FevkalÂde ileri goruşlu bir devlet adamı olan KÂnûnî Sultan Su­ley­man ’­ın, Fransızlara verdiği ve “kapitulasyon” adıyla anılan imtiyazlar, bÂzı cÂhillerce itham edilegelmiştir. Oysa kapitulasyonlar bakın hangi amacla Fransızlara verilmiş?KÂnûnî Sultan Su­ley­man ’­ın, Fransızlara verdiği ve “kapitulasyon” adıyla anılan imtiyazlar, bÂzı cÂhillerce itham edilegelmiştir. HÂlbuki Alman imparatoru Şarlken, Avrupa ’ya hÂkim olmak istiyordu. Bu maksadı, Fransa ’yı mağlûb etmesi ile gercekleşmek uzere idi. Bunu engellemek isteyen KÂnûnî, Fransa ile 1535 ’te ticÂrî bir muÂhede imzaladı. Bu muÂhede, Fransızlar ’ın gumruk kulfetini yuzde beşe indiriyordu. Bu, Fransa ’ya buyuk bir maddî yardım demekti. Fransa da buna mukÂbil Osmanlı ’ya vergi oduyordu. KÂnûnî ’nin takip ettiği bu siyÂset, Avrupa ’da hris­ti­yan birliğini parcalıyor, Osmanlı ’nın nufuz ve îtibÂrını artırıyordu. Bu sebepledir ki, reformist Martin Luther:

“Y Rabbî! Buyuk Turkleri bir an once başımıza getir de, Sen ’in ilÂhî adÂletinden onlar sÂyesinde nasiplenelim!..” diyordu.Ayrıca dun­yaya hak ve adÂlet tevzî eden Turkler ’e karşı muk­ve­me­tin “kufur” olduğunu soyluyordu.

Bu da gosteriyor ki, KÂnûnî ’nin adÂleti tevzii karşısında bir hris­ti­yan lideri dahî hakkı teslîm etmek zorunda kalmıştır.

Sultan Suleyman Han, takip ettiği Âlem-şumûl siyÂsetle hris­ti­yanlık icinde yeni bir mezhep kuran Martin Luther ve taraftarlarını desteklemiş ve boylece Almanya ile İspanya ’nın arasını acmıştır. Martin Luther ’in kurduğu protestanlık mezhebi, daha ziyÂde Almanya ’da îtibar bularak yayıldı. Bu da, katolik devletlerle Almanya ’nın arasının acılmasına sebep oldu. Bunların başında İspanya gelir. Kapitulasyonlarla da Fransa ’yı kendi gudumune alan Osmanlı, boylece kendisine karşı mukÂvemet edecek haclı gucunu parcalamıştır.

Kapitulasyonların bir diğer faydası da, Amerika ’nın keşfi, uzakdoğuya Umit Burnu ’ndan dolaşılarak ulaşılması gibi sebeplerle değişen dun­ya ticÂret yollarını, tekrar Osmanlı ulkesine dondurmekti. Bununla beraber daha sonraları, şartların değişmesiyle kapitulasyonların zararlı bir hÂle geldiği de biliniyor!..

Kaynak: Abide Şahsiyetleri ve Muesseseleriyle OSMANLI, Osman Nuri Topbaş, Erkam Yayınları, 2013
İslam ve İhsan