Kavimler neden helak oldu? Kac tane kavim veya topluluk, nerede, nasıl ve hangi sebeple helak oldu?Kavimlerin helak olma sebepleri ve şekilleri...
HELAK OLAN KAVİMLER VE KAVİMLERİN HELAK OLMA NEDENLERİ Kavimlerin helak olma sebepleri; peygamberlerini yalanlamaları, putlara tapmaları, zulum ve sapkınlıkta ileri gitmeleri ve Allah ’a isyan etmeleri şeklinde sıralanabilir.
Âd, Semûd ve Şuayb (Medyen ve Eykeliler) kavimlerinin helakı, Sebe kavmini perişan eden Arim seli, AshÂbu ’l-Uhdûd hadisesi ve Fil olayı, Arap toprakları olarak bilinen BilÂdu ’l-Arap ’ta meydana gelen helak hadiseleridir.
Musa aleyhisselÂm ’ın duşmanları olan Firavun ve adamlarının helaki ile Karun ve Haman ’ın yok edildiği yer, Mısır topraklarıdır.
Lût kavmini yok eden o dehşetli felaket ile helak yerine daha hafif bir cezaya carptırılan İlyas aleyhisselÂm kavmi ’nin başına gelenler, BilÂdu ’ş-ŞÃ‚m topraklarında meydana geldi. Helak olan kavimler;
Nuh Kavmi, Nuh Aleyhisselem Nemrud ve kavminin helakı, İbrahim Aleyhisselam Âd Kavmi, Hud Aleyhisselam Semûd Kavmi, Salih Aleyhisselam Lût Kavmi, Lut Aleyhisselam Şuayb Kavmi (Medyen Halkı ve Eykeliler), Şuayb Aleyhisselam AshÂbu ’l-Karye AshÂbu ’s-Sebt AshÂbu ’l-Uhdûd Tubba Kavmi AshÂbu ’l-Fîl Helak olan kavimler ve kavimlerin helak olma sebepleri...
KAVİMLERİN HELAKI Ciddî bir uyanıklık icinde gecirilmesi îcÂb eden bu imtihan dunyÂsında, maalesef insanların coğu derin bir gaflet uykusundadır. LÂkin bu cehÂlet, dalÂlet ve gaflet uykuları, onları hazîn ve hicranlı bir Âkıbete suruklemiştir. DunyÂ, onlar icin bir aldanış mekÂnı olmuştur.
Musbet veya menfî, gidilen her yolun kabre vardığı bu yaldızlı dunyÂda, îmansızlığın ana sebepleri; duşuncesizlik, cehÂlet, gaflet, şehvet, duny nîmetlerine boğulma, gÂfilleri taklîd etme, koyu bir maddecilik zihniyeti, ahlÂksızlık ve netîce olarak kalbi, nefse fed etmektir.
HELAK EDİLEN KAVİMLER İnsanlık tÂrihi, îmÂn ve ahlÂk yolundan cıkan azgınlara tatbîk olunan nice ilÂhî gazap tecellîlerine şÃ‚hid olmuştur. Nûh, Âd ve Semûd kavimlerinin kibirli insanları; peygamberlerle mucÂdele eden, kendisinin tanrı olduğunu iddi eden ve sonunda bir avuc suda helÂk olan Firavun; bir sineğin mağlûb ettiği Nemrud; yaşayışları hayvanlardan daha aşağı olan ahlÂksız Lût kavmi ve benzerleri, zulum ve isyanlarına burunerek bu dunyÂdan gocup gittiler.
AllÂh TeÂl şoyle buyurur:
“Onlara, kendilerinden evvelkilerin; Nûh, Âd ve Semûd kavimlerinin, İbrÂhîm kavminin, Medyen halkının ve altust olan şehirlerin haberi ulaşmadı mı? Peygamberleri, onlara apacık mûcizeler getirmişti. AllÂh onlara zulmedecek değildi, fakat onlar kendi kendilerine zulmetmekte idiler.” (et-Tevbe, 70)
Kufur, isyan, zulum ve haksızlık tÂrihi, ilÂhî intikÂmın dehşetli ornekleri ile doludur. AllÂh ’a ve peygamberlerin gosterdiği yola muhÂlefet ve isyÂn edenlerin, er-gec ilÂhî kudretin acı azÂbı ve cetin tecellîleri ile karşılaşmaları, kacınılmaz ve değişmez bir ilÂhî kÂnundur.
AllÂh TeÂlÂ, peygamberleri, nefsÂnî arzuların actığı toplum yaralarına şif vesîlesi olmak uzere insanlığa ikrÂm etmiştir. LÂkin dunyÂnın yaldızlarına aldananlar, peygamberlerin actığı nûrlu ufuklar¬dan ayrılmışlar, ebediyet bedbahtlığının korkunc enkÂzı hÂline gelmişler, toplumlarını vîrÂneye cevirmişlerdir. SefÂletlerini saÂdet zannetmenin husrÂnına uğramışlar, yaratılış hikmetini ve esrÂrını kavrayamayıp hayvanların hayatlarını taklîd etmişler ve neticede ilÂhî gazaplara dûcÂr olarak helÂk olmuşlardır.
Kur ’Ân-ı Kerîm ’de buyrulur:
“Biz onlardan once nice nesilleri helÂk ettik. Sen, onlardan herhangi bir kimseyi goruyor veya onlardan cılız bir ses olsun işitiyor musun?” (Meryem, 98)
“Onlar, yeryuzunde gezip de kendilerinden oncekilerin Âkıbetlerinin nice olduğuna bakmadılar mı? Ki onlar, kendilerinden daha guclu idiler; yeryuzunu işlemişler, onu, bunların îmÂr ettiklerinden daha cok îmÂr etmişlerdi. Peygamberleri, onlara da nice acık deliller getirmişlerdi. ZÂten AllÂh, onlara zulme¬decek değildi; fakat onlar, kendi kendilerine zulmetmekte idiler.” (er-Rûm, 9)
Âyette, su ve mÂden cıkarmak, ya da ekip dikmek icin toprağı işleyen ve bayındır beldeler meydana getiren, sonra da, inkÂrcılıkları yuzunden AllÂh ’ın gazabına uğrayan Âd ve Semûd gibi eski kavimlere işÃ‚ret edilmekte ve onların kalıntılarına bakılıp ibret alınması oğutlenmektedir.
FİRAVUN NEDEN HELAK OLDU? İnsanda “acıkma” duygusunun meydana gelmesi, vucûda gereken hayÂtî malzeme ihtiyacındandır. Darlık zamanlarında insanların AllÂh ’ı araması ise, rûhun ihtiyÂcından kaynaklanmaktadır. Nemrûd ’un, Hazret-i İbrÂhîm ateşe atıldığında, ateşin O ’nu yakmadığını gorunce; “Kendi tanrılığımdan vazgecmem; lÂkin senin Rabbine dort bin sığır keseceğim!” demesi ve Firavun ’un, suda helÂk olacağını anladığı zaman “Benî İsrÂîl ’in inandığı AllÂh ’a inandım!” demesinin hicbir değeri yoktur. Başı sıkışan gÂfillerin, olum buhrÂnı geciren munkirlerin, tesellîsiz ve himÂyesiz kaldıkları korkunc anlarda kendilerine gelmeleri ve ic Âlemlerine donmeleri, insan fıtratındaki dîn ihtiyÂcının muktezÂsıdır.
Omurlerini, kufur ve gaflet calkantıları icinde gecirenlerin son hÂlleri, ne hazîn bir cırpınış ve tukeniştir. Olum meleğinin; «Daha evvel neredeydin?» demesi, acıklı bir azÂbın başlama Ânıdır.
Olum, dunyÂya Âit butun zevklerin iptali, aynı zamanda butun fÂnî alışverişlerin nihÂyetidir.
Bu sebeple, sÂlihler ve Ârifler, nefeslerini bir omur tesbîhi hÂline getirerek hakîkate yaklaşırlar. Vucûdlarını muşterek bir olum tÂlimi icinde nûrlandırarak fÂnîlikten sıyrılırlar. Herkes değişik bir yerde ve değişik bir uykuda iken onlar, farklı bir tecellîde olurlar.
ŞÃ‚yet olumden kacmak ve korkmak îcÂb ediyorsa, akşamlar yaklaşırken korkularla titrememiz lÂzımdır. HÂlbuki gecelerin esrÂrına dalarken icimizden bir korku gecirmiyoruz. Cunku sabahın gelmesi, bir hilkat kÂidesi ve ilÂhî bir tanzimdir. O hÂlde, olumun koynundan da bir hakîkat sabÂhına kalkılmasının tabiî gorulmesi lÂzımdır.
