Hz. Zekeriya (a.s) kimdir? Kavmi tarafından zulme uğrayan binbir ceşit cile ve ızdıraba rağmen salih bir peygamber olan şehid edilen Hz. Zekeriya'nın hayatı...Zekeriyy kelimesinin aslı İbrÂnîce Zekarya ’dır ve “Yahve hatırlar” anlamına gelir. İslÂmî kaynaklarda da kelimenin İbrÂnîce olduğu ve Zekeriyyu, Zekeriyy şeklinde telaffuz edildiği belirtilmektedir (İbn Dureyd, II, 324; Mevhûb b. Ahmed el-CevÂlîkī, s. 349; Jeffery, s. 151).
Benî İsrÂîl peygamberidir. Soyu, Suleyman -aleyhisselÂm- ’a ulaşır. Kudus ’te bulunan Mescid-i Aks ’da TevrÂt yazar ve kur­ban kesmeyi idÂre ederdi. Mûs -aleyhisselÂm- ’ın dînini kuvvet­lendirirdi. Marangozluk yapar, el emeği ile gecinirdi. Kavmi tara­fından şehîd edilmiş olup turbesi Halep ’tedir.
ALLAH'TAN (C.C) PEYGAMBER İSTEDİLER Zekeriyy -aleyhisselÂm- zamanında Şam ve Kudus, Batlamyuscular ’ın elindeydi. Bunlar, Beyt-i Makdis ’e hurmet eder­ler ve İsrÂîloğulları ’nı hoş tutarlardı. Bu kavmin uluları, ibÂdethÂneden hic dışarıya cıkmazdı. Beyt-i Makdis ’te gece-gunduz ib­det ederlerdi. O zamanlar İsrÂîloğulları arasında bir peygamber yoktu. Kendilerine bir peygamber gondermesi icin AllÂh ’a iltic ettiler.
Nihayet Zekeriyy -aleyhisselÂm- AllÂh -celle celÂluhû- ta­rafından peygamber olarak gonderildi.
Beyt-i Makdis ’te dort yuz Âzadlı Âbid ibÂdet etmekteydi. Âzadlı bir kişi, AllÂh katında mûteber olmak isterse, hanımı h­mile olunca:
“–YÂ Rabbî! Oğlum olursa, onu sana ibÂdet icin Beyt-i Makdis ’e nezir (adak) olarak adadım.” derdi.
Bu şekilde erkek cocuklar mutlak Beyt-i Makdis ’e adanırdı. Bu Âdet, Mûs -aleyhisselÂm- zamanından kalmıştı. AllÂh -celle celÂluhû-, Mûs -aleyhisselÂm- ’a buyurmuştur:
“–Ey MûsÂ! Ben, kullarımdan o kişiyi severim ki, genclik za­manından ihtiyarlık hÂline kadar omrunu ibÂdetle gecirmiştir. Gencliğinde gunah işlememiş ve gonlunu yalnızca bana bağla­yarak benim sevgimi kazanmıştır.”
HZ. ZEKERİYA'NIN (A.S) KUNYESİ Zekeriyy -aleyhisselÂm-, Suleyman -aleyhisselÂm- ’ın so­yundan olan Elisa ile evlendi. Elisa, Meryem ’in annesi olan Hunne ’nin kızkardeşidir. Hunne ’nin kocası, İmrÂn ’dır.
Zekeriyy -aleyhisselÂm- ile Elisa ’dan Yahy -aleyhisselÂm- doğmuştur.
HZ. ZEKERİYA'NIN (A.S) KUR'AN'DA GECEN OZELLİĞİ Hz. Zekeriyy ’nın Kur ’an ’da anılan bir başka ozelliği de annesi tarafından mÂbede adanan Hz. Meryem ’in himayesini uzerine almış olmasıdır. Hz. Meryem ’in mÂbedde kimin himayesinde kalacağı hususunda İmrÂn ailesi arasında kura cekilince kura Hz. Zekeriyy ’ya cıkar. Rivayete gore Hz. Meryem ’in korunmasını ustlendikten sonra Hz. Zekeriyy mÂbedde Hz. Meryem ’e tahsis ettiği dua odasına (mihrab) her cıkışında onun yanında taze meyveler bulur. Bazı rivayetlere gore taze meyvelerden maksat onun kışın yaz meyvelerini, yazın da kış meyvelerini bulmasıdır. Meryem ’e Allah tarafından meyveler ihsan edildiği bilgisine yer verilen rivayetlerde bu durumun Zekeriyy ’yı, Allah ’ın tıpkı Meryem ’e mevsim dışı meyveler ihsan etmesi gibi yaşlanmış bedenlerinde bir cocuk uretebileceği duşuncesine sevkettiği ve bunun icin Allah ’a dua ettiği belirtilir.
