İmanı aşk ile yaşayanların gonullerinde, bambaşka ufuklar acılır. İlÂhî aşk, mÂnevî bir durbune benzer. Krallar onu alabilmek icin butun hazinelerini de krallıklarını da fed ederlerdi.Yunus Emre Hazretleri buyurur:
Aşk imamdır bize, gonul cemaat
Dost yuzu kıbledir, dÂimdir salÂt…
ÎmÂnı aşk ile yaşayanların gonullerinde, bambaşka ufuklar acılır. İlÂhî aşk, mÂnevî bir durbune benzer. Âşık ve Ârif gonullere, gÂfil insanların goremediği nice sırlar, hikmetler, ibretler ve hÂrikalar seyrettirir. Bu ise rûha tÂrifsiz bir zevk ve lezzet verir.
Krallar Onu Alabilmek İcin Tum Hazinelerini Feda Ederlerdi Nitekim İbrahim bin Edhem Hazretleri buyurur ki:
“İlÂhî muhabbetteki vecd, lezzet ve istiğrÂkımız muşahhas bir şey olsaydı; krallar onu alabilmek icin butun hazinelerini de krallıklarını da fed ederlerdi.”
Hak Âşıklarının namazında; nasıl ki bedenin kıblesi KÂbe ise, kalbin kıblesi de KÂbe ’nin Rabbidir. Onlar namaz icin daha ilk tekbiri aldıklarında, mÂsivÂyı (Allah ’tan gayrısını) ellerinin tersiyle arkalarına atarak butun varlıklarıyla, yani hem bedenen hem de kalben CenÂb-ı Hakk ’ın yuce dîvÂnına dururlar.
Hazret-i Âişe -radıyallÂhu anhÂ- VÂlidemiz şoyle buyuruyorlar:
“Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- namaza durduğu zaman, (haşyetullÂh ile) yureğinden kazan kaynamasına benzer bir ses duyulurdu. Ezan okunduğu zaman, AllÂh ’ın huzûruna cıkacağı icin, etrafındakileri tanımaz hÂle gelirdi.” (Ebû DÂvûd, SalÂt, 157; NesÂî, Sehv, 18)
Demek ki kalp ve beden Âhengi icinde, tÂdil-i erkÂn ve huşû ile kılınan, zirve seviyedeki bir namaz; Hakk ’a vuslat heyecanıyla dolu bir mîrÂc olmaktadır. Elbette ki boyle bir namazdan, herkes gonlundeki Allah aşkının seviyesi nisbetinde bir nasîb alabilir.
ÎmÂna aşk ile bağlanan samimî bir mu ’min, namazı, Âşığın mÂşuğuna vuslatı gibi buyuk bir zevk, lezzet ve saÂdet olarak telÂkkî eder. Nitekim Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- de namazı cok severdi. Kendisine bu dunyadan sevdirilen nîmetleri sayarken “namaz da gozumun nûru kılındı” buyurmuşlardır.[6]
Burada bir hÂtıramı da nakletmek isterim:
Bir gun siyÂhî bir genc yanıma geldi ve;
“–Hocam benim icin du edin.” dedi.
“–Oğlum ne arzu ediyorsun, hangi muşkulun icin du istiyorsun?” dedim.
(Zira genclerden ekseriyetle; girecekleri bir imtihanda başarılı olmak, iş-guc sahibi olabilmek, yahut evlilik gibi hususlarda, yani dunyevî meselelerle ilgili du talepleri geliyordu.) O siyÂhî gencin talebi ise cok mÂnidardı:
“–Hocam, benim icin du edin; Allah bana namazı cok sevdirsin!” deyiverdi. O siyÂhî gencin bu hÂlisÂne talebi, hepimize buyuk bir ders mÂhiyetindeydi.
Bizim de namazı cok sevmemiz ve sevdirmemiz, muhim bir mes ’ûliyetimizdir. Bilhassa evlÂtlarımıza vereceğimiz ilk mÂnevî gıdÂlar; Allah ve Rasûl ’unun sevgisinden sonra, onları namaza alıştırmak olmalıdır.
Yine Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, beş vakit farz namazı buyuk bir îtin ile îf eder, fakat bununla yetinmeyip nÂfile namazlar olan teheccud, evvÂbîn, işrÂk, duhÂ, vudû, tahiyyetu ’l-mescid, hÂcet vb. namazlarla da dÂim CenÂb-ı Hakk ’a yaklaşmanın gayreti icinde olurdu.
İbadetler belli vakitler icinde ed edilip bitirilirler. Fakat îman ve kulluk, son nefese kadar dÂimîdir. Dolayısıyla namazda kazanılan CenÂb-ı Hakk ’a yakınlık hissiyÂtını, O ’nun huzûrunda bulunma şuurunu ve her an ilÂhî kameraların gozetimi altında olduğumuz hakîkatini, kalpte sÂbitlemek îcÂb eder.
Bunun icindir ki Hak Âşığı Ârif kullar, butun bir omru Âdeta namaz hissiyÂtı icinde gecirmişlerdir. Dunyevî işlerle meşgul olsalar bile, “El kÂrda, gonul YÂr ’da.” dustûruyla kalben CenÂb-ı Hak ’la beraberlik hÂlinde bulunmuşlardır.
Nitekim Hazret-i MevlÂnÂ, îmÂnın aşk, vecd ve lezzeti icinde şoyle seslenir:
“Oyle bir abdest al ki, hic bozulmasın. Oyle bir namaz kıl ki, hic bitmesin. Âşığa beş vakit namaz yetmez; beş yuz bin vakit ister. Gercek Âşık, vuslatın bitmesini hic ister mi?”