Hak TeÂl buyurur:
“Ey insanlar! AllÂh ’ın va ’di elbette ki haktır. Sakın duny hayatı sizi aldatmasın! Hîleci şeytan, AllÂh ’ın affıyla sizi kandırmasın!” (FÂtır, 5)
Âhiretsiz bir duny ferahlığı elde etmek icin duny suslerine burunen ve fÂnî lezzetlerde son gunune kadar yorulanların hÂli, ne hazîn bir tukeniştir! İslÂmiyet ise, cihÂna hikmet gozu ile bakmayı emretmekte ve hayatın istikÂmet uzere ve şuurlu bir şekilde yaşanmasını istemektedir. CenÂb-ı Hak buyurur:
“Sizi abes olarak (boş yere) yarattığımızı ve huzûrumuza getirilmeyeceğinizi mi sandınız? Mutlak hÂkim ve Hak olan AllÂh cok yucedir. O ’ndan başka ilÂh yoktur. O, yuce Arş ’ın Rabbidir.” (el-Mu ’minûn, 115-116)
“İnsanlar, imtihandan gecirilmeden, sadece «îmÂn ettik» demeleriyle bırakılacaklarını mı sandılar? And olsun ki, Biz onlardan oncekileri de imtihandan gecirmişizdir. Elbette AllÂh, doğruları ortaya cıkaracak, yalancıları da mutlak ortaya koyacaktır. Yoksa kotuluk yapanlar, bizden kacabileceklerini mi sandılar? Ne kadar kotu (ne yanlış) hukum veriyorlar!” (el-Ankebût, 2-4)
İslÂm dîni, insanın beşikten mezara kadar hayatını tanzîm edip, onu, Âhiret Âleminin esrÂrına ve gaybî hakîkatlerine hazırlar. İnsanın; beşik ile tabut arasındaki munÂsebeti kavrayamadan, kÂinattaki mevkîini ve vazîfesini tÂyin edemeden ve gideceği mezar yolculuğunun hikmet ve ibretini id¬rÂk edemeden, hayatı gÂyesiz bir şekilde yaşayışı ne buyuk bir husrandır! Bu hÂl, ardında hazîn bir hÂtıra yığını bırakarak olumun girdaplarında kaybolmaktan başka nedir?
Peygamberlerin beşerî gucleri tukendiğinde kendilerine ilÂhî nusret yetişir ve inkÂrcılar uzerine AllÂh ’ın kahır ve intikÂmı tahakkuk eder. Nûh -aleyhisselÂm- ’ın, 950 senelik sabırdan sonra tahammulu bitti ve Âyet-i kerîmede bildirildiği uzere:
“(Y Rabbî!) Mağlûb oldum, bana yardım et! (İntikÂmımı al!) diye Rabbine du etti.” (el-Kamer, 10)
HAYATTA EN COK KORKULAN HADİSELER Hayatta en cok korkulan ve ilÂhî bir tehdîd olan hÂdiseler; tûfÂnlar, kasırgalar, zelzeleler, kıtlık, yıldırımlarla dolu azÂb bulutları, duşman işgalleri ve sÂrî hastalıklar gibi ilÂhî gazap tecellîleridir. “Tabiat olayları” olarak gorulen bu tip vak ’alar, gelişiguzel olmayıp bircok sebep ve hikmetlere bağlıdır. Bu tip acı hÂdiseler, insanların isyanları ve gunahları sebebiyle meydana gelir. Ve ilÂhî nizÂmın felÂketleri, tahakkuk safhasına girer.
AllÂh -celle celÂluhû-, -hÂşÃ‚- zÂlim değildir. Fakat bu felÂketlerin, kulların hak etmesiyle zuhûr ettiği bir gercektir. İlÂhî nizÂma ve kudsî esaslara karşı koyanların, ilÂhî intikÂmın acı tatbikÂtı ile karşılaşmaları kacınılmazdır.
Ağactan duşen bir yaprağın bile, ilÂhî kaderle duştuğu, Kur ’Ân-ı Kerîm ’de beyÂn edilmektedir. Aksi hÂlde kÂinatta, fizikî bir anarşi meydana gelirdi. Butun fizikî hÂdiselerin icinde binbir turlu esrÂr gizlidir. Bu esrÂr, peygamberlere ve ehl-i kalbe ayÂndır.