Kur ’Ân-ı Kerîm ’de adı altı yerde gecen Zekeriyy (Âl-i İmrÂn 3/37, 38; el-En‘Âm 6/85; Meryem 19/2, 7; el-Enbiy 21/89) duası kabul edilen, hayırlı işlere koşan (el-Enbiy 21/90), namaz kılan (Âl-i İmrÂn 3/39), Meryem ’i himaye eden (Âl-i İmrÂn 3/37) bir kişi ve Allah ’ın kulu olarak (Meryem 19/2) anlatılmaktadır (FîrûzÂbÂdî, VI, 92-93). Kaynaklarda Zekeriyy ’nın DÂvûd ve Suleyman soyundan geldiği zikredilmektedir.
HZ. ZEKERİYA'NIN DUASI Hz. Zekeriya ’nın (a.s.) Kur ’an-ı Kerim ’de gecen duası...
Zekeriya (a.s.), Allah ’a dua edip kendisine cocuk ihsan etmesini istemişti:
وَزَكَرِيَّا إِذْ نَادَى رَبَّهُ رَبِّ لَا تَذَرْنِي فَرْدًا وَأَنْتَ خَيْرُ الْوَارِثِينَ
“(Ey Peygamberim!) Zekeriya ’yı da (an). O, Rabbine; ‘Rabbim! Beni tek (yalnız başıma cocuksuz) bırakma. Sen, vÂrislerin en hayırlısısın (her şeyim sana kalacaktır) ’ diye dua etmişti.” (EnbiyÂ, 21/89) Yuce Allah, Zekeriya Peygamberin duasını kabul ettiğini şoyle bildirmektedir:
فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَوَهَبْنَا لَهُ يَحْيَى وَأَصْلَحْنَا لَهُ زَوْجَهُ إِنَّهُمْ كَانُوا يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَيَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا وَكَانُوا لَنَا خَاشِعِينَ
“Onun duasını da kabul buyurduk ve ona Yahy ’yı armağan ettik. Eşini de kendisi icin ıslah ettik (cocuk doğurmağa elverişli bir hÂle getirdik). Gercekten onlar hayır işlere koşarlar, umarak ve korkarak bize dua ederlerdi ve bize derin saygı gosterirlerdi.” (EnbiyÂ, 21/90)
HZ. ZEKERİYA ŞEHİT EDİLDİ İslÂmî kaynaklarda onun tıpkı oğlu Yahy gibi şehid edildiği belirtilmektedir.
Bir hadiste marangozluk yaptığı bildirilen Zekeriyy ’nın (Musned, II, 296; Muslim, “FeżÃ‚ǿil”, 169) vefatıyla ilgili hıristiyan kaynaklarında bilgi yoktur; İslÂmî kaynaklarda ise onun tıpkı oğlu Yahy gibi şehid edildiği belirtilmektedir. Buna gore Yahy ’nın Buyuk Herod tarafından idam edilmesinden sonra yaşadığı bolgeden kacan Zekeriyy yarılmış bir ağacın kovuğunda saklanmış, ancak şeytan onun elbisesinin bir kenarını dışarıda bırakmış, daha sonra duşmanlarına haber vermiş, onlar da ağacı keserek ikiye bolmuş, boylece Zekeriyy şehid edilmiştir (Sa‘lebî, s. 238-239). Turbesinin Halep Ulucamii bitişiğinde olduğu rivayet edilmektedir (DİA, XV, 248-249).
Turbesinin Halep Ulucamii bitişiğinde olduğu rivayet edilmektedir (DİA, XV, 248-249). (Vefatı Kaynak: Turkiye Diyanet Vakfı -İSAM)
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Nebiler Silsilesi-3, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan
Hazret-i Zekeriyya Peygamber'in Hayatı