Rasûlullah kitabının doğru okuma anahtarı oncelikle imandır. Sonra muhabbettir ve daha sonra da teslimiyettir. İman, muhabbet ve teslimiyet arttıkca okumanın derecesi ve derinliği de o nispette artacaktır.İnsanlık tarihi boyunca Allah elcileri farklı şekillerde okunmuştur. İnkÂrcı okuyuşlar, kibir ve haset gozluğuyle okuyuşlar, şupheci okuyuşlar, sıradan okuyuşlar, nefsÂnî okuyuşlar, munafıkca okuyuşlar olduğu gibi, mu ’mince okuyuşlar, sıddîkca okuyuşlar, aşk ve muhabbetle okuyuşlar da olmuştur. Herkes okuyuş keyfiyeti nispetinde nasip almıştır. Bu nasip, kimine dunyevî ve uhrevî cennetlerin kapılarını acarken, kimilerine de cehennem kapılarını acmıştır. Biz bu yazıda Rasûlullah ’ı mu ’mince okumanın, O ’ndan okumanın ve O ’nunla olma ve olgunlaşmanın, bir omur surmesi gereken mufredat başlıklarına dikkat cekmiş olacağız. Her bir başlığın kitaplık capta bir muhtevaya işaret etmesi tabiidir. Herkesin okuması da kalbî ufuklarının genişliği, firaset ve basiretinin de derinliği miktarınca olacaktır. Oyleyse dunun okumaları bugunun okumalarının yerine gecemeyecek ve herkes imanı ve irfanı arttıkca yeniden yeniden okumaya devam edecektir.
OKUMANIN DERECESİ VE DERİNLİĞİNİ ARTTIRAN 3 ŞEY Evet, Rasûlullah kitabının doğru okuma anahtarı oncelikle imandır. Sonra muhabbettir ve daha sonra da teslimiyettir. İman, muhabbet ve teslimiyet arttıkca okumanın derecesi ve derinliği de o nispette artacaktır. Rasûlullah ’ı okumaya Rabbimizin takdimiyle başlamak en doğrusudur. Zira bize habibini ve halilini yani Rasûlunu tanıtan ve takdim eden Rabbimizdir. Konuyla ilgili mustakil eserler kaleme alınmıştır. Bulmalı ve okumalı. Kadı Iyaz ’ın Şifa-i Şerif adlı eseri bu konuda bir başlangıc olabilir. Habibullah Efendimizle ilgili Âyetler bir hilye titizliğinde bir tabloya dizilse de zaman zaman gonul kıvamımıza gore bakıp bakıp okusak ve gonul iklimimize doğan manalarla yeniden yeniden onun bir vechesine muttali olsak ne guzel bir tahsil olurdu kulluk hayatımız icin.
O ’nun hayatını, yaşadığı hadiseleri, her bir hadise karşısında duruşunu, soz dilini, beden dilini, şahsiyet dilini tablo tablo okumak. Hakk ’a kulluktaki derinliğini, tazim ve teslimiyetini daha otede zikir, fikir, haşyet ve muhabbetini okumak. Halka karşı tebliğ, davet ve irşadını, merhamet ve şefkatini, engin muhabbetini, adalet ve nezaketini okuyabilmek. Bu okumayı da hem oğrenmek hem de şahsımızda hayat haline getirmek niyetiyle muhabbetin eşlik ettiği iman, teslimiyet ve hayranlık duygularıyla gercekleştirebilmek. Okumanın bu şeklini gercekleştirebilmek, hem zahirî bilgilerden haberdar olmayı ve hem de kalben Rasûlullah ’a yakın olmayı gerektirir. Kutub-i Sitte diye bilinen hadis kitaplarının tamamını okumayı hedef haline getirmek onemli ise de cokları icin bu mumkun olamayacağından İmam-ı Nevevî ’nin Riyazu ’s-Salihin1 adlı eserini ve aynı yazarın el-EzkÂr2 adlı eserini okumak iyi bir zemin oluşturacaktır. Kalbî yonelişimizi derinleştirmek icin de Habibullah Efendimizle salat u selam merkezli bir ilişki artarak devam edebilmelidir.