Kur ’Ân-ı Kerîm ’de kavimlerin helÂkiyle ve bunun sebep ve hikmetleriyle alÂkalı pek cok Âyet-i kerîme bulunmaktadır. Âlemlerin Rabbi olan AllÂh TeÂl zulmetmekten munezzehtir ve asl kullarına haksızlık etmez. Zulum ve haksızlık insana Âit olan bir vasıftır. Âyet-i kerîmede şoyle buyrulur:
“Şuphesiz ki AllÂh, insanlara hicbir sûretle zulmetmez; fakat insanlar, kendilerine zulmetmektedirler.” (Yûnus, 44)
ALLAH ’IN GAZABI İLE İLE İLGİLİ AYETLER Nihayetsiz bir merhamet, hilim ve sabır sÂhibi olan Yuce Rabbimiz, insanların zulumleri had safhaya vardığı zaman onları şiddetle yakalar ve Âleme ibret kılar:
“…Şuphesiz O ’nun yakalaması, pek elem vericidir, pek cetindir!” (Hûd, 102)
Hatt oyle yakalar ve helÂk eder ki bu azÂba dûcar olanların bir daha ıslÂh olmaları mumkun olmaz. Bu hakîkate Âyet-i kerîmelerde şoyle işÃ‚ret edilir:
“HelÂk ettiğimiz bir belde icin artık (yeniden mÂmur olmak) imkÂnsızdır. Cunku onlar, geri donemeyeceklerdir.” (el-EnbiyÂ, 95)
“(Muşrikler) kendilerinden once kac nesli yok ettiğimizi ve bu yok olup gidenlerin bir daha onlara donup gelemeyeceklerini gormuyorlar mı?” (YÂsîn, 31)
Kur ’Ân-ı Kerîm, gecmiş kavimlerin helÂk edilişlerini anlatırken bunun sebepleri uzerinde de durmakta ve sonradan gelenleri îkÂz etmektedir. Bu sebeplerin başında AllÂh ’ın nîmetlerine karşı nankorluk etmek, şukredecek yerde bol nîmetler icinde şımarmak, zulum ve haksızlıkta ileri gitmek gibi buyuk gunahlar gelmektedir. Mevzuyla alÂkalı Âyet-i kerîmelerde şoyle buyrulur:
“Biz refÂhından şımarmış nice memleketleri helÂk etmişizdir. İşte, onların kendilerinden sonra pek az iskÂn gormuş harÂbeleri! Biz onların (hepsinin) vÂrisi olduk.” (el-Kasas, 58)
“…Biz halkı zÂlim kimseler olan şehirlerden başkasını helÂk edici değiliz.” (el-Kasas, 59)
“Nitekim bircok memleket vardı ki, o memleket (halkı), zulmetmekte iken, biz onları helÂk ettik. Şimdi o ulkelerde duvarlar, (cokmuş olan) tavanların uzerine yıkılmıştır. Nice kullanılmaz hÂle gelmiş kuyular ve (ıssız kalmış) ihtişamlı saraylar vardır.” (el-Hacc, 45)
İnsanların başlarına gelen dunyevî ve uhrevî butun musîbetlerin, bizzat kendi elleriyle yaptıklarının karşılığı olduğunu AllÂh TeÂl şoyle haber vermektedir:
“İnsanların elleriyle kazandıkları (gunahlar) dolayısıyla karada ve denizde fesat zuhûr etti. Bu, onlara, yaptıklarından bÂzısının acısını tattırmak icindir. Umulur ki (tuttukları kotu yolu terkedip) Hakk ’a donerler.” (er-Rûm, 41)
BELA VE MUSİBETLER NEDEN GELİR? Âyet-i kerîmeden anlaşılacağı uzere, gerek tabiat gerekse ictimaî şartlarda zuhûr eden duzensizlik, dağınıklık ve perişanlık, insanların elleriyle kazandıkları yuzundendir. Butun bunlar, şirk, ahlÂksızlık, haksızlık ve nefsin hevÂsına uyularak yapılan aşırılıklar sebebiyle olmuştur. AllÂh TeÂlÂ, tevbe edip şirkten vazgecerek fıtrat dînine, sağlam ve duzgun yola donsunler diye, yaptıklarının bir kısmının cezÂsını kendilerine bu dunyÂda tattırmaktadır. Eğer tevbe edip sırÂt-ı mustakîme donmezlerse cezÂlarının tamÂmını Âhirette tadacaklar, asıl cezÂlarını orada cekeceklerdir. Diğer bir Âyet-i kerîmede şoyle buyrulmaktadır:
“Başınıza gelen herhangi bir musîbet, kendi ellerinizle işledikleriniz yuzundendir. (Bununla beraber) AllÂh, coğunu da affediyor.” (eş-ŞûrÂ, 30)
Nitekim CenÂb-ı Hak, kullarının irtikÂb etmiş olduğu gunahların cezÂsını ekseriyetle Âhirete tehir etmektedir. Kur ’Ân-ı Kerîm ’de buyrulur:
“Eğer AllÂh, insanları zulumleri yuzunden cezÂlandıracak olsaydı, yeryuzunde hicbir canlı bırakmazdı…” (en-Nahl, 61)
İşlenen gunahların bir kısmı mukÂbilinde gelen bu musîbetler, belki insanlar ıslÂh olurlar diye ilÂhî bir îkÂz keyfiyeti taşımaktadır.
