suru evrak gorur: İstanbul ’un fetih plÂnları… Daha o yaştaki şehzÂde: “İstanbul ’u nasıl fethederim, bu zamana kadar aşılamayan surların sırrı nedir, bunları nasıl aşarım?” sorularının cevaplarını aramakla meşguldur...

Osmanlıya birbirinden kıymetli zaferler armağan eden her bir sultan; şehzÂdeliğinde kurduğu fetih hayalleri, gorduğu fetih ruyaları sayesinde bu zaferlere ulaşabilmiştir.

Ulubatlı Hasan ve arkadaşlarını Bizans surlarına cıkaran ruh nedir? Yuce bir ideale ulaşma heyecanı… Surlara oyle bir aşk ile cıkışları vardı ki, cıkarken vecd icinde; “Bugun şehîd olma sırası bize geldi!” diyorlardı. Ne suyun bile sonduremediği Rum ateşlerini goruyorlardı, ne uzerlerine dokulen kızgın yağları, ne de surlardan boşalan ok yağmurunu... Tek hedef, Peygamber Efendimiz ’in mujdesine nÂil olabilmekti. İşte fetih destÂnını yazan kudret, bu genclerin îman heyecanıydı.

CANAKKALE

Canakkale harp meydanlarını, bir kahramanlık sahnesi hÂline getiren mÂnevî guc de, sînesi îmanla dolu genclerin şehÂdet aşkı değil miydi?

Kınalı Murat, şehÂdet şerbetini yudumlarken kac yaşındaydı? Seyyid Onbaşı yaklaşık 276 kiloluk top mermisini sırtladığında kac yaşındaydı? Yeni doğan bebeğini gormeden; “Adını Dîdar koysunlar” diye ardında bir vasiyet ve yetim bir yavru bırakan Yuzbaşı Hasan kac yaşındaydı? 57. Alay şehidleri kac yaşındaydı? 63 arkadaşıyla birlikte 3 alaya karşı dunya tÂrihinde misli gorulmemiş bir mudÂfaa yapan Yahya Cavuş ve arkadaşları kac yaşındaydı?

Bu suallerin cevabını bulmak, aslında o kadar da zor değil. Canakkale şehidliklerindeki mezar taşlarına baktığımızda, aziz şehidlerimizin yaşlarının hep 16 ile 23 civÂrında olduğunu goruruz. Bugun Anadolu ’da ocağı tuten her evin kudsî hÂtırasında bir Canakkale şehîdinin olduğu muhakkaktır. Her Âile, bir Canakkale yetimidir. Bu hÂl nesilden nesile intikal eden bir şeref madalyasıdır.

TÂrih şÃ‚hittir ki mÂnevî haslet ve fazîletlerle donanmış şuurlu bir nesil yetiştirenler, asırlar boyunca hayÂtiyetlerini devam ettirerek ÂbÂd olmuşlardır. Din, vatan ve bayrak emÂnetleri de boyle îmanlı nesillerin omuzlarında şerefle taşınarak gunumuze kadar gelmiştir. Bunun aksine Kur ’Ân ’a ve mÂneviyÂta sırt donerek nefsÂnî bir zevk u saf Âleminde kor bir gaflet karanlığına dalanların Âkıbeti de berbÂd olmuştur. Nitekim bu husus, hadîs-i şerîfte şoyle beyÂn edilmiştir:

“Şuphesiz ki Allah TeÂlÂ, bu Kitap (Kur ’Ân-ı Kerîm) sebebiyle (yÂni ona bağlılık sÂyesinde) bÂzı milletleri yuceltir, (bu istikÂmetten uzak olan) bÂzı milletleri de alcaltır.” (Muslim, MusÂfirîn, 269)

İşte vaktiyle dort yuz cadırlık bir aşîret iken Kur ’Ân-ı Kerîm ’e dÂsitÂnî bir hurmetle temeli atılan Osmanlı ’nın kıtalara yayılan bir cihan devleti hÂline gelmesinin ve “ardına cil cil kubbeler serpen ordu”lar[1] meydana getirebilmesinin hikmetini, bu ilÂhî tecellîde aramak gerekir.

YAVUZ SULTAN SELİM

Ayrıca Yavuz Selim Han zamanında mukaddes emÂnetlerin İstanbul ’a getirilip onlara Topkapı Sarayı ’nda husûsî bir dÂire tahsîs edilerek bu emÂnetlerin başında asırlarca devam edecek şekilde Kur ’Ân-ı Kerîm tilÂveti an ’anesinin başlatılması ve ilk Kur ’Ân okuyanın da Yavuz HÂn ’ın kendisi olması, bu dÂsitÂnî hurmetin başlıca numûnelerindendir. Bunun icindir ki Osmanlı, mustesn bir ilÂhî lûtfa mazhar olarak altı yuz kusûr sene, şanla, şerefle hukumrÂn olmuştur.

