Anadolu dervişlerinin Peygamber (s.a.s.) Efendimize muhabbeti nasıldı? Peygamberimiz (s.a.s.) icin yazılan eserler.Anadolu dervişinde zirve olan hasletlerden biri, Peygamberimiz ’e karşı besledikleri muhabbet idi.
HABÎBULLÂH ’A MUHABBET Rasûlullah Efendimiz ’e, ehl-i beytine ve ashÂbına muazzam bir muhabbet, hurmet ve ittibÂ...
Anadolu dervişinin gonlu dÂim Rasûlullah Efendimiz ’i anar; dili O ’nu andığında, asla salÂt u selÂmı unutmaz. Hatt Efendimiz ’in mubÂrek ismi anıldığı zaman edep ve tÂzimle ellerini kalplerine gotururler ve hurmetle salevat getirirler.
Fahr-i KÂinÂt Efendimiz ’den hÂtıra olan sakal-ı şerifler; kandil gecelerinde sarıldıkları kırk ipek bohcadan edeple cıkarılır, buyuk bir ihtiramla ve topluca okunan salÂt u selÂmlarla ziyaret edilir. Tevhîdi cok guzel benimsemiş Anadolu dervişinin gonlune; Efendimiz ’e muhabbetle alÂkalı bu edep ve hurmet usûllerinden dolayı, asla şirk şuphesi gelmez. Rasûlullah Efendimiz ’in «kul ve Rasûl» olduğunu cok iyi idrÂk etmiştir. LÂkin O ’nun beşer oluşunu, asla hurmette kusur ve dikkatsizlik sebebi kılmaz.
MEVLİD-İ ŞERİF NASIL YAZILDI? Suleyman Celebi, Bursa Ulu Camii ’nin imamıydı. Bir gun Acem diyarından gelen bir vaizin; Hazret-i İsa ’yı, Rasûlullah Efendimiz ’den ustun gostermeye kalkması uzerine, mutehassis oldu. «Vesîletu ’n-NecÂt» adlı «Mevlid-i Şerîf»i kaleme aldı. Samimî aşk-ı Peygamberle, oyle bir bereket hÂsıl oldu ki; bu mubÂrek eser, dillerde ve gonullerde ezber oldu. Asırlarca okundu.
Mevlid ’deki şu mısra, Anadolu dervişinin, Âlem tasavvurunda Peygamber Efendimiz ’in yerini ne guzel ifade eder:
Bir acep nûr kim guneş, pervÂnesi...
“O -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- oyle bir nurdur ki, Guneş, O ’nun etrafında, O ’na hizmet icin pervÂne olmuştur. Yani cemÂdÂt dahî O ’na Âşıktır, O ’nun Allah Rasûlu olduğu şuuruyla, O ’na hizmet ve ittib icinde olmak ister.”
SELATİN CAMİLERİNDE OKUTULAN 3 KİTAP Yine Allah Rasûlu ’nun rûhÂniyetinden istimdÂd etmek ve O ’na muhabbeti zinde tutmak gayesiyle, bilhassa selÂtîn camilerinde icÂzetli kimseler tarafından cemaate uc kitabı okumak bir orf hÂline getirilmişti. Bu uc kitaba -hurmeten- «şerîf» sıfatı verildi. Bunlar;
BuhÂrî-i Şerif, ŞifÂ-i Şerif ve; Mesnevî-i Şerif idi. DÂim bu eserleri okuyan ve dinleyen halk, Rasûlullah Efendimiz ’in muhabbetiyle hemhÂl olmaktaydı. Kez o yuce muhabbetle ve ilÂhî aşk ile kaleme alınan Yûnus Emre DîvÂnı ve emsÂli gonul eserleri de buyuk bir rağbet buldu. Asırlarca surur ve tesellî kaynağı oldu.
Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in muhabbetiyle dopdolu icli bir şair olan Fuzûlî, bir gazelinde şoyle der:
Gul-i ruhsÂruna karşu gozumden kanlu akar su,
Habîbum fasl-ı guldur bu; akarsular bulanmaz mı?
“YÂ RasûlÂllah! Gul mevsiminde akan suların bulandığı gibi; Sen ’in aşkından, Sana kavuşup kavuşamayacağımın derdinden, gul yuzune karşı yalvarmaktan, gozumden kanlı yaşlar akıyor...”
