İstiğfÂrın belli bir sayısı yoktur. Hadislerde Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem ’in gunde yetmişten fazla tovbe ve istiğfÂr ettiği rivayet edilmiştir. Yetmiş ve yuz rakamları cok istiğfÂr edilmesi gerektiğini belirtmek icin soylenmiştir. Bizim icin tovbe ve istiğfÂrın asgarî rakamı yuz olmalıdır.Egarr İbni YesÂr el-Muzenî [1] radıyallahu anh ’den rivayet edildiğine gore Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu: “Ey insanlar! Allah ’a tovbe edip ondan af dileyiniz. Zira ben ona gunde yuz defa tovbe ederim.” [2]

TOVBE VE İSTİĞFARA DAVET

Hadîs-i şerîf “Ey insanlar!” diye başladığına gore butun insanların tovbe ve istiğfÂra davet edildiği anlaşılmaktadır. Bazı Âlimler konumuzun başında gecen “Hepiniz Allah ’a tovbe edin, ey mu ’minler!” Âyet-i kerî -mesine bakarak “Ey insanlar!” hitabıyla yine mu ’minlerin kastedildiğini soylemişlerdir.

Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem tovbe ve istiğfÂr edilmesini tavsiye ederken “Ey insanlar” hitabıyla herkesi, her mu ’mini hedef aldığına gore, mÂnevî durumu ne olursa olsun, butun insanlar CenÂb-ı Hak ’tan bağışlanma dilemeye mecburdur. Cunku hicbir varlık ona karşı yapması gereken gorevlerini ve kulluk borcunu lÂyıkıyla yapamaz. Yapamayınca da ondan kusurları sebebiyle af ve mağfiret dilemesi bir kulluk gorevi olur. Tovbe ve istiğfÂr insanın kendisini ve kusurlarını, Rabbini ve onun yuceliğini tanıması, Rabbine muhtac olduğunu itiraf etmesi ve boylece mÂnen yukselmeyi arzu etmesi anlamına gelmektedir.

HERKESİN TOVBEYE İHTİYACI VAR

Hadiste Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem ’in gunde yetmişten fazla tovbe ve istiğfÂr ettiği rivayet edilmişti. Bu hadîs-i şerîfte tereddutsuz bir rakamla gunluk tovbe ve istiğfÂrının yuz olduğu belirtilmiştir. Abdullah İbni Omer Hz. Peygamber ’in bir mecliste yuz defa:

“Rabbiğfir-lî ve tub aleyye, inneke ente ’t-tevvÂbu ’r-rahîm: YÂ Rabbî! Beni bağışla; tovbemi kabul buyur. Şuphesiz sen tovbeleri kabul eden merhamet sahibisin” dediğini, kendilerinin de bunu saydıklarını soylemektedir. Bu ve bundan onceki hadis, Ummet-i Muhammed ’in tovbe etmekle gorevli olduğunu, itiraz edilemez orneğimiz Hz. Peygamber ’in tatbikatı ile gostermektedir. Hic kimse Peygamber ’den daha ustun bir mevkide bulunmadığına gore, herkesin tovbeye ihtiyacı vardır.



[1] EGARR İBNİ YESÂR EL-MUZENÎ: Onun Medine ’ye ilk hicret edenlerden olduğu bilinmektedir. el-Cuhenî nisbesiyle de anılmaktadır. Kendisinden İbni Omer, MuÂviye İbni Kurre ve Ebû Burde hadis rivayet etmişlerdir. Egarr hakkında kaynaklarda fazla bilgi bulunmamaktadır. İkisi tovbe ve istiğfÂra dair olmak uzere uc kadar rivayeti vardır. Allah ondan razı olsun.

[2] Muslim, Zikir 42. Ayrıca Ebû DÂvûd, Vitir 26; İbni MÂce, Edeb 57

Kaynak: Prof. Dr. M. Yaşar Kandemir, Riyazus Salihin, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan