Peygamber Efendimiz, "Konstantiniyye elbet fetholunacaktır" diyerek, fethi; vucuda gelmesinden sekiz asır once mujdelemişti. Peki İstanbul'un fethi Kur'an'da da mujdeleniyor muydu?
Ardı ardına gelen “SahÂbî Orduları”nın uzun colleri aşarak uc bin kilometrelik bir mesÂfeyi katedebilmeleri, hep bu şerefe nÂil olabilmek icindi. Surların dışı, Eyub civÂrında sayısız sahÂbîye mubÂrek bir medfen olduğundan Osmanlı zamanında aynen Mekke ve Medîne gibi buraya gayr-i muslim ayağı bastırılmazdı. Cunku bilinen yirmi-otuz sahÂbî kabrine ilÂveten bilinmeyen binlercesinin mevcûdiyeti, tÂrihî bir hakîkattir.

KUR'AN'DA İSTANBUL'UN FETİH TARİHİ YAZIYOR MU?

Her gucu yeten mucÂhidin hayat ve emellerinin ufku olan bu şerefli fetih, 1453 (Hicrî 857) yılında hayatının baharını yaşayan FÂtih Sultan Mehmed Han Hazretleri ’ne nasîb olmuştur. Cunku vakit artık tamamdı. Fetih daha fazla gecikemezdi. Kur ’Ân-ı Kerîm ’in sırrında fethin vakti gelmişti. Nitekim Kur ’Ân-ı Kerîm ’deki « ...tertemiz guzel belde... » (Sebe ’,15) ibÂresi, AllÂme Molla CÂmî ’nin tespitine gore; ebced hesÂbıyla 857 ’ye (MilÂdî 1453 ’e) tekÂbul etmektedir.

Bunun yanında beklenen netice icin hem zÂhirî ve hem de bÂtınî sebepler kemÂle ermişti. Şoyle ki:

FÂtih ve askerlerinin asıl gucu, Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in mujdesinden başlayarak, binlerce mucÂhidin ulvî bir heyecan seli hÂline gelen arzularının neticesi olan, Âdeta BÂrigÂh-ı Ulûhiyyet ’e yukselen -du ve fiilî hareket olarak- mustecÂb ilticÂlardan kaynaklanıyordu. Cunku binlerce mu ’min gonulden taşan ulvî fetih iştiyÂkı, artık o noktaya ulaşmıştı ki yağmur bulutlarının Âzamî derecede işb hÂline geldikten sonra mecbûrî bir sûrette boşalması gibi fethin, zuhur safhasına intikÂli de zarûret olmuştu.

HZ. MUSA İLE İSTANBUL'UN FETHİ ARASINDA BİR BENZERLİK VAR MI?

Muhyiddin İbnu ’l-Arabî Fusûsu ’l-Hikem adlı eserinde şoyle buyurur:

“Firavun, zuhûr edecek olan Hazret-i Mûs ’yı imh icin rivÂyete gore yetmiş bin mÂsumu katletmiştir. Bu cocukların hepsi, Hazret-i Mûs ’ya hayatında imdÂd olmak, onun rûhÂniyetini guclendirmek icin olduruluyorlardı. Cunku Firavun ve Firavun ailesi Mûs ’yı henuz bilmiyorlarsa da Hak TeÂl biliyordu. Elbette bunların her birinin alınan hayatı, Mûs ’ya Âit olacaktı. Zîr gÂye o idi.”

Nitekim İstanbul icin her fetih hamlesi, mustakbel feth-i mubînin rûhÂniyetini takviye etmiştir. YÂni Mûs -aleyhisselÂm- ’ın zuhûru ile İstanbul ’un fethi arasında sanki bir kader benzerliği vardır.

Bir diğer husus da, AllÂh ’ın bir kula takdîr buyurduğu şerefli bir hizmetin, zÂhirde mumkun olabilmesi icin o kula once liyÂkat ihsan buyurması gerekir. İşte bir de bu yonden bakılınca, FÂtih ’in şahsiyetindeki zÂhirî ve bÂtınî kemÂl de bu fethin gercekleşme sebeplerinden biri olarak acıkca gorulmektedir. Bu kemÂl ve liyÂkat, FÂtih ’in butun fiil ve harekÂtında muşÃ‚hede olunduğu gibi, onun sayısız vakıflarının vakfiyelerinde de gorulur. İşte bunlardan biri:


FÂTİH VAKFİYESİ

“Ben ki İstanbul FÂtihi abd-i Âciz FÂtih Sultan Mehmed, bizÂtihî alın terimle kazanmış olduğum akcelerimle satın aldığım İstanbul ’un Taşlık mevkiinde kÂin ve malûmu ’l-hudûd olan 136 bÂb dukkÂnımı aşağıdaki şartlar muvÂcehesinde vakf-ı sahîh eylerim. Şoyle ki:

"Bu gayr-i menkulÂtımdan elde olunacak nemÂlarla, İstanbul ’un her sokağına ikişer kişi tÂyin eyledim.

Bunlar ki ellerindeki bir kap icerisinde kirec tozu ve komur kulu olduğu hÂlde gunun belirli saatlerinde bu sokakları gezeler. Bu sokaklara tukurenlerin, tukurukleri uzerine bu tozu dokeler ki yevmiye 20 ’şer akce alsınlar. Ayrıca 10 cerrah, 10 tabip ve 3 de yara sarıcı tÂyin ve nasbeyledim.

Bunlar ki ayın belli gunlerinde İstanbul ’a cıkalar, bilÂ-istisn her kapıyı vuralar ve o evde hasta olup olmadığını soralar; var ise şifÂsı, ya da mumkun ise şifÂyÂb edeler. Değilse, kendilerinden hicbir karşılık beklemeksizin DÂru ’l-Aceze ’ye kaldırarak orada salÂh bulduralar!

MaÂzallÂh herhangi bir gıd maddesi buhrÂnı da vÂkî olabilir. Boyle bir hÂl karşısında bırakmış olduğum 100 silÂh, ehl-i erbÂba verile! Bunlar ki hayvÂnÂt-ı vahşiyyenin yumurta veya yavruda olmadığı sıralarda balkanlara cıkıp avlanalar ki zinhar hastalarımızı gıdÂsız bırakmayalar.

Ayrıca kulliyemde bin ve inşÃ‚ eylediğim imÂrethÂnede şehîd ve şuhedÂnın harîmleri ve Medîne- i İstanbul fukarÂsı yemek yiyeler! Ancak yemek yemeye veya almaya bizÂtihî kendileri gelmeyip yemekleri havanın loş bir karanlığında ve kimse gormeden kapalı kaplar icerisinde evlerine goturule!..”

ECDADDAN BEŞYUZ YIL ONCE "CEVRE KİRLENMESİ" HASSASİYETİ

Gorulduğu gibi FÂtih, toplumun korunmaya muhtac fertleri icin en hassas edep olculeri ile kÂideler koyuyor. Zamanında cok nÂdir olan “yere tukurmek” gibi hoş olmayan fiillere karşı tedbir alıyor. Hastaların av etiyle beslenip sıhhat bulmalarını emrederken, diğer taraftan da tabiattaki “ekolojik denge”yi muhÂfaza icin avlanmayı, yumurta ve yavru mevsiminde yasaklıyor. Ummete olan şefkat ve merhametinin yanında, hayvanların da hukûkunu koruyor.

Bugun dunyÂnın geleceğini karartan “cevre kirlenmesi” ve “ekolojik denge”nin beşyuz kusur yıl evvel goz onune alınması, son derece cÂlib-i dikkattir.

Şehîd Âilelerine kapalı kaplar icinde ve karanlıkta yemek dağıtılması, onların izzet ve haysiyetlerini koruma husûsunda k ’bına varılmaz bir ideal ve vef orneğidir. Gelecek nesillere de mustesn bir nezÂket ve edep tÂlimidir.

İMAN, EDEPTİR

Hazret-i MevlÂn -kuddise sirruh-:

“«Îman nedir?» diye aklıma sordum. Aklım kalbimin kulağına eğilip; «Îman edepten ibÂrettir...» diye fısıldadı...” buyurmaktadır.

Butun bunlar, rûhî olgunluğun ve İslÂm şahsiyetinin ummete yansıyan parıltılarıdır. İslÂm ’ın mahlûkÂta ve insana bakış tarzının hassas, ince ve zarif ornekleridir. Butun insanlığa bir istikÂmet mîrÂsıdır. Bugunun insanının kaybedip de bir turlu elde edemediği buyuk hasletlerdir.

Şimdi bize ne oldu? Ozbenliğimizi kaybettik! Onu aramanın cırpınışları icinde bocalıyoruz!..

Ustad Necip FÂzıl merhûm, “Ata Senfoni” isimli eserini şu cumlelerle noktalamaktadır. Biz de onunla bitirelim:

Yıllar suren bir ayrılıktan sonra koyune donen bir mucÂhid, orayı ıssız ve harap bir hÂlde bulur. Rastladığı bir ihtiyara hayretle sorar:

“–Baba, bu koy boyle harap ve ıssız değildi. Cok guzel insanlar ve cok guzel atlar vardı. Onlar ne oldu?”

İhtiyar cevap verir:

“–EvlÂt, butun o guzel insanlar, o guzel atlara bindiler ve gittiler! Bir daha hicbiri geriye gelmedi!..”

İlÂhî! EvlÂd-ı fÂtihÂnı, onların hÂmîsi olan Hak dostlarından mahrûm eyleme!..

Âmîn!..

KAYNAK: Osman Nûri TOPBAŞ, Bir Testi Su, Erkam Yayınları, 2009, İstanbul
İslam ve İhsan