Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, gecelerin en feyizli anları olan seherlerde namaz kılmayı, istiğfarda bulunmayı, zikretmeyi, Kur ’Ân okumayı ve du etmeyi hic terk etmedi. Oyle ki, hastalandığı ve ayağa kalkamayacak kadar tÂkatsiz kaldığı zamanlarda dahî oturarak da olsa seherlerini ihy etti.
Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, gunun en bereketli Ânı olan seher vakitlerinde, Âdeta farklı bir Âleme girer, bambaşka bir hÂlet-i rûhiyeye burunurdu. Zira CenÂb-ı Hak, Habîb-i Ekrem ’ine, gecelerin feyizli ikliminden istifÂde etmesi icin şoyle buyurmuştu:

“Gecenin bir kısmında, sadece Sana mahsus fazla bir ibadet olmak uzere teheccude kalk (Kur ’Ân, namaz ve zikirle meşgul ol)! Umulur ki Rabbin Sen ’i MakÂm-ı Mahmûd ’a (ovulmeye lÂyık makÂma, şefÂat makÂmına) eriştirir.” (el-İsrÂ, 79)

Teheccud, Peygamber Efendimiz ’e nubuvvetle birlikte emredilmişti. KÂinÂtı, insanı ve Kur ’Ân ’ı AllÂh ’ın adıyla okumayı emreden Âyetlerden sonra namaz[1] ve teheccud emri geldi. Bu Âyet-i kerîmelerde teheccudun zamanı, keyfiyeti ve hikmetleri tafsîlÂtıyla îzah ediliyordu.

EFENDİMİZ'E GELEN SEHER VAKTİNDE İBADET EMRİ
CenÂb-ı Hak şoyle buyuruyor:

“Ey ortunup burunen (Rasûlum)! Birazı hÂric, geceleyin kalk, namaz kıl! (Gecenin) yarısını (kıl) veya bunu biraz azalt, ya da coğalt ve Kur ’Ân ’ı tertîl ile tÂne tÂne oku! Cunku Biz Sen ’in uzerine (mes ’ûliyeti) ağır bir soz vahyedeceğiz. Şuphesiz gece kalkışı, hem daha tesirli (ihlÂslı ve huzurlu) hem de ifÂde ve idrÂk acısından daha sağlamdır. Gunduz ise Sen ’in icin uzun bir meşgûliyet vardır. Rabbinin ismini zikret ve mÂsivÂdan kesilerek butun varlığınla O ’na yonel! O, doğunun da batının da Rabbidir. O ’ndan başka hicbir ilÂh yoktur. Oyleyse sadece O ’na guven ve O ’nun himÂyesine sığın! O (inancsızların) soylediklerine sabret ve onların yanından guzellikle ayrıl!” (el-Muzzemmil, 1-10)

Bundan sonra Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, gecelerin en feyizli anları olan seherlerde namaz kılmayı, istiğfarda bulunmayı, zikretmeyi, Kur ’Ân okumayı ve du etmeyi hic terk etmedi. Oyle ki, hastalandığı ve ayağa kalkamayacak kadar tÂkatsiz kaldığı zamanlarda dahî, oturarak da olsa seherlerini ihy etti. (Ebû DÂvûd, Tatavvu ’, 18/1307)

RASULULLAH GECE KALKINCA ONCE DORT REKAT NAMAZ KILARDI
Hazret-i Âişe -radıyallÂhu anhÂ- şoyle haber verir:

“…Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- gece kalkınca once dort rekÂt bir namaz kılardı ki, onların guzelliğini ve uzunluğunu hic sorma! Sonra dort rekÂt daha kılardı ki, onların da guzelliğini ve uzunluğunu hic sorma! Sonra uc rekÂt daha kılardı…” (BuhÂrî, Teheccud 16, TerÂvih 1; Muslim, MusÂfirîn 125)

Huzeyfe -radıyallÂhu anh- şoyle anlatır:

“Bir gece Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ile beraber namaza durdum. Bakara Sûresi ’ni okumaya başladı. Ben icimden; «Yuzuncu Âyete gelince rukûya varır herhÂlde.» dedim. Yuzuncu Âyete geldikten sonra da okumaya devam etti. «HerhÂlde bu sûre ile iki rekÂt kılacak.» diye zihnimden gecirdim. Okumasına devam etti. «Sûreyi bitirince rukûya varır.» diye duşundum. Ancak yine bitirmedi, Nis Sûresi ’ni okumaya başladı. Bitirince de Âl-i İmrÂn Sûresi ’ne gecti.[2] Ağır ağır okuyor; tesbih Âyetleri geldiğinde « سُبْحَانَ اللّٰهِ» diyor, du Âyeti geldiğinde du ediyor, istiÂze Âyeti geldiğinde de AllÂh ’a sığınıyordu. Sonra rukûya vardı, « سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَظِيمِ» demeye başladı. Rukûu da kıyÂmı kadar surdu. Sonra, « سَمِعَ اللّٰهُ لِمَنْ حَمِدَهُ رَبَّنَا لَكَ الْحَمْدُ» diyerek (doğruldu). Rukûda kaldığına yakın bir muddet kıyamda durdu. Sonra secdeye vardı. Secdede, « سُبْحَانَ رَبِّيَ الْأَعْلٰى» diyordu. Secdesi de kıyÂmına yakın uzunlukta surdu.” (Muslim, MusÂfirîn, 203)

Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’e hizmet eden Rebîa bin K‘b -radıyallÂhu anh- şoyle anlatır:

“Rasûl-i Ekrem Efendimiz ’in kapısının yanında geceler, ona abdest suyunu verirdim. (Namaza durduktan) uzun bir muddet sonra; «سَمِعَ اللّٰهُ لِمَنْ حَمِدَهُ» dediğini duyardım. Gece uzun bir muddet de; «اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعَالَم۪ينَ» dediğini duyardım.” (Ahmed, IV, 57; İbn-i Sa‘d, IV, 313)

TEHECCUD NAMAZLARINI HUŞÛ VE HUZUR İCİNDE UZUN UZUN KILARDI
Bu rivÂyet, Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’in teheccud namazını ne kadar derin bir huşû ve huzur icinde ve uzun uzun kıldığını acıkca ifÂde etmektedir.

Rebîa -radıyallÂhu anh- diğer bir rivÂyette de şunları anlatır:

“…Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- akşam evine girdiğinde, «Belki bir ihtiyacı olur.” diye kapısında beklerdim. Efendimiz ’in durmadan «سُبْحَانَ اللّٰهِ، سُبْحَانَ اللّٰهِ، سُبْحَانَ اللّٰهِ وَبِحَمْدِهِ» dediğini işitirdim. NihÂyet yorulur ve geri donerdim veya gozlerime uyku basardı da yatıp uyurdum.” (Ahmed, IV, 59)

Hazret-i Âişe -radıyallÂhu anhÂ- vÂlidemizden rivÂyet edildiğine gore Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz, geceleri ayakları şişinceye kadar namaz kılardı.

Âişe -radıyallÂhu anhÂ-:

“–Ey AllÂh ’ın Rasûlu! Allah sizin gecmiş ve gelecek hatÂlarınızı[3] bağışlamış olduğu hÂlde nicin boyle yapıyorsunuz (neden bu kadar meşakkate katlanıyorsunuz)?” dedi.

Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:

“–Cok şukreden bir kul olmayı istemeyeyim mi?” buyurdu. (BuhÂrî, Tefsîr, 48/2; Muslim, MunÂfikîn, 81)

Hazret-i Ali -radıyallÂhu anh- ’ın şu sozleri de, Allah Rasûlu ’nun ibadet aşkını ne guzel ifÂde etmektedir:

“…İyi biliyorum, Bedir gunu Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- hÂric hepimiz uyumuştuk. Rasûl-i Ekrem Efendimiz ise sabaha kadar bir ağacın altında namaz kılıp gozyaşı dokmuştu.”[4]

Âişe -radıyallÂhu anhÂ- şoyle buyurur:

“Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- rahatsızlık gibi bir sebeple gece namazı kılamadığında, ertesi gun on iki rekÂt namaz kılardı.” (Muslim, MusÂfirîn, 140)

GECENİN SON KISMINDA ALLAH'I ZİKREDENLERDEN OLMAK
Amr bin Abese -radıyallÂhu anh- der ki:

“Bir gun:

«−Ey AllÂh ’ın Rasûlu! AllÂh ’a, biri diğerinden daha yakın olan saat var mıdır?» dedim.

«−Evet, Rabbin kula en yakın olduğu vakit, gecenin son kısmının ortasıdır. Eğer o saatte AllÂh ’ı zikreden kimselerden olmaya gucun yeterse ol!...» buyurdular.” (Ebû DÂvûd, SalÂt, 299/1277)

Ebû Osman en-Nehdî de şoyle der:

“Ben Ebû Hureyre ’ye yedi gece misafir oldum. Ebû Hureyre -radıyallÂhu anh-, hanımı ve hizmetcisi geceyi uce bolup birer kısmında nobet tutuyorlardı. Nobetci olan (gecenin ucte birinde) namaz kılıyor, sonra diğerini uyandırıyordu.” (BuhÂrî, Et‘ime, 40)

Dipnotlar:

[1] Bkz. el-Muddessir, 3.

[2] Bu hadîs-i şerîfin beyÂnına gore Rasûlullah r Efendimiz, Bakara Sûresi ’nden sonra Nis Sûresi ’ni, ondan sonra da Âl-i İmrÂn Sûresi ’ni okumuştur. Bu sıralamayla okuyuş, hÂlihazırdaki Bakara, Âl-i İmrÂn ve Nis şeklindeki sûre tertibine uymamaktadır. Hadis şÃ‚rihleri, bunun hikmetini iki şekilde îzah etmişlerdir: Birincisi, o zamanlar henuz sûrelerin tertibi son şeklini almamıştır. İkincisi de, bu sıralamayla okumanın da cevÂzını gostermek icindir.

[3] Aslında peygamberler bilerek gunah işlemezler. Onların hatÂları ya evl (daha iyi) olanı terk etmek ya da zelle denilen kucuk surcmelerden ibÂrettir. Bunların da muhtelif hikmetleri vardır. CenÂb-ı Hak, peygamberlerin zellesini olduğu gibi bırakmayıp hemen duzeltir.

[4] Muslim, SıyÂm, 204; İbn-i Huzeyme, Sahîh, Beyrut 1970, II, 52.

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Altın Silsile, Erkam Yayınları

TEHECCUD NAMAZI NASIL KILINIR?


TEHECCUD VE GECE NAMAZI AYNI MIDIR?


SEHERLER DİRİLİŞTİR

İslam ve İhsan