Allah Rasûlu ’nden okumak icin ise karşılaştığımız her bir durumla ilgili O ’nun bir sozunun, davranışının, tavsiyesinin ya da işaretinin olup olmadığını sormak, soruşturmak ve araştırmak onemlidir. Boylesi bir davranış Rabbimizin hususi hidayetini uzerimize celbedecektir. Daha otede muhabbet-i ilahiyyeye mazhariyet lutfuyla bizleri buluşturacaktır. Allah ’ın Âyetlerini Resûlullahın tefsir ve beyanıyla anlamayı, başka anlayışlara tercih etmek, ibadeti ve hayatı O ’nun oğrettiği şekilde kabul etmek, hakikatte O ’nun talebesi olmayı şeref kabul edenlerin gercekleştirebileceği bir tahsildir. Modernist ve tarihselci bir yaklaşımla, Habibullahın Kur ’an tefsirini ve sunnetini gormezden gelenlerin boyle bir şereften nasipleri olmayacaktır.
O ’NU OKUMANIN VE O ’NDAN OKUMANIN ASIL HEDEFİ Sozlu Âyetleri Fahr-i KÂinÂt ’ın gozunden ve gonlunden okumak onemli olduğu gibi varlığı ve hadiseleri de aynı pencereden seyredebilmek ve aynı değerlendirme kriterlerini uygulamak, mumince duruşun tabii bir gereğidir. Boylesi bir kıvam, her şeyden once sağlam bir niyeti, kavi bir imanı, sıhhatli bir ilmi ve derin bir basireti gerektirecektir. Aileyi, nesli, toplumu, devleti, fakirliği, zenginliği, gencliği, ihtiyarlığı, hulasa hayatı ve olumu doğru değerlendirebilmek icin boylesine bir muallimin rahlesine oturabilmek, Hakk ’ın rızasına talip bir kul icin ne buyuk bir lutf-i ilÂhîdir.
O ’nu okumanın ve O ’ndan okumanın nihÂî hedefi, hic şuphesiz imkÂn ve istidadımız kadar O ’nun gibi olma yolunda mesafe kat edebilmek ve nihayet O ’nunla olmaktır. Bu hedefin gercekleşebilmesi icin ilk adım ise O ’nun risaletine, Usve-i Hasene oluşuna, onderliğine kavi bir iman ve tam bir guvendir. Olmanın zemini, boylesi tasdik temellerinin atılmasını gerekli kılar. İkinci olarak da O ’na saygı ve tazim duygularının eşlik ettiği bir hayranlıkla soz ve davranışlarını taklit etmeye azimli olma halini gercekleştirmektir. Ucuncu olarak ise canımızdan bile fazla sevebilecek bir muhabbeti talep etmektir. Zira onun haliyle hallenmenin en kısa ve en tesirli yolu muhabbettir. Olma yolunda işimizi kolaylaştıracak bir diğer vesile de peygamber varisi olmuş RabbÂnî Âlim ve Âriflerle bedenî ve kalbî beraberliğe ehemmiyet vermektir.
O ’nu okumanın, O ’ndan okumanın ve O ’nunla olmanın kendi icinde her kula ozel mertebeleri vardır. Her kulun dunu, bugunu ve yarını itibariyle de farklı seviyeleri olabileceği goz onunde bulundurulursa, Âlemlere rahmet olarak gonderilen Rahmet peygamberinin siretini okumanın omurluk bir tahsil olduğu kolayca anlaşılır. Dunyevî anlamda her tahsil faydalı bir sonuc doğurmayabilir. Ancak insanın okunması gereken bir Âyet ve insanlık Âleminin en buyuk ve azametli Âyetinin de Hatemu ’l-Enbiy sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz olduğu duşunulurse, boylesine bir Âyeti okumanın zorluğu ve buna mukabil şerefi ve nihayet menfaatinin azameti de hicbir şeyle kıyas edilemeyecektir. Rabbimizden niyazımız bu yolda da nasibimizi bereketli kılmasıdır.
Dipnotlar: 1) Sekiz cilt olarak Prof. Dr. Yaşar Kandemir, Prof. Dr. İsmail Lutfi Cakan ve Prof. Dr. Raşit Kucuk hocalarımız tarafından hazırlanmış ve Erkam Yayınları tarafından yayınlanmıştır. 2) İki cilt olarak Prof. Dr. Yaşar Kandemir tarafından hazırlanmış ve Tahlil Yayınları tarafından yayınlanmıştır.
Kaynak: Adem Ergul, Altınoluk Dergisi, 2020-Ekim, Sayı:416
İslam ve İhsan
Peygamber Efendimiz (s.a.v) Nasıl Bir İnsandı?