Ancak AllÂh TeÂl ’nın hÂlis mu ’minler hakkındaki kÂnunu bundan biraz farklıdır. Cunku mu ’minlere gelen musîbet ve sıkıntılar, onların kulluktaki noksanlıklarına, gunah ve hatÂlarına keffÂret olacaktır. Nitekim Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şoyle buyurmuştur:
“Yorgunluk, surekli hastalık, tasa, keder, sıkıntı ve gamdan, ayağına batan dikene varıncaya kadar Muslumanın başına gelen her şeyi, AllÂh, onun hatÂlarını bağışlamaya vesîle kılar.” (BuhÂrî, MerdÂ, 1, 3; Muslim, Birr, 49)
AllÂh ’ın rızÂsı icin calışıp-cabalayan kimsenin karşılaştığı sıkıntılar, onun sadece gunahlarına keffÂret olmakla kalmaz, bunun yanı sıra AllÂh indindeki derecesini de yukseltir.
CenÂb-ı Hak, helÂk olmuş kavimlerin kıssalarını kıyÂmete kadar gelecek insanları îkÂz etmek ve onlara bir ibret gostermek icin tekrar tekrar anlattığını şoyle ifÂde buyurmaktadır:
“And olsun ki, civÂrınızdaki memleketlerden nicelerini helÂk ettik. Belki doğru yola donerler diye Âyetleri (boyle) tekrar tekrar acıklıyoruz!” (el-AhkÂf, 27)
“CelÂlim hakkı icin bunu (Nûh ’un gemisini ve tûfan alÂmetlerini) bir ibret olarak bıraktık! Hic ibret alan yok mu?” (el-Kamer, 15)
“Onlardan once, kendilerinden kuvvetce pek ustun nice nesiller helÂk ettik. Onlar beldelerde sığınaklar edindiler, kacacak delik aradılar; hic (olumden) kurtuluş var mı? Bu hususta, kalbi olan veya hazır bulunup kulak veren kimselere mev ’izalar ve ibretler vardır.” (KÂf, 36-37)
“Hic yeryuzunde dolaşmadılar mı? Zîr dolaşsalardı, elbette duşunecek kalbleri ve işitecek kulakları olurdu. Ama gercek şu ki, gozler kor olmaz; lÂkin goğuslerdeki kalbler kor olur!” (el-Hacc, 46)
Kalb; butun hislerle birlikte zihnî ve ahlÂkî vasıfların merkezi olarak kabul edildiğinden, Âyet-i kerîmedeki ifÂde, kendi inatları ve kufurde ısrarlarının onları hakîkati işitmekten ve akıllıca hareket etmekten alıkoyduğunu beyÂn etmektedir.
KAVİMLERİN HELAKI Rabbimiz; Nemrûd ’un ateşlerini Hazret-i İbrÂhîm ’in îmÂnı ile gulistÂna ceviren, Firavun ’un saltanatını Hazret-i Mûs ’nın asÂsı ile altust eden, KÂbe ’yi yıkmaya kalkışan Ebrehe ordularının fillerini ve askerlerini kucuk kuş ordularına ciğneterek Mekke ’nin civÂrını fil mezarlığına ceviren, benzeri diğer azgın kavimleri altust eden ve Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-i, “melek, ruzgÂr, korku” gibi gorunmez askerlerle te ’yîd ederek O ’na zafer ufukları acan, kahredici bir kudret sÂhibidir.