Ayrıca Hak dostları, CenÂb-ı Hakk ’a yakınlık ve vuslatın dunya şartlarındaki zirve tecellîsi olan namazda, oyle mÂnevî zevklere nÂil olmuşlardır ki, onların bu vecd ve istiğrÂkı, kendilerine maddî ıztıraplarını dahî unutturmuştur.
Nitekim Hazret-i Ali -radıyallÂhu anh- ’ın bir muhÂrebede ayağına ok isabet etmişti. Acısının şiddetinden dolayı oku cıkaramadılar. Bunun uzerine Hazret-i Ali -radıyallÂhu anh-:
“–Ben namaza durayım da oyle cıkarın!” dedi. Dediği gibi yaptılar ve kolayca cıkarıldı. Hazret-i Ali selÂm verip;
“–Ne yaptınız?” diye sordu. Yanındakiler de;
“–Cıkardık!” dediler.
Demek ki Hazret-i Ali -radıyallÂhu anh-, namazda Âdeta dunyadan tecerrud ediyor, bedenî ıztıraplarını unutacak derecede kendini ibadete teksîf ediyordu.
Nitekim asr-ı saÂdet toplumunda, rûhî buhranların, psikolojik rahatsızlıkların gorulmeyişinin bir sebebi de, namazı huşû icinde ed etmeleriydi. Zira ashÂb-ı kirÂm, namazda butun muhtaclık ve acziyetlerini sonsuz kudret sahibi olan CenÂb-ı Hakk ’a arz edip O ’na sığınmanın huzuruyla doluyorlardı. Vecd ve istiğrak icinde yapılan kıyamlar, kıraatler, rukûlar ve secdeler, yorgun gonuller icin Âdeta mÂnevî bir rehabilite vesîlesi oluyordu.
Huşû ile kılınan namazların gonle nakşettiği takv hassÂsiyeti, kulu namazdan sonra da hayÂsızlık ve fenalıklara karşı koruyan Âdeta mÂnevî bir zırh vazifesi goruyordu. Nefis problemlerini aşmada, şeytanın hile ve desiselerine karşı mukÂvemet gostermekte buyuk bir firÂset, basîret ve dirÂyet kazandırıyordu. Yani namaz, hem kulu cirkinliklerden uzak tutuyor, hem de mu ’minin hÂlini guzelleştiren, hayatına tertip, duzen ve mÂn katan, ilÂhî bir terbiye oluyordu.
CenÂb-ı Hakk ’ın bizlere ornek nesil olarak takdim buyurduğu ashÂb-ı kirÂm, namazı hayatlarının tam merkezine koymuşlardı. Dîni ayakta tutan en sağlam sutunun namaz olduğu şuuruyla, ona sımsıkı sarılıyorlardı. Onların namaza olan iştiyak ve gayretlerini gosteren sayısız hÂdiselerden biri olan şu misal, ne kadar ibretlidir:
Hazret-i Omer -radıyallÂhu anh- halife iken suikaste uğrayıp ağır yaralanmıştı. Kan kaybından bayılıyor, kendisini bir turlu ayıltamıyorlardı. Fakat namaz vakitleri girdiğinde biri kulağına eğilip;
“–Namaz y Omer, namaz!” diye seslenince, Mu ’minlerin Emîri Hazret-i Omer, hayret verici bir irÂdeyle ayılıyor ve o hÂliyle namazını ed ediyordu. Ardından da:
“–Namazı olmayanın İslÂm ’da yeri yoktur!” deyip tekrar kendinden geciyordu.
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz de, hakikî bir mu ’minin namazla ne derin bir gonul irtibÂtı icinde bulunması gerektiğine işaret sadedinde şoyle buyurmuşlardır:
“(Mu ’min) vefÂt edip de kabre konulduğunda, Guneş, gurûb (batış) hÂlinde ona temessul ettirilir. Mu ’min mevtÂ, gozlerini ovuşturarak oturur ve;
«–Bırakınız beni, namaz kılayım.» der.” (İbn-i MÂce, Zuhd, 32)
Şuphesiz ki Peygamber Efendimiz ’in, ashÂb-ı kirÂmın ve evliyÂullÂh ’ın namazdaki vecd, istiğrak ve huşû hÂlleri, bizler icin Âdeta yıldızlardaki olculer mevkiindedir. Bizler o zirvelere varamasak da onların hÂline ne kadar yaklaşmaya gayret edersek, namazlarımızdan da o nisbette mustefîd oluruz -inşÃ‚allah-.
CenÂb-ı Hak, sevip rÂzı olduğu kullarının namaz aşkından gonullerimize hisseler ihsÂn eylesin. Namazı cok sevmeyi ve o mustesn ibadetin hakîkatini idrÂk ederek mîrÂc ufkunda secdelerle yakınlığına erebilmeyi, Rabbimiz cumlemize nasip ve muyesser kılsın.
Âmîn!..
Dipnotlar: [1] Ağu: Zehir. [2] Keleci: Kelime, soz. [3] Şeşirgil: Cozup ayır, bağını kopar, ayıkla. [4] Us: Akıl. [5] CÂğ ede (Cağada): Cocukca, tecrubesizce, ham. [6] NesÂî, Işretu ’n-NisÂ, 10; Ahmed, III, 128, 199.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Altınoluk Dergisi, 2020 – Ağustos, Sayı: 414
İslam ve İhsan
Kul Nasıl "Bir Allah Dostu" Olabilir?