Unutmamak gerekir ki, milletlerin maddî ve zÂhirî sahadaki ihtişÃ‚mının temelinde yatan sır, mÂneviyat Âlemindeki hikmetlere riÂyettir. Osmanlı ’nın hicbir İslÂm devletine nasîb olmayan altı yuz kusûr senelik ihtişÃ‚mı, asıl, mÂneviyÂta verdiği ehemmiyetten kaynaklanmıştır.

Bu bakımdan bizim vazifemiz de; îmanlı, mÂnevî değerlerine bağlı, vatanperver bir nesil yetiştirmektir. Zira îmÂnı, nÂmusu, ırzı, canı ve malı muhÂfaza; vatanı muhÂfaza ile mumkundur. Nasıl ki bizden evvel bu topraklarda yaşayan ecdÂdımız, canları ve kanları pahasına onu bizlere armağan etmişler ise, bizler de bu mubÂrek vatanı, Kur ’Ân sadÂları, ezanları ve hur bayrağı ile bizden sonraki nesillere daha mureffeh ve bir makarr-ı îmÂn olarak intikÂl ettirmek zorundayız.

Bizler, ecdÂdımızın millî ve mÂnevî değerleriyle butunleşebildiğimiz zaman, onların bizlere bıraktıkları mukaddes emÂnetleri şerefle taşıyabilmiş oluruz. Aksi hÂlde, millî ve mÂnevî değerlerimiz talan edilirken sessizce seyretmek, emÂnetin elden cıkmasıyla neticelenebilecek dehşet verici bir gaflettir. Uğrunda nice canlar verilerek elde edilen emÂnetleri muhÂfaza icin bugun lÂyıkıyla gayret gosterelim ki, yarın o ağır bedelleri tekrar odemek mecbûriyetinde kalmayalım. TÂrihî bir hakîkattir ki, korunmayan emÂnetler elden cıkmış ve ona lÂyık olununcaya kadar da elde edilememiştir.

“Din, vatan, bayrak ve milletin korunması, ancak fedÂkÂr bir gencliğin yetişmesine bağlıdır.” (Mûs Topbaş -rahmetullÂhi aleyh-)

Bir mutefekkirin şu sozu, ne kadar ibretlidir:

“HÂkim milletlerle mahkûm milletler arasındaki tek fark, terazinin bir kefesini diğerinden ağır getiren bir gram gibidir. Yetişmiş bir avuc insanın varsa gÂlip milletsin, yoksa mahkûm…”

İşte hem milletimizin hem de butun cihÂnın hasreti; bu bir avuc insanadır. Kendini Hakkʼa adamış, gonlunu mahlûkÂta engin bir şefkat ve merhamet dergÂhı kılmış, rûhundan Âleme rahmet taşıran, bir avuc insan!..

Hakîkaten insanlar, darda kaldıkları, zorlandıkları ve icinden cıkamadıkları her işte bir kurtarıcı beklerler. Bunun icindir ki Omer bin Abdulazizler dÂim aranıyor; Osman GÂzîler, Yavuzlar, KÂnûnîler, FÂtihler dÂim aranıyor; Canakkale ’nin, İstiklÂl Harbi ’nin îmanlı erleri ve kumandanları dÂim aranıyor.

Bu arayışlar, asıl ihtiyacın farkında olmak bakımından cok guzel. Fakat butun bu arayışlar, ideal insan yetiştirme gayretine donuşurse, işte o Ân, aranan insanın bulunacağı Ândır. Gayretten uzak arayış ve bekleyişten ise hicbir semere alınamaz. Cırpınmayan, tembel ve paslı yurekler, hayat okyanusunun girdaplarında helÂk olmaktan kurtulamazlar.

Ne mutlu, mÂzînin ibret ve fazîlet levhalarını doğru okuyup, ummetin kaderinde hayırlı hizmetlere namzet olan genclere… Ne mutlu, kokleri mÂzîye, dalları istikbÂle uzanan, kadirşinas, asil ve genc nesillere…

Rabbimiz hepimizi rızÂsına muvÂfık ulvî ideallerin insanı eylesin! FÂnî hayatın basit oyuncaklarına aldanarak nefsÂnî bir su birikintisinde boğulmaktan cumlemizi muhÂfaza buyursun! Hepimizi insanlığa huzur ve rahmet tevzî eden dery gonullu mu ’minlerden eylesin!

Âmîn!

[1] Bkz. N. F. Kısakurek - Sakarya Turkusu.

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Hakk'a Adanmış Genclik , Erkam Yayınları
İslam ve İhsan