Kahır mekÂnları, dûcÂr oldukları felÂketin izlerini ve tesirlerini kıyÂmete kadar uzerlerinde taşımaktadırlar. Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, “Ved Haccı”nda Mina ile Muzdelife arasındaki Muhassir VÂdisi ’ni gecerken sur ’atlendiler. SahÂbe-i kirÂm hazarÂtı:
“–YÂ RasûlallÂh, ne hÂl oldu, nicin acele ediyorsunuz?” diye sorunca, Fahr-i KÂinat -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- cevÂben:
“–Bu mekÂnda CenÂb-ı Hak, Ebrehe ordularını kahretti. O kahır tecellîsinden bir hisse gelmemesi icin sur ’atlendim!” buyurdular.
Nitekim hacda bu mekÂnda vakfe yapılmaz.
Yine Tebuk Seferi ’nde ashÂb-ı kirÂm, Semûd kavminin helÂk olduğu yerden gecerken Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“–Bu taştan oymalı evlere huzunle girin! Buradan bir şey de almayın! Cunku burada azgın bir kavme azÂb-ı ilÂhî geldi...” buyurmuşlardı.
SahÂbe-i kirÂm:
“–Y RasûlallÂh, kırbalarımızı su ile doldurduk. Hatt bu su ile hamur yaptık!” dediler.
Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“–Sularınızı boşaltın, hamurlarınızı da dokun!” buyurdular. (BuhÂrî, EnbiyÂ, 17)
İlÂhî kahrın tecellî ettiği beldelerde, isyÂn ve gunah yuklu mekÂnlarda mÂnen devÂm eden o kahrın in ’ikÂsına mÂruz kalmamak icin oralarda bulunmamak, zarûreten gecmek gerektiğinde ise sur ’atle gecmek îcÂb eder.
KÂbe, Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ve diğer peygamberlerin kabr-i şerîfleri, mescidler, sÂlih ve sÂdıkların bulundukları mekÂnlar da, feyz tecellîlerinin kesif olduğu yerlerdir. Buralarda, gonlumuze bereketli rahmet ve feyz yağmurları boşalır.
Hazret-i Âdem -aleyhisselÂm- ’dan itibÂren, zaman zaman insanları, daldıkları îmansızlık ve ahlÂksızlık karanlıklarından kurtarmak icin peygamberler gonderilmiş ve kitaplar indirilmiştir. Bu, Rabbimizin kullarına buyuk bir lutuf ve ikrÂmıdır. NihÂyet insanlığın ebedî murşidi son Peygamber Hazret-i Muhammed Mustaf -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- geldi. Bu sûretle cole inen ilÂhî nûr, sonsuzluğu golgesine aldı.
İSLAM NEYİ OĞUTLER? İslÂm dîni, insanı ciddiyete dÂvet etmekte ve yarın AllÂh ’ın huzûruna cıkıp yaşadığı hayÂtın hesÂbını vereceğini defaatle hatırlatmaktadır. Bu sebeple mu ’min, boş ameller, dedikodular ve luzumsuz sorularla, dînî ve ahlÂkî şeref ve haysiyetini kucultecek davranışlarda bulunmamalıdır. CÂhillerden uzak durarak luzumsuz mÂcerÂların peşinde koşmamalı; abeslere, bÂtıllara, azgınlıklara ve gÂyesizliklere dalmamalıdır. Sapık felsefelerin cıkmaz sokaklarında dolaşmamalıdır.
Yaz bulutu hÂlinde gelip gecen duny hayatını, Âhiret endişesi olmadan yaşamak, gunduzu akşamsız telÂkkî etmek gibi abes bir şeydir. Hazret-i MevlÂn -kuddise sirruh- buyurur:
“Teni aşırı besleyip geliştirmeye bakma! Cunku o, sonunda toprağa verilecek bir kurbandır. Sen gonlunu feyz pınarlarından doldurmağa bak. Yucelere gidecek ve şereflenecek olan odur.
Cesedine yağlı-ballı şeyleri az ver. Cunku tenini fazla besleyen, nefsÂnî arzulara duşuyor ve sonunda rezîl olup gidiyor.
Rûha mÂnevî gıdÂlar ver. Olgun duşunuş, ince anlayış ve rûhî gıdÂlar sun da, gideceği yere guclu-kuvvetli gitsin!”
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Nebiler Silsilesi 1, Erkam Yayınları


İslam ve İhsan
KAVİMLERİN HELAK OLMA SEBEPLERİ
Kavimler Nasıl ve Neden Helak Oldu?