EN GUZEL ŞİİRLER PEYGAMBERİMİZ İCİN YAZILDI Efendimiz ’e yanık bir aşk ve iştiyÂkın bereketli bir neticesi olarak;
Osmanlı medeniyetinin gerek dîvan, gerekse tekke edebiyatında tecellî eden gonul eserlerinin zirvesi, na‘tlardır. Butun şairler; en guzel eserlerini, belÂgat ve fasÂhatlerinin en guzîde orneklerini Peygamber Efendimiz ’i medh u sen ve O ’na arz-ı dehÂlet icinde ifade etmişlerdir.
Cunku Mehmed Nasûhî Efendi ’nin dediği gibi:
Eyleyen uşşÃ‚kı şeyd dÂimÂ,
Tal‘atindir y RasûlÂllah Sen ’in!..
Derd ile Âh ettiren subh u mesÂ,
Hasretindir y RasûlÂllah Sen ’in!..
Bu muhabbet; Âşık gonulleri oyle sarar ve kuşatır ki, her ne yone baksalar, orada Habîbullah Efendimiz ’i hatırlatan bir intib gorurler.
Fuzûlî; cağıl cağıl akan nehirleri, Fahr-i
KÂinÂt Efendimiz ’e doğru akıyor diye vasfeder.
HÂk-i pÂyine yetem dir omrlerdir muttasıl,
Başını daşdan daşa urup gezer ÂvÂre su!
“(O rahmet Peygamberi ’nin) ayağının (değdiği, gezip dolaştığı, mubÂrek) toprağına ulaşayım diye, su(lar), hic durmadan omurler boyu baş(lar)ını taştan taşa vurarak ÂvÂre (ve meclûb bir şekilde) akmaktadır...”
Es‘ad Erbilî Hazretleri; gonlundeki devÂs aşk ateşiyle, butun cihanı ateşler icinde temÂşÃ‚ eder:
TecellÂ-yı cemÂlinden, Habîbim, nevbahÂr Âteş,
Gul Âteş, bulbul Âteş, sunbul Âteş, hÂk u hÂr Âteş!
“Habîbim; Sen ’in guzelliğinin tecellî ederek ortaya cıkmasından dolayı, Sana Âşık olan ilkbahar ateş, gul ateş, bulbul ateş, sumbul ateş, toprak ve diken ateş!..”
Kemal Edip Kurkcuoğlu ise KÂinÂtın Fahr-i Ebedî ’sine muhabbetini şoyle ifade eder:
Ebediyyen sevecek cÂn O ’nu cÂnÂn olarak,
Şart-ı peymÂn olarak, gāye-i îmÂn olarak.
Şeb-i mîrÂcda sîmÂsını seyretti diye,
Kapanır yerlere gok, secde-i şukrÂn olarak...
“Mîrac Gecesi ’nde RasûlullÂh ’ın sîmÂsını seyretmesinden elde ettiği feyz ile, O ’nun şÃ‚nını yuceltmek uzere semÂ, RasûlullÂh ’ın ayak bastığı yere şukur secdesine kapanır!..”
Aslen hıristiyan olduğu hÂlde hakikat-i Muhammediyye ’ye idrÂkin hazzına ulaşınca, gozu yaşlı bir mu ’min ve yanık bir Peygamber Âşığı hÂline gelen Yaman Dede ’nin şu mısraları da ne guzeldir:
Susuz kalsam, yanan collerde can versem elem duymam,
Yanardağlar yanar bağrımda, ummanlarda nem duymam,
Alevler yağsa goklerden ve ben masseylesem duymam,
CemÂlinle ferah-nÂk et ki yandım ya RasûlÂllah!..
Ne devlettir yumup aşkınla goz, rÂhında can vermek!
Nasîb olmaz mı SultÂnım, haremgÂhında can vermek?
Sonerken gozlerim ÂsÂn olur, Âhında can vermek,
CemÂlinle ferah-nÂk et ki yandım ya RasûlÂllah!..
Boyun buktum, perîşÃ‚nım, bu derdin Sen ’de tedbîri,
Lebim kavruldu Âteşten doner pÂyinde tezkîri,
Ne dem gonlun murÂd eylerse taltîf eyle Kıtmîr ’i,
CemÂlinle ferah-nÂk et ki yandım ya RasûlÂllah!..
Peygamber muhabbetinin milletimizdeki en bÂriz tezÂhurlerinden biri; ordusuna «Peygamber Ocağı» demesi ve Allah icin cihÂd eden her askerine de; «Mehmetcik» adını vererek onların her birine kendi imkÂn ve istîdatları dÂhilinde birer «Muhammedî» olabilme idealini telkin etmesidir.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Anadolu Dervişinin Gonul Dunyası, Yuzakı Yayıncılık
İslam ve İhsan