Osmanlı alimi Molla FenÂrî'nin vazifesini ihmal etmesinden oturu kendisine kestiği cezanın ibretlik hikÂyesi.“Molla Fenari (1350-1431) Osmanlı Devleti ’nin ilk şeyhulislamıdır. Yenişehir civarındaki Fenar koyunde doğduğu veya babası fenercilik yaptığı icin “FenÂrî” lakabıyla tanındı. Tefsir, tasavvuf, fıkıh, kelam, mantık ve belagat sahalarında yuze yakın eser verdi. Eserleri ve yetiştirdiği talebeleriyle Osmanlı ilim geleneğinin kurucusu oldu.

VAZİFE ŞUURU

Kendi doneminin dînî, ilmî ve siyÂsî hayatına damgasını vurmuş bu buyuk Osmanlı Âlimi, şeyhulislamlık makamına getirilmeden once, Bursa kadısı idi. Kadılık yaptığı doneme ait anlatılan şu hadise onun “vazife şuuru” meselesinde ne kadar hassas olduğunu gozler onune serer:

Bursa ’da bir adam pazardan bir at satın aldı. Fakat alışverişin hemen arkasından atın hasta olduğunu fark etti. Geri vermesi gerekiyordu; ama satın aldığı adam zor­luk cıkartır, atın hastalığını kabul etmez diye once kadıya gidip resmî kanaldan işi sağlama bağlamak istedi.

Mahkemeye gittiğinde kadı Molla FenÂrî ’yi yerinde bulamadı. İşini ertesi gune bıraktı. Fakat at o gece oldu.

ZARARA SEBEBİYET VERDİĞİ İCİN CEZAYI KENDİSİ ODEDİ

Adam ertesi gun butun olan biteni kadıya anlattı, mağdur olduğunu, ne yapması gerektiğini sordu. Molla FenÂrî:

“Senin zararını ben odeyeceğim”, dedi. Adam hayretle kadıya baktı,

“Nicin siz odeyeceksiniz? Konuyla hic bir ilginiz ve sucunuz yok ki...” dedi.

Molla FenÂrî adama şu tarihi cevabı verdi:

“Evet, oyle gorunuyor; ama aslında benim de sucum buyuk. Eğer sen dun şikÂyetini bildirmek icin makamı­ma geldiğinde ben yerimde olsaydım, hÂdiseye mudahale eder, atı geri verdirip paranı iade ettirirdim. At da, sahi­binin elinde olmuş olurdu. Bu imkÂn şimdi yok olmuş­tur. Senin zararına benim makamımda bulunmamam sebep olduğu icin zararım ben odeyeceğim.”[1]

[1] İbrahim Refik, Erdemler Kitabı, s. 130-131.

Kaynak: Adem Ergul, 365 Lider Davranış, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan