Askeri alanda olduğu kadar sosyal, dini, hukuki, edebi ve mimari alanlarda da zirve eserlerin verildiği bir donem; Kanuni Donemi ve bu doneme her yonuyle damga vuran buyuk Turk İslam Sultanı…Sefer esnasında vefat eden Kanunî Sultan Süleyman Han, iyi bir komutan, teşkilatcı bir devlet adamı olup, âlim ve edibdi. Vakur, azim ve irade sahibiydi. Adam secip, yetiştirmesini gayet iyi bildiğinden, devlet kadrosunda kıymetli şahsiyetleri vazifelendirdi. Hoşgörü sahibi olmasına rağmen, din ve devlet aleyhine olan hareketleri hic affetmedi. İleri görüşlü olup, anlayışı kuvvetli idi. Milletin ve askerin halet-i ruhiyesini iyi bildiğinden cok sevilirdi. Hayatı seferden sefere koşmakta ve muharebe meydanlarında gecen Kanunî Sultan Süleyman devrinde, Osmanlı Devleti cok zenginleşti. Kırk altı yıl süren saltanatı müddetince, İslâmiyet ’i yaymaktan başka bir şey düşünmedi.
Devr-i saltanatında, Osmanlı Devleti ’nin kara ve deniz ordusu dünyada birinci idi. Ordunun gelişmesi ve dünyanın tek gücü haline gelmesi icin elinden geleni yaptı. Askerleri tarafından cok sevilirdi. Devrinde el sanatları ve ticaret gelişmiş olup, ciftcilik, cini, oyma, hakkaklık ve dokuma sanatı cok ileri seviyede idi.
KANUNİ ’NİN ALİM VE ALLAH DOSTLARINA HURMETİ Kanunî Sultan Süleyman, âlimlere ve Allah dostlarına cok hürmet eder, her birine hallerine göre izzet ve ikramda bulunurdu. Sünbül Efendi ve talebesi Merkez Efendi ’ye, hazretlerinin halifelerinden Baba Haydar ’a ve İstanbul ’daki diğer evliyaullaha cok hürmet gösterirdi. Ömrünün sonuna doğru Nureddinzâde, Musliheddin Efendi ’yi, yanından hic ayırmaz olmuştu. Âlimlere danışmadan hicbir iş yapmaz, âlimler icin medreseler, evliya icin tekkeler yaptırır, fethettiği yerleri camilerle mamur ederdi.
BUYUK ŞAİR KANUNİ Devrinde kültür ve sanat faaliyetleri doruk noktasında idi. İlim, kültür ve sanat müesseselerinde, Kanunî ’nin himayesinde, kıymetli şahsiyetler yetişip, her biri eserler verdiler. Kanunî şair olup hassas bir kalbe sahibdi. Muhibbî mahlası ile cok güzel gazeller yazdı. Ömrünü harp meydanlarında gecirmesine rağmen asrındaki şairlerden daha cok şiir yazdı. Hastalığı sırasında söylediği şu seckin beyti dillerden düşmez:
Halk icinde muteber bir nesne yok devlet gibi
Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi.
TURK MİMARİSİNİN OLMEZ ESERLERİ Pek cok hayrat ve iyilikleri olan Kanunî Sultan Süleyman Han imar faaliyetleri ile de uğraştı. Türk mimarisinin ölmez eserleri olan camiler medreseler inşa ettirdi. Süleymaniye, Yavuz Selim, Şehzade, Cihangir, Üsküdar ve Edirnekapı ’daki Mihrimah Sultan camileri daha nice nice hayrat eserlerinin yapılmasına vesîle oldu.
Son zamanlarında dahi, ihtiyar olmalarına rağmen ondaki, din aşkı, vatan aşkı, onun muharebe seferlerine çıkmasına mani olmadı. Bir sefer esnasında Zigetvar denen yerde, bütün ömrünü kahramanlık, istikamet ve Allah ’ın yolunda ifnâ ettikten sonra ruh-ı pâkini Rabbine teslim etti. (Osmanlı Tarihî Ansiklopedisi, Büyük Türkiye Tarihi, Y. Öztuna)
Kaynak: Sadık Dana, İslam Kahramanları 2, Erkam Yayınları


İslam ve İhsan