Azîz Mahmûd HudÂyî Hazretleri, yaşadığı devirde sultanlarla yakın munasebeti olmuş, Sultan I. Ahmed, II. Osman ve I. Murad donemlerinin en muteber şeyhi olarak hurmet gosterilen şahsiyetlerden biri olmuştur.Sultan Ahmed ’den sonraki II. Osman doneminde de HudÂyî ’nin bazı hizmetleri olmuş, Sultanı hacca gitme arzusundan vaz gecirmeye calışmıştı. Fakat Sultan bu arzusundan vaz gecmeyince meşhur Gencosman vak ’ası meydana gelmiş ve ilk defa bir Osmanlı sultanı anarşi kurbanı olmuştu. Bu olay sırasında Vezir-i Azam Dilaver Paşa yenicerilerin elinden kacarak HudÂyî dergÂhına sığındı. Fakat isyancılar sarayı basınca Gencosman adam gondererek onu oradan getirtip yenicerilere teslim etmek zorunda kaldı. HudÂyî dergÂhı o yıllarda pek cok siyasinin barınak ve sığınağı olmuştu. Nitekim Halil Paşa onun turbesine sığınıp kurtulanlardan ve iade-i itibar edenlerdendir.

I. Murad doneminin ilk yıllarını bir pir-i fÂni olarak idrak eden Hz. HudÂyî ona Eyup ’te devrin en mu ’teber şeyhi sıfatıyla saltanat kılıcını kuşattı. Osmanlı sultanları tahta cıkarlarken genellikle hurmete şayan şahsiyetlerden kılıc kuşanmayı Âdet edinmişlerdi.

Azîz Mahmûd HudÂyî ’nin, sağlığında sultanlarla bu kadar yakın munasebet icinde olmasının tesiriyle olsa gerek, bazı kaynaklarda Ayşe Sultan isimli saraylı bir hanımla evlendiği bile soylenmektedir. Ancak devrinde yazılan kaynaklarda bulunmayan bu rivayetin biraz ihtiyatla karşılanması lÂzım geldiğine inanıyoruz.

Azîz Mahmûd HudÂyî hazretleri arkasında yuzbinlerce muhib ve muntesib ile pek cok eser ve vakıf bırakarak 3 Safer 1038 h. 2 Ekim 1628 m. Salı gunu Hakk ’ın rahmetine kavuştu. Kabri, kulliyesi icinde inşa edilen turbesindedir. Camiini de kendisi yaptırmıştır. Ancak 1850 yılında cıkan bir yangında kulliye tamamen yanınca Sultan Abdulmecid Han tarafından yeniden yaptırılmıştır.

HudÂyî, şeyhi UftÂde ’nin duası berekÂtıyle buyuk bir servete ve şohrete mÂlik olmuştur. Şeyhi onun hakkında: “Biz onu zengin şeyhi ettik” ve “Oğlum! sultanlar arkanda yurusun!” gibi dualar etmişti.

Not: Fotoğraf; Aziz Mahmud HudÂyi Tac-ı Şerifidir.

Kaynak: Aziz Mahmud HudÂyi Hayatı ve Menkıbeleri, Prof. Dr. Hasan KÂmil Yılmaz, Aziz Mahmud HudÂyi Vakfı Yayınları, 2004
İslam ve İhsan