Akabe nedir, neresidir? Medine İslam devletinin temelinin atıldığı “Akabe biatları” nerede yapılmıştır?Akabe, sozlukte “sarp yokuş, gecilmesi zor dağ yolu, tehlikeli gecit” anlamlarına gelir. Hz. Peygamber ’in 621-622 M. yıllarında Medine ’den ilk Musluman olanlarla goruştuğu yerin adıdır. Mekke ’ye uc km. kadar uzaklıkta Mina ile Mekke arasında bir yerdir. Hz. Peygamber hac mevsiminde Mekke ’ye gelenlere İslÂm ’ı tebliğ etmeye calışıyordu. Peygamberliğin onbirinci yılında 6 Medineli Musluman oldu. Ertesi yıl, 1. Akabe beyatı denilen goruşmede bu sayı 12 ’ye cıktı. Bunlar Hz. Peygamber ’e; kendisini her şart altında destekleyip itÂat edeceklerine, ona hicbir hayırlı işte karşı cıkmayacaklarına, Allah yolunda hicbir kınayıcının kınamasından cekinmeyeceklerine, Allah ’a ortak koşmayacaklarına, hırsızlık ve zina yapmayacaklarına, cocuklarını oldurmeyeceklerine, iftira etmeyeceklerine dair soz verdiler.[1] Medine ’ye donerken Mus ’ab İbn Umeyr ’i de İslÂm ’ı oğretmek uzere yanlarında goturduler. Bir yıl icinde Evs ve Hazrec arasında İslÂm yayıldı.
Allah ’ın Elcisi, 622 M. yılında yine hac mevsiminde ikisi kadın 75 kişi ile Akabe ’de gizlice buluştu. Medineliler onu, kendi şehirlerine cağırıyorlardı. Bu 2. Akabe bey ’atı idi. Hz. Peygamber ’le birlikte gelen amcası Abbas, Medinelilere; Hz. Muhammed aralarına katılırsa onu koruyup korumayacaklarını sordu. Aksi halde bu işe girmemelerini istedi. Medineliler antlaşmaya hazır olduklarını soyleyince, Allah ’ın Resûlu Kur ’an-ı Kerîm ’den bazı Âyetler okuduktan sonra şoyle buyurdu: “Kadınlarınızı ve cocuklarınızı nasıl koruyorsanız, beni de oylece korumak uzere size elimi veriyorum.” Bey ’at devam ederken, Abdullah İbn RevÂha, “Ey Allah ’ın Elcisi! Rabb ’in ve kendin icin şartların nedir” dedi.
Buyurdu ki: “Rabb ’im icin şartım; ona ibadet etmeniz ve ortak koşmamanızdır. Kendim icin şartım; canlarınızı ve mallarınızı savunduğunuz gibi beni de savunmanızdır.” Yine sordular, “Boyle yaparsak bize ne var?” “Cennet.” Bunun uzerine: “Ne kÂrlı alış-veriş! Bundan ne doneriz, ne de donulmesini isteriz” dediler. Aşağıdaki Âyet bunlar hakkında inmiştir.
“Şuphesiz ki Allah, mu ’minlerden canlarını ve mallarını Cennet karşılığında satın almıştır. Cunku onlar Allah yolunda savaşırlar; oldururler ve oldurulurler. Bu, Allah ’ın Tevrat ’ta, İncil ’de ve Kur ’an ’da verdiği gercek bir sozdur. Allah ’tan daha cok, sozunu yerine getiren kim vardır? O halde O ’nunla yaptığınız bu alış-verişinizden oturu sevinin ! Gercekten bu en buyuk başarıdır.” [2]
Bey ’attan sonra Resûlullah (s.a.s) Evs kabilesinden 3, Hazrec ’ten 9 kişi olmak uzere 12 nakîb (birlik başkanı) secti ve Es ’ad İbn ZurÂre ’yi de nakîbu ’n-nukeb (nakîblerin başkanı) yaptı. Bunlardan her biri bir kabilenin reisi idiler. Boylece Medine site devletinin temeli atılmış oluyordu.
Dipnotlar:
[1] İbn Hışam, Sîre, II, 70.; İbn Sa ’d, TabakÂt, I, 217 vd; Ahmet Ağırakca, “Akabe Bey ’atları”, Şamil İslÂm Ansiklopedisi. [2] Tevbe, 9/111.
Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Donduren, Delilleriyle İslam İlmihali, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan